Anton Valens - Het boek ont

Isebrand Schut is net ontslagen als callcentermedewerker bij Altex Communications, en nog wel op een tamelijk vernederende manier, door zijn jonge bazin Manja van der Ziel (what's in a name). Isebrand zou in onze moderne op produktie gerichte maatschappij al snel een 'loser' worden genoemd.
Hij heeft gelukkig een door hem opgericht groepje om op terug te vallen: Man&Post. Stuk voor stuk enigszins gemankeerde mannen die vooral met elkaar gemeen hebben dat ze hun post niet durven openmaken.  Maar ze hebben ook allemaal de nodige problemen, waar ze als onderdeel van de bijeenkomsten van Man&Post 'aan werken'. De één wil van zijn wietplantage af (!), de ander wil zijn baan als nachtverpleger ruilen voor een carrière in de muziek. Isebrand zelf heeft een groetprobleem (moet je altijd groeten, wie groet je, hoe groet je) maar dat is nog wel de minste van zijn problemen. Hij is weggezakt in een soort allesomvattende lethargie.
Gelukkig is daar Cor Meckering, voormalig organisatie-adviseur en eigenaar van Meckering Consultancy. Hij neemt Isebrand mee op sleeptouw, zodat die al snel erg tegen Cor opkijkt. En gelukkig is daar ook nog Ebel Formsma, de baas van Isebrand in zijn uitzendbaantje als schoonmaker bij de openbare toiletten van de Metro. Beide mannen worden lid van Man&Post en beide mannen geven Isebrand net de zetjes die hij nodig heeft om een stukje verder uit de diepe kuil van de doelloosheid te kruipen.

De personages in Het boek ont zijn stuk voor stuk uit het leven gegrepen, maar omdat bij allen een karaktertrek uitvergroot wordt, worden ze allemaal licht absurd. Vooral Cor Meckering moet eraan geloven, hij wil een boek schrijven over woorden met ont, dat lijkt voor hem het eind van waar het voor staat. Ontdoen, ontkennen, ontstijgen.... Deze obsessie met woorden breidt zich uit naar worden die eindigen op -oep en -ip. Als Meckering zijn filosofietjes hierover openbaart aan Isebrand, volgen verhandelingen in de categorie 'slap geouwehoer' die hun weerga niet hebben. Maar Isebrand gaat er helemaal in mee, alleen: volgens hem is ont- het begin van alles en niet het eind.

Alleen Isebrand ontstijgt de absurditeit die de andere personages omgehangen krijgen. Hij blijft voor de lezer een zeer menselijke personage, niet in de laatste plaats door zijn vele onzekerheden. Daarbij speelt zeker ook een rol dat Isebrand zich voornamelijk beweegt in de onderbuik van de samenleving.
Mijn bezwaar tegen dit boek is het gebrek aan plot; zeker tot de helft van het boek gebeurt er weinig. Ik zat me steeds af te vragen wanneer er nu iets ging gebeuren?  Dat ik het boek toch uitgelezen heb, en vanaf halverwege ook nog wel met enige haast, heeft alles te maken met de schrijfkunsten van de auteur. Want de stijl is prachtig, krachtig en speels, en Isebrand is geweldig neergezet, je kunt hem bij wijze van spreken zo tegenkomen in de stad. De stad Groningen, wel te verstaan, want daar speelt dit verhaal zich af. Isebrand woont op het A-kerkhof, tegenover de A-kerk. Ik dacht dat dit wel verzonnen zou zijn, maar zag later dat deze plekken echt bestaan. Er worden nog veel meer plekken in en rond Groningen beschreven, dus ik denk dat het voor de Groningers of Groningen-kenners onder ons een feest van herkenning is.

Ik vind het moeilijk dit boek te waarderen. Voor het verhaal zelf kom ik niet verder dan 3 sterren. Voor de stijl echter zou ik 4 sterren weg willen geven. Zelf vind ik toch de inhoud belangrijker dan de vorm. Dat bepaalt voor mij of het verhaal blijft hangen of niet. Raakt het me, wil ik het herkauwen. Dat is in dit geval voor mij niet gelukt. Daarom is mijn eindoordeel 3 sterren. Maar wel met de aantekening dat het wat karige verhaal prachtig geschreven is.