C.J.Sansom - Dissolution

Dissolution is het eerste deel uit de zgn. 'Shardlake-serie' van C.J.Sansom, waarin onlangs een vijfde deel verscheen: Heartstone. Hoewel de boeken worden aangeprezen als 'crime novels', zijn ze veel meer dan dat. Ze bieden een fraai inkijkje in een tumulteuze periode van de engelse geschiedenis, de Tudorperiode. De periode tussen 1485 en 1603 die begon met koning Henry VII.
Dissolution speelt in 1537. Koning Henry VIII is aan de macht, zijn 2e vrouw Anne Boleyn is onthoofd en zijn 3e vrouw Jane Seymour is net gestorven in het kraambed.Het is de periode van de Reformatie, waarbij het protestantisme de staatsreligie is geworden en de 'papen', het katholicisme, met wortel en tak dient te worden uitgeroeid.
Matthew Shardlake is een (gebochelde) advocaat in dienst van Thomas Cromwell. Cromwell is als vicaris-generaal de belangrijkste adviseur van de koning. In de strijd van de koning om de (katholieke) kloosters in handen te krijgen worden door Cromwell 'commissioners' (gevolmachtigden) naar de kloosters gestuurd om te proberen de abt over te halen het klooster vrijwillig op te geven. Als commissioner Singleton bij zo'n poging in het klooster van St.Donatus in Scarnsea wordt vermoord, wordt Shardlake op onderzoek uitgestuurd. Shardlake, samen met zijn assistent Mark Poer, raakt ingesneeuwd in het klooster en er vinden nog drie moorden plaats. Enfin hier ontvouwt zich een mooi detective-verhaal, dat op zichzelf spannend genoeg is en de vaart er wel in houdt. De plaats van handeling beperkt zich grotendeels tot het ingesneeuwde klooster, een bijna claustrofobische ervaring. Maar boeiender dan dat is het tijdsbeeld wat hier geschetst wordt. De politiek van Henry VIII, de reformatie, de machtswelluste Cromwell. De wreedheden die in de Tower worden aangericht tegen mensen die worden gebruikt als instrumenten van de macht of die hun katholieke geloof niet willen opgeven. Dat alles maakte dat ik het boek ademloos heb uitgelezen. Eerder al las ik een paar boeken van Philippa Gregory, die schrijft over en vanuit de vrouwen van (oa) Henry VIII (erge aanraders als je geïnteresseerd bent in de Engelse geschiedenis) en raakte daardoor al geboeid door de Tudorperiode. Dit boek benadrukt de politieke situatie vanuit de reformatie en de figuur van Cromwell.
Sansom zegt over zijn fascinatie met de Tudorperiode:

"I'm drawn to it," he explains, "because it's the moment at which the medieval certainties that had endured for centuries were turned upside down. It was a time of extraordinary ferment: in the space of a few years, the state took on a completely different meaning. And the more I read about it, the more I realised how like the 20th century it was in its anxiety and uncertainty, even though people thought so differently then. If I were to talk today with someone from the 16th century, they'd think I was mad, and probably heretical. That's what's so interesting about writing about the period: to comprehend it, you have to work your way into a totally different worldview."

In de zomer van 2010 las ik de helft van Hilary Mantel's 'Wolf Hall'. De helft, want de wijze waarop de engelse taal gebruikt wordt en de vele namen in dit boek maakten dat ik na de drie weken die de bibliotheek mij toestond, pas halverwege was. En het terugbracht met het idee het opnieuw te gaan lezen als de Nederlandse vertaling er was.
Wat mij nog goed bijstaat van wat ik wél gelezen heb, is het beeld dat geschapen wordt van Thomas Cromwell, die zich als assistent van bisschop Wolsey opwerkt aan het hof van koning Henry VIII. Een toch wel sympathieke, intelligente man, een zorgzame vader en liefdevolle echtgenoot.
Heel anders is de Cromwell die te voorschijn komt uit Dissolution. Een harde, wrede man die wordt gedreven door zijn lust naar macht en daarin genadeloos is. De ene dag is hij nog je vriend maar als je hem in de weg gaat zitten, kan hij zomaar degene zijn die zorgt dat je hoofd eraf gehakt wordt. Zoals de 2e vrouw van de koning, Anne Boleyn, overkwam.
Zelf zegt Sansom daarover:

"Mantel's Cromwell is quite different from mine. Wolf Hall is a wonderful book: its evocation of Tudor life is marvellous. But Cromwell as a character is ripe for interpretation. He's been controversial ever since he had his head cut off: some think he was the blackest of villains; others that he was a great, positive reformer. I'm somewhere in the middle, but I do believe he had a dark side; much darker and more brutal than Mantel's portrayal."

In ieder geval heb ik Wolf Hall (in de Nederlandse vertaling) nu weer hoog op mijn lijstje gezet.
Het tweede deel van de Shardlake-serie, Dark Fire, staat, dankzij de leestip van Anna, gepland voor de komende zomer. Ik kijk er nu al naar uit.
Overigens heb ik de citaten van Sansom ontleend aan een interview in de Guardian, naar aanleiding van het verschijnen van Heartstone. Het complete interview kun je hier vinden.