De getemde geest van Ruby Wax

Ruby Wax, een van oorsprong Amerikaanse, is in Engeland een bekende comedienne en heeft vanaf 1987 verschillende, zeer populaire, interview-programma's op de Britse tv gehad.
Wat minder mensen weten, is dat zij al heel lang te maken heeft met manisch-depressieve perioden, waarvoor zij ook enkele malen is opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. Het willen overkomen van deze ziekte heeft haar ertoe gezet psychotherapie en neurologie te gaan studeren, om te begrijpen wat er in haar hoofd gebeurt, hoe het ontstaat en wat er tegen te doen is.
Ik zag haar in College Tour, waarin ze ook sprak over haar boek Sane New World, vertaald als Tem je geest. Zij had een sympathiek verhaal en juist omdat dit boek is geschreven vanuit persoonlijke ervaring leek het mij de moeite waard en passend in mijn zoektocht naar balans in het leven.

In de eerste helft van het boek,waarin ze haar persoonlijke verhaal doet en schetst waarom zoveel mensen een psychiatrische aandoening hebben/krijgen, probeert ze nog sterk de comedienne uit te hangen. Bij tijd en wijle vond ik het echt niet te pruimen, die flauwe grappen en grollen, die helemaal niet passen bij de boodschap die ze wil uitdragen. Jammer, want ze heeft wel degelijk een boodschap.

Haar theorie, die niet nieuw is, maar wel op een hele heldere, begrijpelijke manier uitgelegd, is dat wij, door de individualisering en de steeds sneller veranderende wereld last hebben van een steeds groter wordende onzekerheid, die bij veel mensen leidt tot een obsessie met bezig zijn (druk zijn).
Wij zijn geen baas meer over onze eigen emoties en worden overbelast door een informatie-overload.
Dit alles leidt tot de basale 'vecht-of-vlucht' reactie, die onze hersenen aanzet tot het produceren van chemicaliën als adrenaline en cortisol. Echter omdat we bijna constant in de vecht-of-vlucht stand staan, worden er voortdurend van die stoffen aangemaakt en raakt het chemisch evenwicht totaal uit balans. Dit zorgt er uiteindelijk voor, dat er verbindingen tussen neuronen worden vernietigd, er gaat dus ergens iets fout in de hersenen. En dit zorgt er weer voor, dat wij te maken krijgen met allerlei psychische problemen, waaronder depressie.
Overigens wordt door de chemische onbalans ook het immuunsysteem aangetast, waardoor allerlei welvaartziektes als hart-en vaatziekten, suikerziekte etc. sneller kunnen ontstaan.
Wax legt heel goed en uitgebreid uit hoe onze hersenen in elkaar zitten, waar wat gebeurt, welke chemie er rondgaat en wat de effecten daarvan zijn. Dit is een vrij omvangrijk deel van het boek (60 blz.) en gelukkig heeft ze hier haar flauwe grappen achter zich gelaten. Ik stak er meer van op dan uit het hele boek van herr doctor Swaab (wij zijn ons brein).

Met mindfulness kunnen we onze chemische stof-huishouding reguleren, door te zorgen dat degene die gezondheid en geluk bevorderen worden verhoogd en degene die dat niet doen worden verminderd.
Wat ik niet wist, is dat de bedenker van mindfulness, of althans die man die altijd aan mindfulness wordt gekoppeld, Jon Kabat-Zinn, geen goeroe is maar een professor in medicijnen met een doctoraal moleculaire biologie. Hij heeft zich in zijn Stress Reduction Clinic  lang bezig gehouden met stressreductie bij chronische (lichamelijke) pijn, waaruit uiteindelijk mindfulness is voortgekomen als techniek om het beste met die chronische pijn om te gaan. Later is dit door anderen ook toegepast op emotionele pijn: mindfulness-based cognitive therapy (MBCT).

Waar Tolle het af laat weten, vult Wax de gaten in; in het laatste kwart van het boek volgen veel praktische oefeningen om mindful te worden; die er vooral op neerkomen emoties en gedachten te stoppen door te focussen. Concreet en doelgericht, en niet te zweverig, precies dat waar ik mee uit de voeten kan.

Alleszins de moeite waard dus, dit boek, en niet alleen voor de depressieven onder ons.
Wel een halve ster eraf voor de flauwe grappen.




Ruby Wax heeft in 2013 haar master Mindfulness-based cognitive therapy aan de Universiteit van Oxford afgerond. Ze heeft een website opgericht speciaal voor lotgenoten: www.blackdogtribe.com.

Graphic novels dl I: Nieuw genre of ouderwets stripverhaal?

De graphic novel, een genre dat me steeds meer op ging vallen. Ik werd er wel nieuwsgierig naar, dus heb me er eens in verdiept en een paar van de beste, althans de mij meest aantrekkelijk lijkende, boeken bij de biep gehaald:
Logicomix van Alecos Papadatos
Persepolis van Marjane Satrapi
De aankomst van Shaun Tan
Fun home van Alison Bechdel
Maus van Art Spiegelman

en van Nederlandse bodem: 
Je geld of je leven / Nu we hier toch zijn van Barbara Stok
Als je je niks verbeeldt, dan ben je niks van Gerrie Hondius

Ik vroeg mij af wat het nu eigenlijk is, die graphic novel. Is het een echt nieuw genre, of is het een nieuwe naam voor het oude stripverhaal? Of is het een stripverhaal met iets extra's? En is het fijn om te lezen? Wat doet het met je en hoe zit dat met je verbeelding?
Vroeger heb ik massa's stripboeken gelezen; Asterix, Kuifje, Lucky Luke, Suske & Wiske, Michel Vaillant, Zorro. Bezorgde ouders van stripverhaal-lezende  kinderen kan ik gerust stellen: het lezen van 'gewone' boeken heeft er bij mij niet onder geleden, sterker nog, ik denk dat ik door het lezen van strips mijn verbeelding juist heb gestimuleerd en daardoor meer plezier in het lezen heb gekregen.

Ik ben begonnen met Logicomix; daarvan had ik al heel snel het idee dat dit een boek was wat ik zelf wilde hebben! Dus die heb ik aangeschaft en lees ik nu pas verder aan het eind van de rij.

Daarna volgde het boek van Alison Bechdel, Fun Home uit 2010 (Ned.vertaling). Wat een fantastisch boek is dit! Het is het (autobiografische) 'coming-of-age'-verhaal (ik kan zo gauw geen adequate vertaling van dit engelse begrip vinden) van Alison, die op jonge leeftijd werd geconfronteerd met de zelfmoord van haar vader, op het moment dat zij ook zelf een moeizame 'coming-out' beleefde; ze mag van zichzelf pas heel laat toegeven dat ze lesbisch is, wat alles met haar vader te maken heeft.

Het verhaal is geschreven en getekend in zwart en blauwtinten, wat zorgt voor een heel rustig beeld. Hoewel het op zich zware kost is, wordt dit toch nergens als zwaar ervaren, wat te danken is aan de zwarte humor van Alison. De stemmingen en emoties van Alison en haar familieleden worden erg goed neergezet, daarnaast levert
zij voortdurend commentaar op haar eigen verhaal. Dit zorgt voor een extra dimensie die alleen kan bestaan in dit soort stripverhalen. De hoofdpersonages van Alison en haar vader komen door de manier waarop ze getekend zijn tot leven en het leven van het gezin Bechdel wordt zo gedetailleerd beschreven/getekend dat je er onderdeel van uit gaat maken.

De titel Fun Home heeft overigens een dubbele betekenis: dit neogothische huis van de familie Bechdel in Beech Creek wordt door vader Bruce Bechdel, die zich in zijn vrije tijd ontpopt tot een perfectionistische historisch restaurateur, tot in de kleinste details hersteld in oude glorie.
Maar dezelfde naam Fun Home staat ook voor Funeral Home; Bruce Bechdel is de derde generatie die de scepter zwaait over het familiebedrijf: een begravenisonderneming. Omdat hij niet kan leven van dit werk in zo'n gehucht als Beech Creek, is hij daarnaast ook leraar Engels. Dat maakt dat hij en zijn dochter Alison elkaar vinden in de literatuur, die dan ook veelvuldig wordt aangehaald. Vooral Proust en James Joyce spelen een belangrijke, vaak metaforische rol, in het zich ontvouwende drama.

Alison probeert in Fun Home een antwoord te vinden op de vraag waarom haar vader zelfmoord heeft gepleegd. Maar ook haar moeizame relatie met hem een plaats te geven, wat zij op aandoenlijke wijze doet. Ze houdt van haar vader maar heeft ook veel problemen met hem, waardoor ze voortdurend in een tweestrijd verkeert. Het verbeelden van deze persoonlijke strijd en het gebruik daarbij van de literatuur maakt dat dit verhaal boven het gewone stripverhaal uitstijgt. Het genre graphic novel kan op die manier worden gezien als een stripverhaal ++: plus literaire lading, plus een serieus afgerond verhaal.

Voor Alison Bechdel was dit genre volgens mij het enige waarin zij haar toch wel dramatische verhaal kon weergeven op een manier die voor ons goed, en zelfs plezierig, te lezen is. Door de humor die uit de tekeningen spreekt, en door haar eigen commentaar op haar verhaal: een dubbele betekenis.

Ik vond dit een perfecte kennismaking met de graphic novel, en kan dit boek iedereen die van literatuur houdt met een gerust hart aanbevelen.
Ik stoom door naar het inmiddels zeer bekende boek van Marjane Satrapi: Persepolis.
Wordt vervolgd!







Oorspronkelijke titel: Fun Home

50 boeken

In navolging van het Amerikaanse cultuurblog Flavorwire publiceerde NRC eind november een lijstje met 50 boeken: boeken die de laatste 5 jaar waren verschenen. 25 nederlandstalige en 25 vertaalde boeken. Met de vraag van Flavorwire: hoeveel heeft u van dit lijstje gelezen? Het leverde enorm veel reacties op, vanuit de vraagstelling van een meestal nogal onzinnige aard: wie heeft het meest gelezen?
Lijsten zijn voor mij veel meer een aanzetje om bepaalde boeken te gaan lezen, niet om te zien hoeveel ik ervan heb gelezen....

Edoch, het viel op dat op dat lijstje nogal weinig vrouwen figureren.....waarop Ingrid Meurs een alternatief lijstje heeft gepubliceerd op haar blog. Mannen én vrouwen, evenwichtig verdeeld.

Hoewel ik van de NRC lijst behoorlijk veel had gelezen of nog op het lijstje heb staan, vond ik het niet echt een originele lijst. Dan viel de lijst van Ingrid bij mij toch een stuk beter in de smaak....en met dat lijstje in de hand valt er nog wat te ontdekken!
(de lijst van Flavorwire was overigens ook de moeite waard).

Oordeel zelf....


Bredevoort, boekenstad?

Met twee (boeken-)vriendinnen had ik het plan opgevat om eens naar Bredevoort te gaan. Bredevoort, Nationale Boekenstad. Dus een must voor boekenliefhebbers, toch?
Dus afgelopen vrijdag reden wij naar Boekenstad Bredevoort.

Ai, wat een teleurstelling!
Bredevoort gaat er blijkbaar van uit dat boekenliefhebbers des winters met een boek voor de haard blijven zitten; er was bijna niets open! Je zou denken, juist rond deze tijd maak je sfeer in zo'n middeleeuws vestingstadje. Vuurkorven bij de ingang van de antiquariaten. Mooie kerstverlichting. Stalletjes met warme glühwijn. Dan komen die boekenliefhebbers wel!

Maar niets, geen enkele gezelligheid of (kerst-)sfeer. En veel vergane glorie. Winkels die zo te zien nooit meer open zullen gaan. Etalages waar je bijna niet doorheen kon kijken van de vuiligheid. Posters met aankondigingen van evenementen van afgelopen zomer....
Hier en daar stonden nog wat boekenkastjes buiten. Een ware
"door ziekte onregelmatig geopend"
boekmishandeling om die oude boeken te verbannen naar kou en vocht. Wij konden het bijna niet aanzien!
Het hoogtepunt van ons bezoek was het Middeleeuwse restaurant Bertram. Die de middeleeuwse inrichting consequent had doorgevoerd, tot de kroezen waarin de koffie werd geschonken aan toe. Een knusse en prettige plaats voor enig oponthoud, om door te warmen en om een heerlijke honing-walnotentaart te verorberen.

We werden zo triest van dit verlaten gehucht, dat we voor de lunch naar Doetinchem gereden zijn. Die stad heeft niets met boeken te maken, maar daar was het in ieder geval een stuk gezelliger!
Troep in een 'open' boekenschuurtje

Het is duidelijk: Nationale Boekenstad Bredevoort stevent af op een failliet. En het ergste is, ze hebben het aan zichzelf te danken.

Wij hebben evengoed een gezellige dag gehad. Maar dat lag beslist niet aan Bredevoort!

Alex Boogers - De tijger en de kolibrie

Tijdens de verkiezing van Het Boek van de Maand van november, bij DWDD, hield Gerda Aukes (blog Moet je lezen!) een pleidooi voor de schrijver Alex Boogers. Een miskend talent, vond zij.
Ik ben het van harte met haar eens. Maar dan moet ik ook wel het goede voorbeeld geven, want ik heb ook pas één boek van hem gelezen (Alle dingen zijn schitterend). Gewaardeerd met 5 sterren en smakend naar meer, maar gek genoeg vergeet ik dan ook weer dat ik van plan was meer van deze schrijver te gaan lezen.
Tot Gerda haar oproep deed.

De tijger en de kolibrie dan. Het gaat over 2 mannen, de vrienden Jerry Diets en Robert Borghart, die worstelen met een universele vraag: is dit alles? Ze kunnen zich niet aanpassen aan een doorsnee leven met een baan, een vrouw, een kind. Robert is de hoofdpersonage, hij is het die aan het begin van het boek versuft in een ziekenhuisbed ligt, met een paar gaten in zijn buik. En zonder geheugen. Langzaamaan komt dat geheugen terug en de herinneringen die Robert's hoofd inspoelen vormen het verhaal dat wij als lezer opgedist krijgen. Jerry komt uit een getroubleerd gezin, wil voor niets deugen en wordt bokser. Robert (Roo voor intimi)  is zoekende, hij laat zijn pad bepalen door de verwachtingen van zijn ouders, vriendin en toekomstige schoonouders. Overbodig te zeggen dat hij niet gelukkig is in zijn leven. Het is te saai. Hij wil meer, anders, spannender. Hij krijgt een kind, Tomas,  en even gaat het goed. De tijger en de kolibrie, zegt zijn vrouw Marscha over de stoeiende Roo en Tomas. De tijger, de sterke, de beschermer. De kolibrie, het lichte, het kleine kwetsbare. De tijger beschermt de kolibrie. Of niet?

Al snel gaat het de verkeerde kant op met Robert als hij zich door Jerry laat overhalen mee te doen met louche zaakjes. En als hij de spanning nog wat  verhoogt door vreemd te gaan.
Enfin je voelt waar dit heen gaat, maar het gaat niet zoals je denkt! Dat is het verrassende van dit boek. Het gevaar komt uit een onverwachte hoek. En het eind is hartverscheurend. Hartverscheurend mooi.

Ik vond het eerste stuk van dit verhaal niet heel erg goed. Een beetje tuttig geschreven, het ging niet leven, de emoties waren te vlak, er werd te weinig prijsgegeven om lekker in het verhaal te blijven. Maar dan, rond de 100 pagina's, breekt het los. Opeens ging ik in het hoofd van Robert zitten, kwamen de emoties los en werd het spannend! Want je wilt toch wel eens weten wat er nu precies gebeurd is, waardoor Robert eindigt in dat ziekenhuisbed, zwaargewond. Mooie vondst om het verhaal zo op te bouwen en het zorgt voor een aantal verrassende wendingen.
Minder vond ik het voortdurend springen in de tijd, maar ja dat hoort bij een verward geheugen, het komt terug in stukjes en beetjes.
Uiteindelijk toch weer een erg goed boek, dus ik zeg het nog maar een keer: Alex Boogers verdient meer lezers!



Fantasy: N.K. Jemisin - The hundred thousand kingdoms

Als kind kon ik soms uren 'verdwijnen' in een boek; dat je als het ware met het boek vergroeide en niets om je heen meer hoorde en zag. Dat waren meestal spannende avonturenboeken waarbij je werd meegenomen naar een andere wereld. Ik kan me nog goed herinneren hoe ik diep verzonken was in de boeken van Thea Beckman, Tonke Dragt en Jan Terlouw.

Die intense lees-ervaring heb ik nu eigenlijk alleen nog als ik een goed fantasy-boek lees. Al heel wat jaren geleden waren dat de boeken van Terry Goodkind, Robert Jordan en niet te vergeten Philip Pullman. Later ontdekte ik Guy Gavriel Kay en George R.R. Martin.

En nu dan The Hundred Thousand Kingdoms. WOW! Wat een ontdekking.

Ik hield dit boek al een tijdje in de gaten, maar werd over de streep getrokken door het enthousiasme van Eva van A Striped Armchair, één van mijn favoriete engelstalige blogs.
De boeken van Jemisin zijn van het zgn. high of epic fantasy genre; The Hundred Thousand Kingdoms (hierna te noemen: THTK) speelt zich dan ook af in een verzonnen, maar complex gebouwde wereld.

Ik werd meteen het verhaal ingezogen, dat wordt verteld door Yeine, een jonge vrouw, leider van het koninkrijk Darr. Ze wordt naar het rijk Sky geroepen door haar grootvader, een Arameri en de heerser over de koninkrijken.  De Arameri zijn 'het uitverkoren volk', zij besturen het rijk op wrede wijze en dwingen een kunstmatige vrede af tussen de verschillende rijken, rassen en stammen. Yeine is het kind van zijn dochter Kinneth en een man uit Darr, en derhalve een halfbloed. Ze voelt zich totaal geen Arameri en ziet hun wrede houding met misprijzen aan. Ze wordt tegen haar wil door haar grootvader 'benoemd' als zijn erfgenaam, in welke rol ze de strijd moet aangaan met een zeer wrede nicht en een arrogante neef. Maar Yeine heeft nog een ander onderzoek te doen, want vlak voordat ze naar Sky werd geroepen, is haar moeder vermoord. Ze wil weten door wie en waarom, en denkt haar antwoorden in Sky te vinden.

In THTK spelen de goden en hun kinderen een grote rol, maar zij zijn na een oorlog tussen de goden in slavernij gebonden aan de (sterfelijke) mens.
Dit is des te meer een opvallend detail omdat de schrijfster N.K. Jemisin een zwarte vrouw is en zij het thema slavernij hiermee op een verrassende manier in het verhaal geweven heeft.

Yeine is een zeer menselijke, twijfelende, integere persoonlijkheid en ze heeft nog humor ook . Een slimme én emotionele vrouw die je onmiddellijk voor zich inneemt en voor mij de grote kracht van dit boek vormt.

Mythologie, rassen, cultuur, man/vrouw verhoudingen en religie zijn naast slavernij de grote thema's in THTK. Het is dus niet zomaar een spannend boek over de strijd om de koninkrijken.
De goden zijn fantastisch beschreven, het zijn complexe en rijke karakters met een menselijke gedaante.
Er is magie in dit boek, maar die is naar mijn mening ondergeschikt aan de o zo menselijke strijd die Yeine moet voeren. Er zit ook seks in dit boek, maar ik heb nog nooit een seksscene zó mooi beschreven zien als hier.

Er is nog veel te vertellen over dit rijke en intelligente verhaal, maar het is ook een ingewikkeld verhaal, dat zich niet zomaar laat vertellen. Het grote voordeel is dat het zich laat lezen als een op zichzelf staand boek dus eigenlijk zou ik willen zeggen: probeer het zelf! Voor mij stopt het niet na dit boek, dus ik heb alvast het tweede en derde boek in huis gehaald.

Voor avontuurlijke geesten die zich nog kinderlijk kunnen verwonderen....





The Hundred Thousand Kingdoms is het eerste deel van de Inheritance trilogie. De andere delen zijn resp. Broken Kingdoms en Kingdoms of God.
De boeken zijn niet vertaald.
Naast deze trilogie heeft Jemisin nog een serie van 2 boeken geschreven: The Dreamblood (Killing Moon resp. The Shadowed Sun).






Paul Auster's New York Trilogie

Ben je toe aan een (literaire) uitdaging? Kun je ertegen dat je een boek niet helemaal kunt doorgronden? Hou je van het oplossen van raadsels?
Als je deze vragen niet positief kunt beantwoorden, kun je beter niet aan dit boek beginnen.

De New York Trilogie bestaat uit drie korte boeken: Broze stad (City of Glass), Schimmen (Ghosts) en Gesloten kamer (Locked room). Deze boeken of verhalen kunnen los van elkaar gelezen worden (ze zijn ook met enige tussenpozen gepubliceerd) maar hebben toch ook alles met elkaar te maken.

De verhalen zijn geschreven in de vorm van detectives, en gezamenlijk vormen ze een wonderlijk soort meta-detective omdat je wordt gedwongen als lezer zelf detective te zijn.
In alle drie de boeken wordt een man gezocht of gevolgd, maar in boek 1 en 3 speelt een schrijver tegen wil en dank een detective, terwijl in boek 2 een detective langzaam schrijver wordt. En dit alles speelt zich af in de straten van New York. Bij geen van de drie boeken is duidelijk wie de schrijver is, en dat is ook precies de bedoeling van Auster.

Zou je één van de boeken apart lezen, dan lees je een aardig verhaal waarin je zeker wel doorleest, omdat je wilt weten hoe het afloopt (zoals dat gaat bij detectives). Een verhaal dat echter niet erg zal beklijven, want de verhalen hebben geen stevig plot, diepgaande emoties of ronde personages. Daar staat tegenover dat Auster in elk boek een aantal vondsten verstopt waarvan ik me zo voorstel dat hij daar tijdens het schrijven zelf enorm over zitten gniffelen (in de engelse taal noemt men dit 'red herrings' ofwel dwaalsporen).  Zo voert hij in het eerste boek als hoofdpersonage een schrijver van detectives op, Daniel Quinn. Deze Quinn schrijft deze detectives onder het pseudoniem William Wilson, die schrijft over de detective Max Work. Quinn krijgt telefoontjes voor 'de detective Paul Auster' en neemt de opdracht die eigenlijk voor Auster is bestemd, zelf aan waardoor hij min of meer Paul Auster wordt.....kun je het nog volgen? Auster speelt een weergaloos spel met het thema Identiteit.
Daarnaast stopt hij veel feitjes over zichzelf in de verhalen. Om die eruit te kunnen halen, moet je je dus wel verdiepen in de schrijver en zijn werk.

Maar de echte lol komt pas als je alle drie de boeken achter elkaar leest. Tijdens het lezen van het derde boek zie je opeens achter elke bocht iets loeren wat je al eerder hebt gezien maar toch niet thuis kunt brengen; er wordt zichtbaar dat er onderlinge verbanden tussen de boeken zijn, maar die zijn in de vorm van een soort puzzels, die je zelf op moet lossen. En sommige puzzels vallen gewoon niet op te lossen.
Dan blijken dingen uit de vorige boeken in het laatste boek terug te komen maar net op een andere manier. Of komen er personages uit voorgaande boeken terug die deze voorgaande boeken opeens in een heel ander licht plaatsen. Er is een voorwerp dat in alle drie de boeken terugkomt. Er zijn (subtiele en minder subtiele) verwijzingen naar 19e eeuwse schrijvers. Het wemelt van de grote en kleinere raadsels. Auster zegt hier zelf over dat de boeken een springplank moeten zijn voor de verbeelding van de lezer. Daarmee, en met zijn eigen ervaring en begrippenkader, wordt die lezer uiteindelijk de ultieme auteur van een boek.

Als lezer kun je maar op twee manieren reageren;
je vindt het een uitdaging, omdat je houdt van ingenieuze literaire vondsten. En je kunt ertegen dat het boek zich niet helemaal laat begrijpen. Dat het zich niet helemaal prijsgeeft.
Of je wordt er enorm kriegel van, omdat voor jou een boek voor zichzelf moet spreken en je prijs stelt op een emotioneel diepgaand, sterk plotgedreven of karaktergedreven verhaal.

Ik denk dat het inmiddels wel duidelijk is dat ik behoor tot de eerste categorie. Ik werd enorm uitgedaagd door dit boek om te gaan spitten en speuren, ik werd op mijn beurt de detective.
Wij lazen dit boek in de leesclub, en ik was ontzettend benieuwd hoe de anderen het ervaren hadden. Ik kon me goed voorstellen dat anderen het boek in een hoek gesmeten hadden. Maar iedereen had een beetje dezelfde ervaring: verrast door de opzet van het eerste boek, verveling bij het tweede boek (dit was een wat minder sprekend verhaal, waarin personen worden aangeduid met kleuren in plaats van namen) en een eureka-gevoel bij het derde boek, omdat daar een aantal dingen op zijn plaats valt. En een enorme bewondering voor de knappe prestatie van Paul Auster.
Het was een dankbaar leesclub-boek omdat er zo veel aanknopingspunten voor discussie in zitten. Met een gemiddelde waardering van een 8 was dit dan ook één van onze betere boeken.



Eckhart Tolle voor sceptici: De kracht van het NU.

Mijn fysiotherapeut (die vanuit zijn professie heel wat gemankeerde personen voorbij moet zien komen) vroeg masserenderwijs wat ik aan het lezen was. 'Eckhart Tolle' kreunde ik. 'Ha!' riep hij  'dat is die man die mensen gaan lezen die het moeilijk hebben!'.
Ja, dat was mijn reactie een jaar geleden ook. Toen wees ik hem (Tolle, niet de fysiotherapeut) af als 'zweverig' en daarom voor een rationalist als ik niet te pruimen. Dacht ik.
Ik heb het niet moeilijk maar ik was wel aan Eckhart Tolle toe. Want eigenlijk past hij heel goed in het 'Simpel leven en rust in je hoofd' concept.  De kracht van het NU is een pleidooi voor leven in het nu, juist voor mensen zoals ik die nogal vastzitten in hun eigen denken. Ik moet namelijk zo nodig altijd alles rationaliseren en overal een verklaring voor vinden. Daarom word ik soms wel erg moe van mezelf.

In de opzet van De kracht van het NU is rekening gehouden met rationalisten, want het heeft de structuur van een vraaggesprek, waarbij een nogal sceptische denkbeeldige persoon voortdurend kritische vragen stelt over wat Tolle te berde brengt, in de vorm van: "Ja, dat zeg je nu wel, maar...." of: "Ik kan niet geloven dat..." of: "Ik zie niet in hoe....".

Het is een brouwsel van filosofie, religie, psychologie en spiritualiteit, wat lang heeft staan trekken in de kookpot van tovenaar Tolle.
Daar komen mooie dingen uit, waar je, ook als sceptisch denkend mens, wat mee kunt. Geen dingen die je wereld met een schok zullen veranderen, maar die je soms wel net even een kleine verschuiving in je denken laten maken. Dat was bij mij het geval door het simpele besef dat alles wat in je leven gebeurt, NU gebeurt. Toen die mooie gebeurtenis uit je verleden je overkwam, was het op dat moment ook NU. En dingen waar je je op verheugt in de toekomst, gebeuren als het dan NU is. Je moet dus niet in het verleden of in de toekomst leven, maar nu. Nu gebeurt alles! Ons denken beweegt zich altijd in de tijd, je denkt altijd terug aan iets of over iets wat moet komen. Als je daarmee stopt ben je in het NU. En als het je lukt  in het nu te zijn en te blijven, stopt je denken vanzelf.
Maar er komen ook gedrochten uit die kookpot, waar althans ikzelf niks mee kan en waar Tolle naar mijn mening toch wel flink uit te bocht schiet. Zo ziet hij al een wereld voor zich waarbij iedereen zijn stoffelijke vorm (het lichaam) en mentale vorm (het denken) achter zich laat en de hele wereld bestaat uit verlichte wezens:
"Als het bewustzijn zich bevrijdt uit zijn identificatie met stoffelijke en mentale vormen, wordt het wat we zuiver of verlicht bewustzijn of aanwezigheid kunnen noemen. Dat is bij een aantal personen al gebeurd en het schijnt voorbestemd te zijn dat het op een veel grotere schaal gaat plaatsvinden, maar het is niet absoluut zeker dat het ook gebeurt;....".

Tolle herhaalt veel, hij zegt eigenlijk steeds hetzelfde op een net even andere manier, en dat helpt wel om de grote lijnen van zijn gedachtengoed te begrijpen. In de details echter, met name in de tweede helft van het boek, raakte ik hem toch wel regelmatig kwijt, daar werd het me te abstract of te.....zweverig toch?

Hoewel ik ook na lezing sceptisch ben gebleven, heb ik er wel degelijk dingen uitgehaald die ik meeneem op mijn zoektocht naar balans in het leven. Daar gaat het volgens mij om bij dit soort boeken;
je kunt het allemaal letterlijk nemen en erg je best gaan doen om "in je innerlijke lichaam" te komen en je 'god-essentie' te voelen. Nadeel is dat Tolle niet echt veel concrete handreikingen geeft hoe je dat kunt bereiken, hoewel de ondertitel van dit boek luidt: Gids voor spirituele verlichting.

Je kunt er ook wat gemakkelijker mee omgaan en ervan meepikken wat je kunt gebruiken, wat bij jou past, met een gezond gevoel voor realiteit. Proberen de dingen zoveel mogelijk te nemen zoals ze zich aan je voordoen en daar niet (te veel) over na te denken. Zoals mijn collega Jos regelmatig zegt: "Het leven is gelijk een pijp kaneel. Een ieder zuigt eraan en krijgt zijn deel".


Kate Grenville - De verborgen rivier

Oorspronkelijke titel: The secret river

Dat het moderne Australië is opgebouwd door Engelse criminelen is wel algemeen bekend. Maar wat voor mensen dat waren, en hoe dat is gegaan, daarvan was mij in ieder geval veel minder bekend.
In De verborgen rivier wordt William Thornhill, opgegroeid in de beruchte Londense wijk de Borough verlinkt als hij als jolleman (iemand die zich verhuurde om met een roeiboot lading of passagiers van de ene naar de andere plek te brengen) een lading hout achterover wil drukken. De jollemannen verdienden zo weinig dat zij zich, om hun gezin te laten overleven,  regelmatig een deel van hun lading toe-eigenden.
William is één van de slachtoffers van de armoede in de engelse klassenmaatschappij in het begin van de 19e eeuw. Hij ziet kans de strop te ontlopen maar wordt in 1806 met zwangere vrouw Sal en 2 kinderen op een schip naar Australië gezet, waar Engeland in New South Wales (Sydney en omgeving) een strafkolonie heeft opgezet.

Na een paar jaar krijgt hij gratie en neemt als 'geëmancipeerde', net als veel andere mannen in dezelfde situatie,  een stuk grond langs een rivier in beslag, om hierop te wonen met zijn gezin en gewassen te verbouwen en verhandelen. Echter hij komt hiermee in conflict met de oorspronkelijke bewoners van Australië, de aboriginals. Er ontstaat een strijd, niet alleen om grond maar ook om het bestaansrecht, waarbij morele kwesties de boventoon voeren. De mannen met grond langs de rivier kunnen op basis daarvan worden verdeeld in 3 groepen: zij die 'de zwarten' het liefst zouden uitroeien en totaal geen mededogen hebben met dit volk. Zij die ermee assimileren, door een aboriginal tot vrouw te nemen en daar kinderen bij te krijgen. En zij die daar tussenin zitten, zoals William Thornhill. William wordt van slachtoffer nu opeens dader, want hij moet zijn grond verdedigen en daarbij, zo lijkt het,  slachtoffers maken onder de aboriginals.

omslag van het engelse luisterboek
Ik vond het verhaal op zich niet heel indrukwekkend, maar deze morele kwestie die zich manifesteert in de persoon van William Thornhill, maakte wel indruk op mij; William wil wel vechten voor zijn eigen plek maar niet tegen elke prijs. Hij ziet dat aboriginals ook mensen zijn en rechten hebben. Zijn vrouw probeert hem ervan te overtuigen dat geweld gebruiken tegen deze mensen niet goed is, maar William laat zich door de andere mannen overhalen om dit toch te doen. Hij verraadt hiermee zichzelf en schaamt zich kapot, een schaamte waar hij de rest van zijn leven niet meer vanaf komt.
Als lezer zit je er ongemakkelijk bij. Door de manier waarop dit verhaal geschreven is, raak je er van overtuigd dat William eigenlijk niet anders kan en toch hel je regelmatig over naar de aboriginals, die opkomen voor hun recht en waarin je ze alleen maar gelijk kunt geven, zeker met de wetenschap in je achterhoofd van het bedroevende lot dat de aboriginals beschoren is.

De verborgen rivier is gebaseerd op het verhaal van een voorvader van Kate Grenville. Aanvankelijk wilde ze daar een non-fictie boek over schrijven, maar het werd deze roman. Toch wilde ze iets doen met al het onderzoek naar haar voorvader en hoe zij tot De verborgen rivier is gekomen. Dit heeft uiteindelijk toch geleid tot een non-fictieboek: "Searching for The Secret River". Die staat inmiddels natuurlijk op mijn wensenlijstje!

Ik houd van historische fictie, zeker als er ook nog iets te leren valt. En als je dan ook nog over het boek na blijft denken nadat je het dichtgeslagen hebt, dan mag het van mij 4 sterren krijgen, ondanks het wat minder sterke verhaal.

Kate Grenville (Sydney 1950) is lang werkzaam geweest als editor in de filmwereld. In 1984 debuteerde zij met een verhalenbundel (Bearded Ladies). Met De verborgen rivier (2006) schreef zij voor het eerst over de geschiedenis van Australië, zij won hiermee een aantal grote prijzen.
The Lieutenant (2008, vertaald als: Het verre paradijs)  is losjes gebaseerd op De Verborgen rivier, in die zin dat het gaat om een marine-officer en sterrenkundige die besluit mee te varen met een konvooi soldaten naar New South Wales; het speelt 30 jaar voor De verborgen rivier; Engeland is dan net begonnen met het verschepen van criminelen naar Australië.
Met Sarah Thornhill (2012) keert Kate Grenville weer terug naar de familie Thornhill en New South Wales; Sarah is een kind van William Thornhill.

Daarnaast schreef zij een tweeluik: Lilian's Story (haar eerste boek, 1985) en het vervolg Dark Places (Albion's Story) (1994). Met beide boeken won zij literaire prijzen, Lilian's Story is ook verfilmd. 
Met The Idea of Perfection (2000, vertaald als Dromen van Volmaaktheid) won ze de Orange Prize.







Intertekstualiteit en de klassieken

Over Wide Sargasso Sea en Jane Eyre

Voor de leesclub las ik Wide Sargasso Sea van Jean Rhys. Dit niet al te dikke boek (mijn engelstalige 'Student-version' was 168 blz. inclusief uitgebreide samenvatting, karakterlijst en notes) is een zgn. 'prequel' op Jane Eyre van Charlotte Brontë en gaat in op 'the mad woman in the attic': wie was die gekke vrouw, deze Bertha Mason, waarom is ze gek geworden?  Het is in 1964 gepubliceerd, ruim een eeuw na de publicatie van Jane Eyre.
Vanwege die relatie met Jane Eyre herlas ik ook deze klassieker, in een stokoude nederlandse vertaling van Clara Eggink. Clara Eggink (1906 - 1991) was dichteres, schrijfster en vertaalster en met name door haar poetische achtergrond las dit boek
ook in een oude vertaling nog heel fris.







Wide Sargasso Sea
Bertha Mason wordt geboren als Antoinette Cosway op Jamaica als dochter van een Creoolse vrouw uit Martinique en een engelse vader (kolonialist), Alexander Cosway, eigenaar van een  suiker-plantage. Als hij overlijdt laat hij alleen maar puinhopen na; de plantage is verloren gegaan na het afschaffen van de slavernij, het geld is erdoor gejaagd door de voortdurend dronken Cosway en her en der heeft hij bastaardkinderen verwekt. Hij laat zijn vrouw Annette en zijn twee kinderen Antoinette en haar lichamelijk en verstandelijk gehandicapte broertje Pierre in armoede achter. Ze worden gehaat in hun omgeving, niet alleen door het gedrag van Cosway, maar ook omdat ze door hun Creoolse achtergrond nergens bijhoren: niet bij de blanke Jamaicanen van engelse oorsprong en niet bij de donkere oorspronkelijke Jamaicaanse bevolking.

Annette hertrouwt met de rijke 'Mr. Mason' maar nadat een brand het landgoed van de Cosway's in de as legt en Pierre overlijdt, stort ze al snel psychisch in. Antoinette, haar hele jeugd al verstoken van enige vorm van ouderliefde, wordt naar kostschool gestuurd. Als ze daar af komt, blijkt ze 'verkocht'  aan de rijke Mr. Rochester. De zoon van Mr. Mason, Richard Mason, heeft Antoinette met een bruidschat aan Rochester beloofd. Antoinette trouwt en is daarmee haar erfenis kwijt. Ze wonen een tijdje op een ander Bovenwinds eiland, op het door Antoinette van haar moeder geërfde landgoed Granbois,  maar al snel raakt de emotioneel kwetsbare Antoinette, door Rochester Bertha genoemd, uit balans en de groeiende haat tussen de echtelieden doet haar bepaald geen goed.
Rochester neemt haar uiteindelijk mee naar Engeland, sluit haar op en de rest is bekend.

Intertekstualiteit
Wide Sargasso Sea wordt gezien als het schoolvoorbeeld van intertekstualiteit; niet alleen grijpt het terug naar Jane Eyre, het heeft er ook veel overeenkomsten mee en voegt er iets aan toe. Jane Eyre en Bertha Mason/Antoinette Cosway hebben op elkaar lijkende levens, alleen is de één (Jane) wel in staat om een geestelijk gezonde zelfstandige vrouw te worden en de ander (Bertha) niet. Wide Sargasso Sea wil uitleggen waarom dit is.

Het is een rijk en intens boek met een exotische, broeierige sfeer en staat bol van symboliek. Het is een post-koloniale roman die kritisch is ten aanzien van de slavernij, rassendiscriminatie en de rol van de vrouw.
Als je het leest als een op zichzelf staand boek, is het een prachtig geschreven sferisch boek met een rijke thematiek.
De klassieker Jane Eyre was ook een genot om weer te lezen (althans ik weet niet zeker meer of ik het ooit wel gelezen heb, want het kwam me allemaal niet meer zo bekend voor....).
Maar: lees je deze twee boeken samen, dan krijgen beide er een dimensie bij, ga je paralellen zien, overeenkomsten, diepere lagen. En lees je Jane Eyre opeens met een andere blik. Het wordt een rijkere leeservaring van beide boeken!
Of Rhys geslaagd is in haar poging de vraag over de 'mad woman' te beantwoorden, dat valt te bezien, maar ze heeft deze poging in ieder geval prachtig vormgegeven.

Als je in een leesclub zit
Wide Sargasso Sea is, vooral in combinatie met Jane Eyre, bij uitstek een boek voor je leesclub, omdat het enorm veel mogelijkheden voor discussie biedt. En een mooie aanleiding om weer eens een klassieker te lezen!

Jean Rhys
Jean Rhys (1890-1979) wordt op Dominica geboren als Ella Gwendolen Rees Williams uit een Schotse vader en een Creoolse moeder. Op haar 16e vertrekt ze naar Engeland en trekt een tijdje door Europa, levend als een bohemien. Ze schrijft vier romans. Pas 27 jaar na de vierde roman verschijnt Wide Sargasso Sea, waarmee ze beroemd wordt.

Wide Sargasso Sea is vertaald als Wijde Sargasso Zee.



Leeshonger

Zo, lieve lezers, lig ik erbij als ik lig te lezen op de bank; steevast met een ronkende, snurkende en/of spinnende dame die het erg op prijs stelt dat ik mij verdiep in een boek, want dat betekent meestal dat ik langdurig op mijn plek blijf liggen. Minder kieskeurig is ze over wat ik lees, dus gelukkig heb ik zelf nog wel iets te kiezen. En verder hoor je mij niet klagen, want ik vind het ook wel reuze gezellig hoor, zo'n levend bolletje pluis erbij.
Dat bolletje pluis heeft geluk, de laatste tijd, want ik heb erge leeshonger en lezen doe ik nu eenmaal het liefst liggend op de bank. Mijn stapeltje 'binnenkort te lezen' verandert voortdurend, ik zou wel alles tegelijk willen lezen! Ik heb ook allerlei 'projecten' in mijn hoofd. Die ik nooit allemaal ga realiseren, maar het is leuk om erover te dromen:

De 'grote' amerikaanse romans (Bellow, Roth, Updike, DeLillo, Auster, ?, waarom worden er eigenlijk nooit vrouwen genoemd)
De offsprings van de Jane Austen boeken (maar dan natuurlijk eerst alle originelen)
Klassiekers meelezen met het fantastische boek van David Denby (Terug naar de klassieken)
Romans over de joodse geschiedenis
Een vergelijkend roman-onderzoek naar alle geromantiseerde Arthur-verhalen
Romans over Alaska
Een serie over de economie ('het kapitalisme')  en hoe het anders zou kunnen
Leesproject over de tijd (hoe kunnen we weer dicht bij onze innerlijke tijd komen, en hoe kan het dat mensen op zondag hun boodschappen moeten doen omdat ze op de andere 6 dagen geen tijd meer hebben??)
Een serie over creativiteit
Een serie over simpel leven (hier ben ik wel min of meer mee bezig)
Wenen in het fin-de-siecle
Bloomsbury groep
Reizen door de VS
Geluk en jezelf vinden (past bij simpel leven en ben ik ook min of meer mee bezig)
Alternate histories (in vertaling klinkt het een beetje lullig: alternatieve geschiedenis)

Gelukkig laat ik me niet meer zo leiden door 'de nieuwste boeken' (een uitzondering daargelaten, zo heb ik nu The Luminaries van Eleanor Catton hoog op het stapeltje liggen en Elizabeth Gilbert met The Signature of all things wil ik ook graag lezen). Ik zeg met nadruk gelukkig, omdat er zo enorm veel nieuws uitkomt wat in mijn smaakstraatje past dat het niet meer bij te houden is. En er is ook echt niet meer tegenaan te lezen!
Maar verder is het dus 'oud' wat de klok slaat. En veel (ook voor mij) onbekende boeken. En in alles heb ik evenveel zin!

Ik had trouwens wel verwacht op veel blogs Puttertjes te zien langskomen, maar ik heb er nog geen één gezien? Bij mij zul je 'm zeker niet aantreffen, want ik ben geen fan van Tartt, ik vind haar hogelijk overschat.

Tenslotte wilde ik ook nog even melden dat er 7 november een nieuw boek-over-boeken van Nick Hornby uitkomt: "Stuff I've been reading"......- hier valt een oorverdovende stilte - ......nou ja, jullie zullen er niet door van je stoel vallen maar omdat ik zijn boeken-over-boeken erg graag lees vond ik hetzelf  heel goed nieuws ;-)

Met de lange, donkere avonden voor de boeg, wens ik iedereen Happy Reading!

Pleidooi voor de egel

Nu de bladblaasterreur weer is losgebarsten, vind ik het tijd om een klein maar warmhartig pleidooi voor de egel te houden. Ik vraag me namelijk af of al die mensen die op hun vrije zondagmiddag hun tuintje schoon staan blazen met die lawaai-monsters, zich realiseren dat ze daarmee de overwinteringskansen van o.a. de egel behoorlijk reduceren? Om het maar niet te hebben over al die andere kleine dieren die graag onder een hoop bladeren de winter uitzitten, zoals padden en kikkers. Omdat zich in die rottende bladeren veel insekten verzamelen, zijn ook vogels je swinters erg dankbaar als je het blad laat liggen.
Zelf veeg ik het altijd zoveel mogelijk de borders in. Pas in het voorjaar verwijder ik het daar (maar dan is het inmiddels behoorlijk gereduceerd, nog een bijkomend voordeel). De egel maakt een hol in de hoop bladeren (vaak aangevuld met mos, gras en twijgen) en gaat van oktober tot maart in winterslaap.

Ja, je las het goed, ik had het over vegen. Daar heeft de mens een vernuftig stukje gereedschap voor gemaakt, het is een stok met aan het uiteinde een soort van haren. Je hebt ze in veel variaties en we noemen het: een bezem.
En waarom zou het dan belangrijk zijn om die egel een handje te helpen in zijn voortbestaan? De egel is een heel nuttig dier in je tuin, omdat hij veel, voor de tuin schadelijke, insekten, kevers en slakken eet. En daarnaast natuurlijk een prachtig dier is, dat helemaal geen reden nodig heeft om onze bescherming te krijgen!

Dus beste bladblazers: denk even na voordat je de knop indrukt!

Erik Menkveld - Het grote zwijgen

Dit is zo'n boek waar voor iedereen wel iets van zijn gading in zit. Muziek: het gaat over twee bekende Nederlandse componisten, Alphons Diepenbrock en Matthijs Vermeulen. Geschiedenis: het speelt zich af in Amsterdam en Laren tussen 1910 en 1920. Oorlog: in de tweede helft van het boek speelt (de aanloop naar) de 1e wereldoorlog een steeds grotere rol. Liefde, trouw en ontrouw: de grote liefde van Diepenbrock blijkt niet zijn eigen vrouw te zijn en de grote liefde van Vermeulen lijkt een getrouwde vrouw te zijn.
Maar dit is toch vooral een boek over klassieke muziek in een tijd dat de klassieke muziek nog een liefhebberij voor de zeer gegoede stand was en de arbeiders buiten tegen het hek stonden om toch nog wat klanken uit het Concertgebouw te kunnen opvangen. Het scheppingsproces heeft een belangrijke rol in dit boek; de moeite en offers die gepaard gaan met het componeren van een grote symfonie en de blokkades die dat scheppingsproces kunnen frustreren. Dat klinkt nogal verheven, maar gelukkig wordt dat teruggebracht tot de menselijke maat door te laten zien hoe de huiselijke omstandigheden en de menselijke relaties van het dagelijks leven daarbij nogal van invloed kunnen zijn. In de loop van het boek breidt deze invloed zich steeds verder uit, tot de de eerste wereld-oorlog toe. Dan blijkt dat deze oorlog sommigen juist aanzet tot grote prestaties als tegenwicht tegen het onmenselijke, en anderen volledig verlamd: het grote zwijgen.

Het boek geeft, juist door uitgebreid aandacht te geven aan het liefdes-en familieleven van vooral Diepenbrock, een prachtig inzicht in de man en componist Diepenbrock en de rol die Vermeulen hierbij speelde. Vermeulen, de leerling die uiteindelijk zijn meester voorbij streeft. Mooi vond ik ook dat de vrouw van Diepenbrock, die aan het begin van het boek alleen als een soort negatieve schaduw aanwezig is en zich opoffert voor haar man, gaandeweg het boek steeds meer begint te groeien en een sympathieke vrouw van vlees en bloed wordt, die uiteindelijk een grote aandeel blijkt te hebben in de verwikkelingen aan het eind.
Mooie sfeerbeelden ook van die tijd in zowel Amsterdam als Laren, waarin ook muzikale namen als Mahler en Mengelberg veelvuldig terugkomen.
Ik vond alleen het eind een beetje flauw en onbevredigend; dit heeft geleid tot een halve ster minder in mijn waardering.

Voor mij als niet-klassieke-muziekkenner was het ontzettend leuk om te lezen over klassieke muziek, omdat er veel wordt uitgelegd, bijvoorbeeld over de opbouw van een symfonie, zonder dat dat storend is voor het verhaal. Maar voor lezers die wel kennis hebben van klassieke muziek is het denk ik nog veel leuker, voor hen moet dit wel een feest van herkenning zijn.

Erik Menkveld (1959) werkte als redacteur bij de Bezige Bij en het literaire tijdschrift Tirade. Hij schreef eerder drie dichtbundels en een brievenboek, waarin hij vragen stelt aan een aantal 'groten der aarde'. Het Grote Zwijgen verscheen in 2011 en is zijn eerste roman. Hiervoor ontving hij in 2012 de Academica Literatuurprijs.


Anne Morrow Lindbergh - Geschenk van de zee

Anne Morrow Lindbergh (1906-2001) was een opmerkelijke vrouw, die niet alleen de vrouw van Charles Lindbergh, moeder van 5 kinderen en een begenadigd schrijfster was, maar ook solo-vlieger en de eerste Amerikaanse vrouw met een zweefvliegbrevet. Je zou denken, waar haalde ze de energie vandaan?
Dat vroeg ze zich zelf af en toe ook af, en uit een vakantie waarin ze in haar eentje 3 weken op een eiland ging zitten, kwam het prachtige boekje Gift from the sea voort.

Het was in die tijd, 1955, zeer ongebruikelijk voor een vrouw dat ze haar gezin in de steek liet en in haar eentje op vakantie ging. Maar nog opmerkelijker is dat ze toen al schreef over een eenvoudig leven en leven in het nu. In 1955! Ik dacht altijd dat die hele 'simpel leven' beweging is ontstaan omdat wij tegenwoordig zo'n hectisch leven hebben en zo worden overvoerd door informatie en keuzen. Maar die theorie wordt hiermee ontkracht.

Anne zit op haar eiland, waardoor ze zowel in ruimte als tijd het alleenzijn ervaart. Ze verzamelt schelpen, de geschenken van de zee. Elk hoofdstuk is genaamd naar zo'n schelp en die schelp laat haar associëren met het leven en de fases van een leven. Ze schrijft over geluk, over relaties, over wat het betekent een vrouw te zijn met alle eisen die aan je gesteld worden, en hoe je daarin overeind kunt blijven. Ze heeft dan zelf al het nodige achter de kiezen, want haar eerstgeboren zoon wordt als 2-jarige ontvoerd en vermoord teruggevonden.  Haar man heeft diverse relaties met andere vrouwen waaruit ook kinderen worden geboren. Dit alles maakt het des te bewonderenswaardig dat dit niet het verhaal is van een klagerige vrouw, maar van een vrouw die blij is met al het goede wat haar is toegevallen en die nu zoekt naar een rustpunt in haar drukke leven.

De manier waarop ze haar zoektocht naar een simpel leven beschrijft, is prachtig, poëtisch en lijkt mee te gaan in de getijden van de zee. Er zit een zachte rustgevende flow in, ik kan het niet goed beschrijven maar haar dochter Reeve doet dat in het voorwoord des te beter (ik heb de engelse versie gelezen dus mijn quotes zijn in het engels):
"At whatever point one opens Gift from the Sea, to any chapter or page, the author's words offer a chance to breathe and to live more slowly. The book makes it possible to quiet down and rest in the present, no matter what the circumstances may be. Just to read it - a little of it or in its entirety - is to exist for a while in a different and more peaceful tempo."

Dit is een klein boek met grote wijsheden om vaak te herlezen en waaruit ik wel eindeloos zou willen citeren. Ik kan alleen maar erg veel bewondering hebben voor deze vrouw, die haar tijd ver vooruit was en ons op haar beurt een geschenk nalaat. Een geschenk voor iedereen die wel eens moe wordt van het drukke leven en zich afvraagt: hoe geef ik hier een nieuwe draai aan en vind ik rust in mijn leven?

Oorspronkelijke titel: Gift from the sea.
Ik las de engelse uitgave uit 2005.









Lou Niestadt - Less is luxe

Toen ik zag dat er een nieuw boek van Lou Niestadt uit was, wilde ik het meteen hebben! Ik had zoveel plezier beleefd aan haar vorige boek Groots en meeslepend leven! Dat het ook nog ging over mijn favoriete thema op dat moment, simpel leven, kwam natuurlijk wel erg goed uit.

Less is luxe; licht en avontuurlijk leven, gaat over het uit je leven bannen van ballast en het mede daardoor meer creativiteit toelaten. Eigenlijk de boodschap die Lou ook al in Groots en meeslepend leven uitdraagt.



Het is weer een boek op z'n Lou's en het is dus weer genieten. Lou is haar leven een beetje kwijt, dat is ondergesneeuwd onder werk, drukte, troep, verplichtingen. Ze wordt ontdekker van zichzelf. Ze heeft genoeg van het najagen van geluk, het streven naar succes, carriere, wonen, bezit, status en groei. Ze wil een eenvoudig leven waar genoeg (weer) genoeg is.



Je merkt dat ze haar klassiekers heeft gelezen; ik herken veel uit het boek van Elaine St. James (uit mijn vorige post), maar ook van creativiteits 'goeroes' zoals Julia Cameron (The Artist's way). Maar Lou zou Lou niet zijn, als ze het op haar geheel eigen en originele wijze vormgeeft. Zo ziet ze haarfijn waar het fout gaat met ouders en de ambities voor hun kinderen, aan de hand van een vergelijking van een klas met een orkest (een vergelijking van Daniel Pennac in zijn boek Schoolpijn).

Verder gaat ze natuurlijk ook gewoon lekker ontspullen en één ding tegelijk doen, de basisvoorwaarden voor een simpel leven.
Ze heeft nog veel meer 'tips en trucs'. Ik zou zeggen: laat de boel de boel, ga zitten en lees dit heerlijke boek.




Simpel leven en rust in je hoofd

Als ik naar mijn kat kijk, ben ik wel eens jaloers op haar simpele leventje; een doos om in te liggen (liever dan een duur mandje), een schone kattebak, wat eten en een knuffel op zijn tijd. En daar dan heel tevreden mee zijn.

Waarom hebben wij zoveel troep om ons heen verzameld, waarom laten we ons soms zo gekmaken, zijn we zo druk met niks en krijgen we geen rust in ons hoofd?
Die vragen ging ik stellen toen ik een tijdje thuiszat met m'n rugkwaal. En ik ging ook denken: misschien was ik door de manier waarop ik met de dagelijkse beslommeringen omging, wel extra gevoelig geworden voor fysieke mankementen?
Ja er gaat wat door je hoofd als je leven even stil komt te staan. Maar wel erg nuttig. Het cliché dat uit iets naars ook altijd weer iets goeds voortkomt is echt waar.

Op zoek naar antwoorden kwam ik, hoe kan het ook anders, terecht bij een aantal boeken, die ik wel kan samenvatten als: over 'simpel leven en rust in je hoofd'.
Ik begon met iets luchtigs: het tweede boek van Lou Niestadt: Less is luxe. Dat was weer zo genieten, dat mijn volgende blogpost daar over gaat.
Daarna heb ik twee boeken van Elaine St. James (aangeraden door Lou) gelezen. Oud (1995/1996) en Amerikaans, maar heerlijk herkenbaar en erg motiverend. Via Elaine St. James kwam ik terecht bij een soort dagboekje van Anne Morrow Lindbergh: Gift from the Sea. Een klein, verstild verhaal van een vrouw met een druk leven die een paar weken in haar eentje op een eiland gaat zitten en dan tot rust komt waardoor er allerlei processen bij haar op gang komen. Eigenlijk gaat dit boekje over mindfulness. En dan al in 1955! Zo mooi dat ik daar ook nog wel een aparte blogpost aan ga wijden als ik het uit heb.

Elaine St. James dan. Een ex-makelaar, die haar hectische leven beu was en samen met haar man op zoek ging naar een simpeler leven, in een tijd (1995) toen dat nog helemaal niet 'hip' was. Ze wordt dan ook wel 'de moeder van de vereenvoudigingsbeweging'  genoemd. Haar ervaringen en tips verwerkte ze in het boek Eenvoud in je leven, eenvoud in jezelf. "174 manieren om tot rust te komen en te genieten van de dingen waar het echt om gaat".
Het boek bestaat uit 14 delen die alle terreinen van het leven beslaan, van je huishouden tot je sociale leven, en van 'voor wie het echt simpel wil' tot 'leuke dingen om te doen'.

Het gaat hier niet om spectaculaire veranderingen. Het gaat om 'ontspullen', minder tijd aan onbelangrijke zaken besteden (schoonmaken, boodschappen doen etc), je kranten-en tijdschriftenabonnementen opschonen enzovoort.
Maar ook over genieten van het moment, over het belang van lezen, minder tv kijken en meer de natuur in, je rechter hersenhelft (creativiteit!) aanspreken en meer van die niet tastbare dingen.
Er zitten tips bij die mij totaal niet aanspreken en het dateert uit een tijd toen internet nog niet zo'n grote rol in ons leven speelde, er nog geen social media waren en er nog zoiets bestond als 'de auto-telefoon'. Maar het merendeel is inspirerend om te lezen en een aantal daarvan heb ik eruit gepikt om iets mee te gaan doen. En ook al doe je er niets mee, het 'simpeler, minder, makkelijker' blijft toch in je achterhoofd doorsudderen.

Het andere boek dat ik van haar las, Rijkdom van de eenvoud (1996), gaat nog een stukje verder en hierin zijn ook reacties van lezers op het eerste boek verwerkt. Ik las het in een middag, maar echt iets nieuws stond hier niet in.

Al met al ben ik wel gaan nadenken over hoe ik mijn leven kan versimpelen en hoe ik meer in het nu kan leven. Aha, hoor ik jullie denken. Leven in het NU: Eckhart Tolle! Dat is dan ook het volgende boek wat op stapel staat (De kracht van het NU), want het onderwerp boeit me nog genoeg om verder uit te diepen.

En nu ga ik heel mindful genieten van een rondje door het bos!

Wat is een goed boek?

Iedereen die in een leesclub zit, en trouwens ook iedereen die een boekenblog heeft, weet hoe moeilijk het is om aan te geven waarom je een boek goed vindt. Veel moeilijker nog dan uitleggen waarom je het niks vindt. Ja, je wordt er door geraakt, het doet je wat. Maar in een leesclub (of blog, of wanneer je het boek zomaar aan iemand wilt aanraden) wil je je criteria toch wat meer formaliseren.

Onze leesclub Doornroosje was daarom op zoek naar iets wat ons zou kunnen helpen bij de discussie over het boek. We kwamen terecht bij Literair bureau Marlene Lunter. Zij kon voor ons een workshop 'Hoe beoordeel ik een roman' verzorgen. Dat leek ons precies wat we zochten. Dus hebben we afgelopen zomer Marlene uitgenodigd om deze workshop aan onze leesclub te geven.
Na eerst wat algemene zaken te hebben besproken over het lezen en herlezen van een boek (alleen of in een leesclub) hebben we een aantal aspecten behandeld waarop je een boek zou kunnen beoordelen. Marlene had een shopper vol boeken meegenomen om deze aspecten toe te lichten, ook moesten we zelf nadenken over voorbeelden in wat we gelezen hadden. Dat alleen al was heel erg leuk. We zijn ook zelf aan de slag geweest met het lezen van kleine stukjes tekst en het beoordelen hiervan.
We ontdekten dat we het in de leesclub niet handig aanpakken, want we beginnen altijd met een rondje 'wat vond je van het boek' terwijl het juist de bedoeling is je oordeel zo lang mogelijk uit te stellen, zodat je objectief over een boek kunt praten. En dat het bij echt literaire boeken (bijna kwamen we hier in een discussie terecht over wat literair is, maar dat is een cursus op zich!) loont om het boek na eerste lezing  een beetje te laten sudderen, en het daarna te onderwerpen aan een tweede lezing, omdat je beoordeling dan veel meer vorm kan aannemen.
Kortom het was een inspirerende en gezellige avond, en ik kan elke leesclub (of eigenlijk elke lezer) aanraden iets dergelijks te ondernemen. Voor ons was het de eerste aanzet tot een diepere en veel wezenlijker discussie en voor mezelf heb ik er ook veel van opgestoken.
Overigens is het uitstellen van je oordeel ook in 'gewone' gesprekken een kunst die het gesprek heel erg ten goede komt!

Wil je meer weten over bovengenoemde workshop, neem dan eens een kijkje op de site van Marlene. Je kunt haar ook mailen: info@marlenelunter.nl.  Ook Literalinea organiseert regelmatig workshops, zowel voor leesclubs als individuele geinteresseerden.


Gelezen in juli en augustus

Eerder schreef ik al dat ik deze zomer niet zoveel las. Maar dat betekent natuurlijk ook weer niet dat ik niets gelezen heb. In ieder geval te veel om nog allemaal afzonderlijk over te schrijven, dus in deze blogpost doe ik even een inhaalslag.

Op de rand van juni en juli las ik mijn eerste Harry Hole boek: De vleermuisman van Jo Nesbo, niet toevallig ook het eerste deel in de serie.  In het begin dacht ik regelmatig: wat wijdt die man toch uit over dingen die niets met het verhaal te maken hebben! Maar toen ik dat aan een vriendin vertelde besefte ik tegelijkertijd dat die scènes later misschien wel betekenis zouden krijgen. En dat was ook zo. Mooie structuur, onderhoudende misdaadliteratuur. Twee kanttekeningen: ik ergerde me aan het feit dat Harry zo fijn grappig blijft zelfs als hij in een wel erg penibele situatie zit. Niet realistisch. En twee: soms wel een beetje te gruwelijk naar mijn smaak, maar goed daar staat Nesbo geloof ik om bekend. Geen slechte ervaring dus, deze eerste kennismaking. Maar het is nu ook weer niet zo dat ik sta te trappelen om het tweede deel te gaan lezen.


Voor de leesclub van juli las ik Niets weerstaat de nacht van Delphine de Vigan. De meningen waren erg verdeeld in de leesclub. Zelf vond ik het wel een mooi boek maar niet eentje waar je door meegesleept wordt. Het gaat over  de moeder van Delphine (Lucile) die op latere leeftijd zelfmoord pleegt. Haar dochter probeert in dit boek te reconstrueren wat haar daartoe heeft geleid. Deze analyse vond ik niet overtuigend. Bovendien koketteert de schrijfster nogal met de ellende van haar familie. Maar daar kon ik wel overheen stappen en dan was dit toch wel een bijzonder verhaal over een grote bohemien-achtige familie van de gegoede klasse. Van Lucile als kind met een bijzonder stel ouders, via Lucile als moeder en echtgenote naar Lucile als grootmoeder waarbij het vooral het verhaal van Delphine zelf is geworden.


Omdat ik het boek van Geert Mak (Reizen met John) weer had opgepakt, herlas ik Reizen met Charley van John Steinbeck (eerder las ik dit boek in de oorspronkelijk taal). Leest toch heel wat prettiger dan Mak, met veel humor waartegenover ook
mooie filosofische bespiegelen staan, die totaal niet gedateerd aandoen maar ook voor deze tijd (nog) kunnen gelden! Alles wat een reisboek voor mij moet hebben, dat heeft dit boek. Dat Steinbeck sommige gesprekken een beetje verzonnen heeft, zie ik dan maar door de vingers. Met Mak is het wéér niks geworden. Ik kom gewoon niet verder met die man!



Daarna Jessica Brockmole's Brieven van Skye gelezen. Gelukkig goed vertaald! Maar verder een beetje
mager. Ik weet het, sommigen van jullie waren er erg enthousiast over maar ik vond het allemaal een beetje mat, een beetje....nikserig? Het is een briefwisseling van een dichteres op het schotse eiland Skye met een Amerikaan. De periodes dat de brieven onderweg waren, waren totaal niet realistisch. Bovendien zaten er brieven tussen met 1 regeltje. Ook niet realistisch! Wie schrijft er nu een brief met één regeltje!? Duidelijk niet mijn boek.



Bill Bryson's Terug in Amerika (rare vertaling van A Walk in the Woods) was wel mijn boek. Een humoristisch verslag van een wandeltocht over de Appalachian Trail door een schrijver die daarvoor weinig aan lichaamsbeweging had gedaan. Stukjes waarbij ik heb zitten schateren van het lachen, afgewisseld met prachtige natuurbeschrijvingen en angstige situaties. Je wilt na het lezen van dit boek gewoon zelf je rugzak om slingeren en de ruige natuur in!





Voor de leesclub van Augustus lazen we De Wertheims van Silvia Tennenbaum. Zo langzamerhand begin ik toch te vermoeden dat het boekenpanel van DWDD tamelijk beïnvloed wordt door de uitgeverijen, want ik vond dit helemaal niet het fantastische boek dat zij beweerden dat het was. Het is niet slecht en sommige leesclubleden vonden het echt een heerlijk boek om te lezen, maar anderen waaronder ikzelf, vonden het tot ver over de helft nogal saai, vol met details die ik niet zo interessant vond, bijvoorbeeld wat de Duitse gegoede familie waar dit boek over gaat, zoal te eten kreeg. Bovendien komen de personages nooit echt tot leven. Silvia Tennenbaum (ze is inmiddels in de 80) schrijft uit eigen ervaring want ze is zelf met haar ouders voor de tweede wereldoorlog naar Amerika gevlucht. Ze is de dochter van Lene Wertheim. De oorspronkelijke versie van dit boek, Yesterday's streets, verscheen overigens al in 1981.

Tot slot nog een thriller gelezen, Het stille graf van Tove Alsterdal. Ik laat me bij thrillers wel een beetje leiden door het sterrensysteem van De Thriller-en detectivegids van VN. Deze kreeg 5 sterren. Dat vind ik iets overdreven, maar het is een erg goed boek wat ver uitstijgt boven een 'gewone' thriller en zeker literaire capaciteiten heeft. Het speelt zich af in het noorden van Zweden en Finland, en ook nog voor een deel in Rusland. De essentie ervan is een (afgebroken) leven toch waarde te geven. Het gaat ook vooral over de Finse en Zweedse communisten die in de jaren vijftig dachten een nieuw leven op te kunnen bouwen in Rusland, maar in plaats daarvan in een nachtmerrie terechtkwamen. Mooie karakterbeschrijvingen en natuurlijk speelt het zich af in het koudste puntje van Zweden, dan kun je bij mij al niet veel meer verkeerd doen.

Boeken om je op te verheugen, deel 4: de "buitencategorieën"

Als een soort toegift nog een paar boeken die niet vallen in de categorieën die ik al besproken heb, maar die ik toch nog wilde vermelden:

Theodore Dalrymple - Struinen, lezen en denken. Notities van een liefhebber. Ik kan natuurlijk niet alle boeken die ik in deze posten heb besproken, zelf kopen. De meeste zal ik op enig moment wel uit de biep halen. Maar dit is een boek dat ik echt zelf wil hebben. Ik heb al eens een recensie gelezen van de oorspronkelijke engelse versie, The pleasure of thinking; a journey through the sideways leaps of ideas. Toen wilde ik het al aanschaffen, maar dat is er niet van gekomen. Maar deze nederlandse editie, met zo'n omslag, die kan ik niet laten liggen!

Van de uitgever: "Welk verband bestaat er tussen God en de Londense wijk East Sheen? Hoe praat je jezelf een Albanese gevangenis uit? Waarom maken dictators zo graag stripboeken? Hoe kan een gemiste penalty tot een bloedige oorlog leiden? Theodore Dalrymple, een psychiater die als getuige-deskundige optreedt in moordprocessen, heeft een passie voor bijzaken en zijpaden. In dit nieuwe boek neemt hij ons mee op een geestige en erudiete reis langs de verborgen wegen die ideeën met elkaar verbinden. Struinen, lezen en denken is even luchthartig als verhelderend; het is een amusante vlucht van de verbeelding, een boek over het toevalsgeluk van mensen die eindeloos nieuwsgierig blijven. Een must voor iedere boekenliefhebber."

Uitgeverij Nieuw-Amsterdam, verschijnt in november

Raoul de Jong - De grootsheid van het al. Een hedendaagse odyssee. Een sympathiek idee van een sympathieke jongeman;

Van de uitgever: "....De meeste dingen zijn tegenwoordig met één druk op de knop op te lossen of uit te vinden. Onze machines maken ons groter, vlugger en efficienter dan we ooit zijn geweest. Maar wat doen we nog als zelf handelende en denkende mens? Wat zijn we vergeten over onszelf en de wereld om ons heen? Raoul de Jong besluit de proef op de som te nemen. Op een warme zomerdag trekt hij de voordeur van zijn huis in Rotterdam achter zich dicht en begint aan een voettocht naar zijn moeder in Marseille, ruim duizend kilometer verderop - zonder training, zonder tomtom, zonder uitgestippelde route. Op de bonnefooi. Zijn belevenissen onderweg zijn amusant, treurig, verrassend, angstwekkend, rauw - zoals het digitale leven nooit kan zijn."

Uitgeverij De Bezige Bij, verschijnt eind oktober


Oek de Jong - Wat alleen de roman kan zeggen; een boek over romans en romanschrijvers van een romanschrijver;

Van de uitgever: "Aan het begin van de eenentwintigste eeuw moet de roman zich zien aan te passen aan nieuwe tijden. In een sprankelend en enthousiasmerend betoog laat Oek de Jong zien wat het unieke en onvervangbare is van de roman en waar voor romanschrijvers de nieuwe mogelijkheden liggen. In 'Wat alleen de roman kan zeggen' spreekt een gepassioneerd romanschrijver over zijn metier, over klassieke auteurs als Tolstoj en Proust, maar ook over Jonathan Frantzen en Ian McEwan, over het zien van films en het lezen van romans, sex en intimiteit in de roman, zijn verhouding tot actualiteit en literaire traditie, zijn grote leeservaringen - en veel meer. Het boek bestaat uit een reeks korte hoofdstukjes.
'Wat alleen de roman kan zeggen' laat zich ook lezen als een introductie tot de romankunst."

Uitgeverij Atlas Contact, verschijnt in oktober


Brené Brown - De moed van imperfectie; Brené Brown schreef al eerder een soortgelijk boek, De kracht van kwetsbaarheid. Er is een aanstekelijke TED talk van haar over dit onderwerp.

Van de uitgever: "...Op basis van Brown's jarenlange studie kwam ze tot tien stellingen over een 'bezield leven': leven vanuit het gevoel dat je de moeite waard bent. Op haar eigen, eerlijke, warme en grappige manier moedigt ze de lezer aan om perfectionisme te laten varen, stress als leefstijl los te laten, te vertrouwen op intuïtie en creativiteit de ruimte te geven."

Uitgeverij Lev, verschijnt in oktober


Claudia Roth Pierpont - Roth. Een schrijver en zijn boeken. Ik ben een groot fan van Philip Roth, al heb ik nog lang niet alles van hem gelezen. Ik dacht dat dit boek geschreven was door zijn dochter of vrouw, maar zij schijnt niets met hem te maken te hebben. Ik kan tenminste geen enkel aanknopingspunt voor familiebanden vinden. Wel schijnt zij hem persoonlijk te kennen. Toevallig, dan. Dit lijkt me wel HET boek over Philip Roth en zijn werk. Zeker nu hij gestopt is met schrijven zodat zijn oeuvre niet verder meer zal uitbreiden.

Van de uitgever: "Claudia Roth Pierpont, al meer dan twintig jaar verbonden aan de New Yorker, onderzoekt alle complexe lagen van Roth's werk en de daaruit voortkomende contraverses. Pierpont, die Roth persoonlijk kent, heeft haar gracieuze stijl en uitgebreide onderzoek verrijkt met anekdotes, over Roth's familie, zijn inspiratie, zijn critici, zijn hele oeuvre en zijn vriendschappen met onder andere Saul Bellow en John Updike. Roth is een grootse prestatie, een fascinerend en uiterst toegankelijk werk over één van de belangrijkste schrijvers van onze tijd."

Uitgeverij De Bezige Bij, verschijnt in januari 2014