Hoeveel Knausgard kan een mens hebben?

Karl Ove Knausgard - Nacht (deel 4 van Mijn Strijd)

Ja, hoeveel Knausgard kan een mens eigenlijk hebben? Dat heb ik meerdere malen verzucht tijdens het lezen van dit boek. Ik vrees: niet zoveel meer, al weet ik het pas zeker na het volgende deel.

Knausgard dreigt in dit boek een beetje in herhalingen te gaan vallen, ik vond het in ieder geval de minst goede uit de reeks tot nu toe (maar het was nog steeds geen echt slécht boek). In dit boek gaat het om de 18-jarige Karl Ove, en dat is geen prettig heerschap. Die pist in de wasbakken, gooit zijn rommel op straat en zet een brutale bek op als iemand daar wat van zegt, is regelmatig zo dronken dat hij niet meer weet wat hij doet, wil zoveel mogelijk meisjes neuken, jat uit supermarkten, bedriegt zijn moeder, vernielt hotelkamers en zo kan ik nog wel even doorgaan.

En die vader, die is wéér vreselijk aanwezig. Je ziet vooral in dit boek de ontwikkeling naar de getroubleerde man die Knausgard nu als veertiger is geworden en als lezer wordt je min of meer gedwongen door de 'feiten' om de conclusie te trekken dat de relatie met zijn vader daar een grote rol in heeft gespeeld.

Bij aanvang van het boek begint de 18-jarige Karl Ove aan een baan als leraar op een lagere school op een afgelegen plek in het noorden van Noorwegen. Niet omdat hij enige interesse voor het vak heeft, maar om een jaar goed te verdienen, zodat hij zich daarna kan wijden aan zijn schrijverscarrière. Blijkbaar kon je toen (misschien nu nog wel?) in Noorwegen met alleen een gymnasiumdiploma voor de klas staan.
Maar zijn eerste dronkenschap daar leidt het verhaal via de herinneringen terug in de tijd, naar zijn laatste jaren op het gymnasium, de periode dat zijn ouders scheiden en zijn vader hertrouwt met Unni. De jonge Knausgard kan de vrijheid die gepaard gaat met de volwassenheid niet aan, hij gaat helemaal los met drank en drugs. Meneer wil vrij zijn, zich niet ophouden met die burgelijke toestanden, met die 'intermenselijke rotzooi'.  Hij voelt zich een heel speciaal mens die met kop en schouders boven het klootjesvolk uitsteekt. Het is bijna stuitend om te lezen hoe hij zich gedraagt en hoe hij zijn moeder, die het ook niet makkelijk heeft, verdriet doet. Ik ben geen psycholoog maar je kunt toch niet álles maar op die vader schuiven?
Het alcohol-gen heeft Karl Ove in ieder geval wel van zijn vader meegekregen, want hij is driekwart van het boek ladderzat of bezig het te worden. En op jacht naar meisjes, terwijl het hem maar niet lukt om sex met hen te hebben omdat hij steeds voortijdige zaadlozingen krijgt. Dat gaat gewoon door als hij eenmaal op zijn eentje woont en lesgeeft (hoe hij in hemelsnaam in voortdurende dronkenschap zijn examens heeft gehaald en een baan heeft gevonden, wordt niet vermeld).

Dit noemt men 'schrijven met een niets-en niemand ontziende eerlijkheid'. Dat is mooi, maar de vraag is: kan de lezer dat nog aan? Ik bijna niet meer, ik werd er soms onpasselijk van. Opgewonden worden door 13-jarige meisjes en daar flink over uitwijden en ondertussen uit frustratie maar stevig doordrinken en dan niet meer weten wat je gedaan hebt...
Aan het eind, het schooljaar is voorbij,  gaat het wel beter met Knausgard en kan de lezer op adem komen. Hij komt wat tot rust, bleek niet goed tegen een half jaar in het donker leven te kunnen, wordt wat meer volwassen. Is aangenomen op de schrijversacademie in Bergen en heeft eindelijk sex. Nou hèhè, eind goed al goed zullen we maar zeggen.

Het is niet slecht geschreven, maar de passages waarin Knausgard op een unieke manier zijn en onze persoonlijke gedachten universeel weet te maken, zijn in dit boek minder aanwezig, terwijl het juist die stukken zijn die Knausgard voor mij een goede schrijver maken. Toch wil ik me nog wel wagen aan het vijfde deel dat, gezien de titel ('Schrijver'), naar ik aanneem over zijn schrijverschap zal gaan, wat me een stuk interessanter lijkt. Ik reken in ieder geval op een beter boek!