Marilynne Robinson - Een huishouden

Oorspronkelijke titel: Housekeeping

Ik heb een tijdje getwijfeld of ik iets over dit boek zou schrijven. Ik vind het namelijk bijna niet te doen iets over dit boek te schrijven. Het boek wilde zich niet aan mij prijsgeven. Ik heb er vreselijk mee geworsteld maar waar ik bij andere boeken al lang gestopt zou zijn, wilde ik het toch uitlezen omdat ik hoopte aan het eind toch een soort aha-erlebnis te krijgen. Ik vond het bij vlagen onbegrijpelijk en kon er maar geen grip op krijgen.

Van Marilynne Robinson had ik al eerder een boek gelezen: Gilead. Ik kon me slechts vlagen herinneren van de inhoud: een dominee, een slaperig plaatsje, een comtemplatieve sfeer. Ik wist nog wel dat ik het een erg mooi boek vond. Ik heb het nagezocht (het was in de pre-blog tijd) en heb het destijds een waardering van 9 uit 10 gegeven.
Ik had daarom wel enkele verwachtingen van dit boek, Huishouden. Het was in 1981 het debuut van Robinson.

Dit boek gaat over de familie Stone. Grootvader Stone bouwt eigenhandig een huis aan een meer in het stadje Fingerbone. Hij verongelukt met een trein die het meer in rijdt en laat zijn vrouw met drie puberende dochters achter. Eén van die dochters, Helen, inmiddels getrouwd en zelf moeder, keert terug naar huis maar alleen om haar dochters Ruth en Lucille achter te laten bij grootmoeder. Vervolgens rijdt ze met haar auto het meer in. Was het zelfmoord? Als grootmoeder overlijdt komen er twee vrijgezelle zusters van grootvader om voor hun nichtjes te zorgen maar die houden het niet lang vol en ze krijgen het voor elkaar dat Sylvie, de excentrieke zus van Helen, terug naar huis komt om zich over de meisjes te ontfermen.
Aanvankelijk lijkt dit goed te gaan maar er schort iets aan Sylvie, gaandeweg verslonst alles, wordt het huis verwaarloosd, zit Sylvie te dromen in het donker. Ze lijkt min of meer psychisch gestoord en kan het zwerversleven wat zij blijkt te hebben geleid niet loslaten. De wereldse Lucille ontsnapt hieraan door op tijd uit huis te gaan, maar de stille en dromerige Ruth wordt er in meegezogen. Ruth, die overigens de verteller van het verhaal is.

Het karakter-gedreven verhaal is geschreven in voor mij ondoorzichtig proza hoewel op de achterflap staat: "de taal is kristalachtig helder en wat wordt gezegd geeft zoveel te denken dat het jammer zou zijn er iets van te missen."
Dat 'kristalheldere' was aan mij dan niet besteed, want ik heb hele stukken niet begrepen, het leken mij een soort lucide dromen van iemand die niet bij zinnen was.

Een voorbeeld van zo'n voor een voor mij onbegrijpelijke passage:

"Tijdens die dagen onderging Fingerbone een vreemde gedaanteverwisseling. Als je iemand enkele fragmenten op een zilveren schaal zou tonen en zou zeggen: 'Dit is een splinter van het kruis van Jezus, en dat is een afgeknipte nagel van Barabbas, en dat is een pluis van onder het bed waarop de vrouw van Pilatus haar droom kreeg,' dan zou de gewoonheid van deze dingen een aanbeveling vormen. Elke door de wereld warende geest betast het tastbare en bederft het veranderlijke en blijkt ten slotte niet te zijn gekomen om te kopen, maar om te kijken. (....) Zo scheen Fingerbone, of althans de relikwieën ervan die boven het weerspiegelende wateroppervlak zichtbaar waren, een verzameling fragmenten van het alledaagse te zijn, bedoeld om onze verwonderde aandacht te trekken, gepresenteerd als een bewijs van hun eigen betekenis."

Ik wil altijd graag iets opdoen van een boek, er wijzer van worden, iets opsteken over onze menselijkheid. Dat heb ik in dit boek niet kunnen vinden. Het heeft mij nergens geraakt. Ja, de boodschap is mij wel duidelijk hoor, geluk en schoonheid zijn broze dingen en voor je het weet ben je het kwijt. Daarmee, en ook met de door mij gegeven waardering, doe ik dit boek waarschijnlijk ernstig te kort, maar het was gewoon niet voor mij geschreven.

Dit boek maakt deel uit van mijn lijst van 50 meest urgente boeken