Een lesje communisme


Van een kennis kreeg ik De woeste kust van Bohemen van Jill Paton Walsh in handen gedrukt. Deze kennis heeft geschiedenis gestudeerd en dit vond hij 'het mooiste boek dat ik ooit gelezen heb' dus dan moest het wel iets met geschiedenis te maken hebben. Het boek is uit 2001 en de titel verwijst naar een passage uit Shakespeare's The Winter's Tale. Het speelt zich af in Comenië, een denkbeeldig land of provincie (dat wordt niet geheel duidelijk) ergens bij Bohemen, Moravië en Tsjechië en begint in 1945, als de Tweede Wereldoorlog ten einde komt en de Russen een communistische greep op de hun omringende landen krijgen. Veel partizanen uit de oorlog ontpoppen zich als rechtlijnige communisten achter het IJzeren Gordijn. In 9 hoofdstukken vertelt steeds één personage over zijn ervaringen met het communisme, alle personages komen steeds voort uit het vorige hoofdstuk en elk hoofdstuk schrijdt ook voort in de tijd. Dit is op zich een slim gevonden structuur die zorgt dat het verhaal zijn vaart behoudt. Een slothoofdstuk sluit alle verhalen af. De kern van de verhalen wordt gevormd door twee rijke Comenische geslachten in het bezit van grote landhuizen, die dit bezit in en na de oorlog moeten afstaan, en de gevolgen die dit heeft voor hun kinderen en kleinkinderen.

Wat vond ik ervan? Ik wist niet echt dat het communisme zo erg en niets ontziend was, en dat zoveel mensen daar het slachtoffer van geworden zijn. Als zij zich al niet gedwongen zagen naar het buitenland te vluchten, dan toch leefden zij in een voortdurende angst onder een beklemmend, onderdrukkend regime. Omdat er ook communisten zelf aan het woord komen, krijg je een goede indruk hoe zij gehersenspoeld werden en zo het communisme heel lang tegen beter weten in voor zichzelf goed konden praten en hoe ver dit eigenlijk ging. Het was in deze context niet altijd even prettig om te lezen, maar het feit dat je van binnenuit kunt ervaren hoe het was om in die tijd (van 1945 tot 1989!) te leven maakte dat goed. Daardoor kon ik me ook over het feit heenzetten dat de personages niet goed zijn uitgewerkt; zij blijven allemaal vrij oppervlakkig, waardoor ik niet echt met één of meerdere personages kon meeleven. Dat creëert een zekere afstand tot het verhaal en dat is jammer. Maar ondanks deze tekortkoming was het boek dik de moeite waard en heb ik het uiteindelijk toch met plezier uitgelezen.

Beoordeling: ***


Geen opmerkingen:

Een reactie posten