Will Schwalbe - De leesclub voor het einde van het leven

Oorspronkelijke titel: The end of your life book club
Ik las dit boek in de oorspronkelijke taal. De nederlandse vertaling verschijnt op 13 juni.


Stel, je moeder krijgt te horen dat ze een ongeneeslijke vorm van kanker heeft. In dit geval pancreaskanker. De kanker kan niet gestopt worden, maar wel vertraagd. Dat betekent: veel chemo, veel ziekenhuisbezoek. Dit is wat de moeder van Will overkomt. Beide hartstochtelijke lezers, besluiten ze, om al het wachten enigzins te veraangenamen, samen boeken te gaan lezen en bespreken: een leesclubje van twee personen.

Speciaal voor dit boek heb ik de halve ster/kat weer uit de kast gehaald; het was echt hinken op twee gedachten.

Het punt is, dat ik verwachtte dat dit boek vooral over boeken zou gaan. Dat viel nogal tegen. Er worden wel boeken besproken, maar vaak nogal oppervlakkig en vaak ook met een insteek 'tussen leven en dood'.

Veel meer gaat dit boek over het verloop van een vreselijke ziekte en het voorbereiden op de dood, waarbij boeken onbetwist een belangrijke leidraad kunnen zijn en een manier om met elkaar in gesprek te raken over de dood én het leven. Want Will heeft het daar regelmatig moeilijk mee; hoe kan hij zijn moeder zeggen dat hij haar dankbaar is voor alles wat zij hem heeft gegeven, zonder daarbij de suggestie te wekken dat hij haar al opgegeven heeft? Hoe kan hij spreken over de belangrijke dingen van het leven zonder daarbij de naderende dood krampachtig te vermijden? Want Mary Anne Schwalbe klampt zich nog aan het leven vast en probeert zo lang mogelijk alles te blijven doen zoals ze dat gewend was. En dat is veel, want deze vrouw heeft een groot deel van haar leven een belangrijke rol gespeeld in het vluchtelingenwerk, waarvoor ze onder meer regelmatig in Afghanistan was.

Dat brengt me gelijk op een ander punt dat ik wat minder vond: dat ze nogal opgehemeld wordt door haar zoon. Ze heeft ongetwijfeld belangrijk werk gedaan en zich daar met een tomeloze energie ingestort, maar Will laat geen kans onbenut om telkens weer te benadrukken wat een gewéldige vrouw zijn moeder was, waardoor ze in de ogen van de lezer zo'n beetje uitgroeit tot een heilige. Terwijl ze zelf zo nederig was over haar prestaties.

De kracht van dit boek zit voor mij vooral in de beschrijving van het balanceren tussen leven en dood; hoe ga je om met iemand die dood gaat en hoe verzoen je je met je eigen aankomende dood.
Ik was daar op dit moment niet naar op zoek. Had dit boek meer gegaan over de gelezen boeken en minder over ziekte, dan had ik het hoger gewaardeerd. Maar voor iemand die juist geïnteresseerd is in zo'n stervensproces is het beslist zeer de moeite waard.