George R.R. Martin - Het spel der tronen

Sommige boeken worden al snel in een hokje geduwd, met als gevolg dat het niet gelezen wordt door mensen die niet van dat hokje houden.
Dit is zeker het geval bij Het spel der tronen van George Martin. Dit boek is weggezet onder het label Fantasy waardoor je de indruk zou kunnen hebben dat het een boek is vol met magie en vreemde wezens; het beeld dat ik er ook van had. Weliswaar heb ook ik het label 'Fantasy' meegegeven aan deze bespreking;
maar als ik nu, na lezing, het Spel der tronen kort zou moeten beschrijven, zou ik veel eerder zeggen: een spannend historisch verhaal waarin een strijd om de macht, met alle intriges die daarbij horen, de hoofdrol speelt.

Het is onmogelijk te vertellen waar het precies over gaat en hoe het verhaal verloopt, daarvoor is het te omvangrijk. Kort gezegd speelt het in een tijd die erg veel lijkt op de Middeleeuwen, in een gebied dat in die tijd overal in Europa zou kunnen zijn. Dat rijk bestaat uit 7 provinciën, die ooit allemaal zelf rijken waren; een koning heerst over deze 7 provinciën: de heer van de Zeven Koninkrijken. Teruggebracht tot een simpele samenvatting gaat dit boek over de strijd om de troon van de Zeven Koninkrijken.
Het gaat over macht, over intriges, over heldendom, over moed, de keuze tussen het goede en het kwade. Dat laatste wordt vaak gezien als een stereotype van fantasy: de eeuwige strijd tussen goed en kwaad. Maar, zeg ik dan: gaat in feite niet elk verhaal uiteindelijk over (de keuze tussen) goed en kwaad?
Anders dan in andere fantasy is bij Martin geen strikte scheiding tussen goed en kwaad; de 'kwaden' hebben vaak ook sympathieke trekjes en met sommige goeden loopt het niet goed af...het is net de echte wereld!

In het begin had ik een beetje moeite met de vele namen en ging ik steeds in de appendix zitten kijken; maar na een paar hoofdstukken ben ik daarmee gestopt; in dit boek draait het om de familie Stark en de hoofdstukken gaan beurtelings over één van de Starks: heer Eddard Stark, zijn vrouw Catelyn, zijn zoon Bran, zijn dochters Arya en Sansa en zijn bastaardzoon Jon. Daartussendoor komen hoofdstukken over Daenerys Targaryen, de enige erfgename van de oorspronkelijke heerser van het Rijk en over Tyrion, de mismaakte zoon van heer Lannister, heer van een eerzuchtige 'clan' die op oneerlijke wijze aanspraak wil maken op de macht over het Rijk.

Door die afwisseling in gezichtspunt, de persoonlijke verhaallijnen, ontstaat een breed uitwaaierende vertelling waarin alle facetten van het leven aan de orde komen: trouw (de baandermannen aan hun leenheer), ontrouw (de bastaardkinderen), liefde, verlangen, ouderschap, moed, lafheid, slimheid, naïviteit, standvastigheid.
Tot blz. 525 komt er geen enkele magie aan te pas en moest ik erg denken aan de verhalen over de koningen van Engeland zo tussen de 12e en de 16e eeuw. De heren van de verschillende Huizen (rijken) in Het Spel zijn te vergelijken met de graven en hertogen, met hun eigen wapenschild met spreuk, ridders, baandermannen die trouw hebben gezworden aan hun heer. Huwelijken die worden gesloten vanuit politieke overwegingen. Bastaardkinderen. Kastelen die strategisch gelegen zijn. Legers die ter oorlog trekken. Een koning met een hofhouding van pracht en praal. Riddertournooien.

Aan de andere kant (letterlijk, aan de andere kant van de zee die het Rijk omringt) staat het ruitervolk van de Dothraki. Die deden me, met hun verrschillende stammen en wrede gewoonten, weer erg denken aan de Mongolen, en hun heerser Khal Drogo aan Dzjengis Kahn.

Vanaf blz.525 komen er wat levende doden op de proppen die een voorbode zijn van 'iets' duisters , en ook is er op de achtergrond steeds sprake van het bloed van de Draak (de Targaryens). En aan het eind wordt er een bloedritueel uitgevoerd, een soort magie waarbij de geesten worden opgeroepen. Deze vormen de fantasy-elementen in een verder razend spannend, goed geschreven, avontuurlijk verhaal. Ik vermoed dat de draken verder in de serie wel een grotere rol gaan spelen.

Dit boek is niet voor de teerhartigen onder ons; het Spel wordt hard gespeeld: er worden jongetjes van torens gegooid, hoofden afgehakt, vrouwen verkracht en veel bloed verspild. Ben je hier tegen bestand, dan kan ik Het Spel der tronen van harte aanraden, óók aan de lezers die geen uitgesproken fantasy-fans zijn.
Ik heb alvast het tweede deel: De strijd der Koningen, klaargelegd!

Dit boek maakt deel uit van een serie boeken onder de naam Een lied van IJs en Vuur (A song of Ice and Fire cyclus):
Het Spel der tronen (Game of thrones)
De Strijd der koningen (A clash of kings)
Een storm van zwaarden (A storm of swords)
Een feestmaal voor kraaien (A feast for crows)
Een dans met draken (A dance with dragons)
en de serie is nog niet voltooid....