David Guterson - Ceders in de sneeuw

Het prettige van een oud boek lezen is dat je niet 'gehinderd' wordt door allerlei recensies en meningen die je bewust of minder bewust op je hebt laten inwerken.
Op de omslag van dit boek staat: "Een glorieuze whodunnit". Misleidend, daardoor wordt het boek al in een hokje geplaatst waar het helemaal niet in hoort. Want veel meer dan een whodunnit gaat dit boek over uitsluiting en discriminatie en stijgt door de psychologische diepgang en de literaire vorm ver uit boven dat genre.

Het speelt zich af op het kleine eiland San Piedro, voor de westkust van de VS ter hoogte van Seattle, in het gebied Puget Sound. Daar wordt een Japans-Amerikaanse visser (Kabuo Miyamoto) beschuldigd van moord op een collega (Carl Heine). Vanuit de rechtszaal op het eiland gaan we terug in de tijd, toen de Japanners op het eiland arriveerden en in de houtbouw terecht kwamen. En later de aardbeien-en frambozenteelt op het eiland gecultiveerd hebben.
Het gaat om de historie van de relatie tussen deze Japans-Amerikaanse inwoners (ze kwamen niet in aanmerking voor het Amerikaans staatsburgerschap) en de 'blanke' Amerikaanse bewoners van het eiland, de Hakujin. Hoe dat ging tussen de japanners en de amerikanen op dit eiland, wordt mooi verbeeld in de relatie tussen Ishmael, de zoon van de uitgever van de plaatselijke krant, en Hatsue Imada, de latere vrouw van Kabuo Miyamoto. Via Ishmael (what's in a name?) krijgen we tussen de geschiedenis door een verslag van de rechtszaak, die door hem uiteindelijk nog op een wonderlijke manier wordt beinvloedt.

Hoewel het lijkt alsof beide groepen in vrede met elkaar samenleven, blijkt er veel te broeien. Zoals een eilandbewoner zegt: op een eiland ben je op elkaar aangewezen, dus dan wordt er veel niet uitgesproken. Wat er allemaal niet uitgesproken wordt, komt aan de oppervlakte daags na de aanval op Pearl Harbor. De japanners worden door de andere eilandbewoners opeens met de nek aangekeken. Vlak daarna worden alle mannen van japanse afkomst gearresteerd en naar een werkkamp bij Seattle gebracht. En dit terwijl sommige van deze mannen nog voor de VS hebben gevochten. De vrouwen en kinderen worden geinterneerd in een kamp in Manzanar, in erbarmelijke omstandigheden. Ik wist dit eigenlijk niet, je kunt je ook niet voorstellen dat een land als de VS dit gedaan heeft. Als de japanners uiteindelijk terugkomen op het eiland, is veel van hun bezit ingepikt door de 'Hakujin' wat voor veel spanningen op het kleine eiland zorgt.

Ik vond dit een erg mooi boek, een verstild verhaal als de ceders in de sneeuw die alles met stilte bedekt. Psychologisch mooi uitgewerkte portretten en een onderwerp waar ik weinig van wist. De rechtszaak over de moord zorgt voor de spanning die de vaart er lekker in houdt. Van harte aangeraden.