Muriel Barbery - Elegant als een egel

Oorspronkelijke titel: L'élégance du hérisson (2006, vertaling in het Nederlands 2008)

Ik heb lang gedaan over dit boek, het vraagt dan ook de nodige concentratie.
Lastig is dat ik, omdat ik zitten liefst tot een minimum beperk, geen of weinig aantekeningen maak. Dan schrijf ik dus, na lezing, over wat mij het meest bijgebleven is of wat mij geraakt heeft, en niet zozeer over structuur en stijl, en zeker niet met citaten (wat ik toch al weinig deed).

"Een roman die leest als een briljant handboek overlevingskunst. Renée Michel, autodidactisch filosofe van 54, speelt met verve de rol van lelijke, stekelige conciërge in een chic Parijs complex. Onder die schutkleur kan ze veilig haar honger naar wijsheid en kunst stillen. Paloma, opstandig genie van 12, is nog lang niet zover. Integendeel, overtuigd van de zinloosheid van alles, wil ze er op haar dertiende een einde aan maken. Die twee moeten dus tot elkaar komen! Maar hoe en wanneer? "Alles komt op zijn tijd voor wie kan wachten ..." Dus laat Barbery (1969) om en om, behendig en speels hun beider levensbeschouwelijke overdenkingen en meewarige visies uitwaaieren op het opgepompte schijnbestaan van hun medebewoners, gevangen in hun noodlot. Het relaas wisselt zo van serieus diepzinnig tot hilarisch karikaturaal, om dan halverwege een nieuwe bewoner te introduceren: de fijnbesnaarde Japanse heer Kakuro Ozu. Een keerpunt, met de nodige verrassingen in het verschiet." (Bron: Bibliotheek)


Renée Michel, de 54-jarige concierge en Paloma Josse, de 12-jarige dochter van een parlementariër, één van de bewoners van Rue de Grenelle 7, zijn ombeurten de verteller van dit verhaal. Het heeft me wat tijd gekost om erachter te komen hoe Renée in elkaar zat, maar daar geeft de opbouw van het boek gelukkig alle gelegenheid voor. Renée, al 13 jaar weduwe, is naar buiten toe een kleurloze concierge die in haar loge de hele dag tv zit te kijken. Maar in werkelijkheid zit ze in haar achterkamer filosofie, literatuur en kunstboeken te lezen, en arthouse films te kijken....
Het begint heel rustig, zodat je niet alleen de concierge en Paloma, maar alle bewoners van het appartementencomplex leert kennen. Qua emoties bouwt het steeds verder op tot het uiteindelijk tot een soort apotheose komt waarbij ik toch wel een heel erg brok in de keel had.
Het is een verhaal dat eigenlijk gaat over kunst en schoonheid, over literatuur en het denken. Dat brengt mij meteen op het enige minpunt van dit boek: het is nogal erg doorspekt met filosofie.
Het is duidelijk dat de auteur professor in de Filosofie is, maar het lijkt of zij geen keuze kon maken tussen een filosofisch boek en een roman. Het meeste kon ik goed volgen, maar er zaten een paar stukjes tussen die ik wel 4 keer moest lezen en toen nog niet begreep wat er stond.
Dat kan een gebrek van mij zijn, maar ik trek er toch een half puntje voor af ;-)

Verder valt er in dit boek toch vooral veel te  genieten voor iedereen die houdt van een verhaal dat wat dieper gaat. Renée en Paloma zijn innemende persoonlijkheden, die je al snel voor zich innemen.
Maar je moet wel echt de tijd nemen bij het lezen, om dit boek op zijn waarde te kunnen schatten.

Nawoord:
Dit boek wordt niet door iedereen gewaardeerd, sterker nog, Anna geeft in haar bespreking van dit boek zelfs aan dat, hoewel zij het zelf niet kan waarderen, het wel als een geslaagd boek zal worden gezien door de minder kritische lezer.....
Nu is het niet aan mij om mijzelf wel of niet te bestempelen tot een kritische lezer, maar ik geloof toch niet dat ik mijn kostje al te gemakkelijk naar binnen werk. Ik denk dat het toch weer met smaak te maken heeft of je dit boek wel of niet kunt waarderen, en ook, misschien, met het kader van waaruit je het leest.

De bestseller die dit boek zou moeten worden of zijn, is het volgens mij overigens nooit echt geworden.
Oordeel zelf, zou ik zeggen....


2 opmerkingen:

  1. Ha Joke, eerst even wat verduidelijken ten aanzien dat ‘minder kritisch’. Dat is nadrukkelijk niet hetzelfde als ‘niet kritisch’, maar is bedoeld als ‘minder kritisch dan ik op dit punt’. Uiteraard ben jij een kritische en goede lezer, Joke, maar jij hebt je duidelijk niet gestoord aan de ongeloofwaardigheid van de twee hoofdpersonages. Zelf vind ik ze als romanpersonages verre van geslaagd; ze zijn veel te veel een vehikel voor de ideeën van de schrijfster (interessante ideeën, overigens, zoals ik in mijn bespreking aangaf) en in een roman die evident als realistisch is bedoeld, vind ik dat een groot minpunt. Ik zou de ideeën liever in essayvorm lezen, dan hoefde ik me niet te ergeren aan de discrepantie tussen de personages en de ideeën die ze verkondigen.
    Maar gelukkig heb jij er wel van genoten.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ha Anna, ik denk dat ik 'anders kritisch' ben ;-)
      Want het valt me op dat boeken die 'iedereen' goed vindt mij niet zo bekoren en boeken die ik erg goed vind veel anderen minder of niet goed vinden. Gelukkig zit er nog ergens een overlap, anders voel ik me helemaal zo'n vreemde eend. In dit geval heb ik de personages zelfs geen moment ongeloofwaardig gevonden en sterker, ben ik echt door ze geraakt!
      Merkwaardig toch hè. Het houdt het wel spannend, toch?

      Verwijderen