Van Jan Siebelink las ik eerder, zoals velen met mij, Knielen op een bed violen. Maar ook, jaren geleden, de roman De overkant van de rivier. Van die laatste titel kan ik me alleen nog herinneren, dat het geschreven was in een totaal andere sfeer en stijl dan het sombere Knielen op een bed violen. Ook Het lichaam van Clara is een somber boek. Het lichaam van Clara gaat over Clara (‘Claartje’) Hofstede, een alleenstaande vrouw van rond de zestig. Clara woont in een statig huis in Den Haag. Het verhaal begint als Clara haar hond Jip moet laten inslapen, en daarna wordt het alleen maar slechter.
Clara ontmoet de schrijver Oscar Sprenger, die een boek heeft geschreven getiteld Clara. Het boek is nog niet verschenen, maar het gaat over Clara Hofstede, het is haar leven dat daarin beschreven wordt, hoewel schrijver en object elkaar niet kennen. Ze staat zelfs op het omslag. Na de eerste toevallige ontmoeting tussen Oscar en Clara wordt Clara verliefd op Oscar. Deze verliefdheid ontaardt in een allebeheersende obsessie, het is een liefde van één kant.
Tussendoor lezen we gaandeweg over Clara’s leven, hoe het zo ver heeft kunnen komen. Doordat Clara’s ouders zichzelf, elkaar en Clara geen liefde konden geven, is Clara uitgegroeid tot een eenzame, angstige vrouw die wanhopig op zoek is naar liefde, naar échte, oprechte, diepe liefde.
In haar middelbare schooltijd geeft Clara zich over aan seksuele uitspattingen en uit haar dwangmatig gedrag zich in het snijden in zichzelf. Later krijgt ze dit enigszins onder controle, het wordt dan een dwangmatig tellen en orde aanbrengen.
Het lichaam van Clara is geschreven in de voor Siebelink typerende stijl waarbij elk detail fijnzinnig wordt beschreven en de zwaarte van het leven wordt gevangen in mooi proza. Het boek ademt Den Haag, het Den Haag van Couperus, van de dagen van weleer, waardoor een bepaalde sfeer wordt neergezet. Het regent ook heel veel in dit Den Haag, het regent droefheid.
Ik vond dit geen fijn boek om te lezen. Het is een boek waarin geen lichtpuntjes en zelfs geen sprankje humor te bekennen zijn. In het begin is al duidelijk waar het zal eindigen, en dat is geen einde dat nog ruimte laat voor enige lichtheid.
In de masturbatie-scenes overspeelt Siebelink zijn hand (?), die zijn geschreven door een man die niet weet hoe het werkt. Met de middel-en ringvinger....Ze zijn ook storend in het verhaal, voegen niets toe.
De terugblikken van Clara over haar eigen leven vond ik mooi om te lezen. Het hier doorheen spelende drama van haar obsessie voor de schrijver Oscar Sprenger stukken minder. Wat precies de bedoeling is van het feit dat deze schrijver een boek heeft geschreven over iemand die hij niet kent maar waar hij alles van weet, wordt niet duidelijk maar zal vast een literaire kunstgreep zijn die ik niet heb begrepen. Aan het eind lijkt het erop dat wij als lezers het boek van Oscar lezen: het mislukte leven van Clara.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten