Stefan Hertmans - Oorlog en terpentijn

Met de 100-jarige herdenking van WOI in zicht en de hausse aan boeken die deze mijlpaal ongetwijfeld zou voortbrengen, kreeg de vlaamse schrijver Stefan Hertmans eindelijk de stimulans die hij nodig had. Die hem aanzette om de schriften die hij kreeg van zijn grootvader Urbain Martien vlak voor diens dood, na jaren uit de kast te halen en te gaan lezen.
En om er daarna dit prachtige, gruwelijke, onvergetelijke boek over te schrijven.

Je kunt een erg goed boek over de oorlog schrijven vanuit de gruwelijkheid en zinloosheid van die oorlog. Zo'n boek is bijvoorbeeld Van het westelijk front geen nieuws van Erich Maria Remarque. Hier wordt je op de eerste bladzijde in de loopgraven geworpen en je komt er op de laatste bladzijde weer uit.
Je kunt het ook doen vanuit een leven, gemaakt om dit bestaan vorm te geven in de schilderkunst. Een leven dat in de knop gebroken wordt door die smerige oorlog. Dan krijg je opeens een heel ander gezichtspunt: het schone, het verhevene, tegenover het onmenselijke en onbeschrijflijke van een oorlog.

Het boek bestaat uit drie delen.  De oorlogservaringen van Urbain Martien vormen het middendeel, het centrale verhaal. Dit verhaal wordt gestut door het leven; in het eerste deel beschrijft Hertmans hoe hij tot het schrijven van het boek is gekomen, en in welke relatie hij tot zijn grootouders stond. Gevolgd door de jeugd van Martien, en hoe die, uit bewondering voor zijn vader, zichzelf probeerde te scholen in de schilderkunst maar tenslotte toch kiest voor een militaire opleiding. 
In het derde verhaal wordt, met name vanuit de kleinzoon Hertmans, beschreven ''hoe het verder ging''. Of eigenlijk niet verder ging, want Martien komt de oorlog uit als een lichamelijk en geestelijk gebroken man, hij ontvangt een klein oorlogsinvaliden-pensioen en is daarmee verder afgeschreven als actieve burger van de belgische samenleving. Hertmans beschrijft hoe de ontdekking van een tot lang na de dood van Martien onbekend feit alles wat hij zich tot dan toe herinnerde van zijn grootouders, in een ander licht plaatst. Zelfs zo, dat hij het schrijven van dit boek ziet als een ''wiedergutmachung'' :
''Aldus bleken er in mijn kinderjaren overal sporen aanwezig te zijn geweest, die ik niet kon lezen; en pas door de herinnering te koppelen aan wat ik las, kon ik aan een bescheiden vorm van restitutie beginnen, een ontoereikende Wiedergutmachung voor mijn ongehoorde onwetendheid van destijds."

Na de oorlog leeft Martien zijn leven, hij trouwt en krijgt een dochter, en hij schildert. Maar het wordt nooit meer dat leven dat op het punt stond in bloei te komen toen de oorlog uitbrak.

Afgezien van de inhoud, is Hertmans lezen een genot, met zinnen die nog lang in je hoofd meanderen:
"Zijn grote passie lag in boomkruinen, wolken en geplooide stoffen. In deze vormloze vormen kon hij zich laten gaan, wegdromen in een wereld van licht en donker, in olieverf gestolde wolken, chiaroscuro, een wereld waar de mensen zich niet aan hem opdrongen, want er was iets - het was moeilijk uit te maken wat - dat gebroken was in hem. Een schichtigheid mengde zich steevast door zijn hartelijkheid, alsof hij voortdurend bang was dat men te dichtbij zou komen omdat hij te vriendelijk was geweest. Tegelijk leefde hij van een soort hogere, edeler vorm van vriendelijke argeloosheid, en die naïviteit vormde de kern van zijn opgewekt humeur. Zijn huwelijk met Gabrielle was wolkeloos voor wie niet beter wist. Vergroeid met elkaar als twee oude bomen die decennia door elkaars kruinen heen hebben moeten groeien omwille van het schaars bevochten licht, leefden ze hun eenvoudige dagen, alleen doorbroken door de frivool aandoende vrolijkheid van hun dochter, hun enige kind. De dagen verdwenen in de plooien van de verstrooide tijd. Hij schilderde."

Opvallende feiten: 
- In het heetst van de strijd, in alle ellende die de soldaten overkwam, werden de Vlaamse soldaten nog eens extra vernederd door de Waalse officieren
- er werd een smerige oorlog gevoerd door de Duitsers, die bijvoorbeeld kinderen inzetten als lokmiddel, tegenover het ethos van de 'ouderwetse' soldaat  zoals Martien er één was
- aan het eind van de oorlog werden de soldaten opzettelijk dronken gevoerd, omdat ze de moed en de kracht niet meer hadden om bij hun volle verstand uit de loopgraven te komen.

Als je dit jaar één boek over de Grote Oorlog wilt lezen wat alles in zich heeft, laat het dan dit boek zijn.





Christiane Ritter - A woman in the polar night

Tijdens de kerstdagen ben ik een poosje op Spitsbergen geweest. Niet alleen, maar met Christiane Ritter. Ik heb met haar het voortdurende donker beleefd, de ergste sneeuwstormen en de vreselijke koude, maar ook het daarna ontwaken van de natuur, door het contrast met de winter des te indrukwekkender, en mijn eerste noorderlicht.

Nee, natuurlijk ben ik er niet geweest. Of natuurlijk? Ik heb er een dubbel gevoel over. Aan de ene kant lijkt het me prachtig om er een keer te zijn, de natuur te beleven, de lange zomers wanneer het niet donker wordt en alles tot leven komt en de winters waarin het niet licht wordt. Noorderlicht te zien.
Maar aan de andere kant lijkt me de toeristische toeloop die het gebied (dit geldt voor het hele arctische en antarctische gebied) gekregen heeft geen goede ontwikkeling. En dit bedenk ik me nog meer na lezing van dit boek, waarin de kwetsbaarheid van zulke gebieden nog duidelijker naar voren komt, namelijk via een persoonlijk verslag van een vrouw die er blijvend door verandert.

Christiane Ritter (1897 - 2000) was een Oostenrijkse vrouw die op haar 36e, in augustus 1934, een jaar op Spitsbergen bij haar man Hermann Ritter gaat wonen. Hermann verblijft daar al drie jaar als jager en na het lezen van zijn dagboeken durft Christiane gehoor te geven aan zijn verzoek om hem een jaar te vergezellen. Ze is nog nooit op reis geweest, de inleider van het boek, Lawrence Millman, noemt haar een 'well-to-do hausfrau' maar ergens las ik dat ze schilderes was....de eerste duitstalige editie van haar boek gaat vergezeld van een aantal aquerellen van haar hand. Ze is ook moeder van een dochter, die ze achterlaat in Oostenrijk (ze heeft het verder niet over dit kind, wat ik wel een beetje vreemd vond).

Hermann heeft een hut op één van de noordelijkste fjorden (Wijdefjord) van Spitsbergen, een gebied wat Grahuken wordt genoemd. Christiane arriveert met een nogal romantisch beeld van haar nieuwe woonstede waar ze van plan is 'dikke boeken te gaan lezen bij de haard' en schrikt zich wild als ze ziet waar ze in terecht komt.
Christiane en haar man bij hun hut in de zomer
"....And then indeed I slowly discern in the distance a bleak, grey, long-drawn strip of coast and on it something that looks like a tiny box thrown up by the sea, which must be our hut."

Ze gaat er niet alleen met haar man bivakkeren, maar ze worden ook vergezeld door een maat van Hermann, Karl. Oorspronkelijk is het idee dat Karl bij Christiane blijft als Hermann voor een langere periode op jacht gaat, maar daar komt niets van terecht want de mannen gaan steeds gezamenlijk op pad, of Christiane gaat met ze mee.

Het boek is in de vorm van een dagboek geschreven en daardoor kun je heel goed zien hoe Christiane gaandeweg verandert. In het begin wil ze nog 'in control' zijn en probeert ze vast te houden aan haar eigen (huishoudelijke) kleine rituelen, maar dat moet ze al snel loslaten. Als Karl een blok ijs gaat halen om te koken en daar anderhalf uur voor nodig heeft:
"A new way of measuring time begins to dawn on me." 

Ook is ze ontdaan over de schijnbare nonchalance van de mannen, die weinig aan planning doen en leven van dag tot dag. Als blijkt dat er geen verse groenten zijn en de mannen dit nogal makkelijk wegwuiven:
"It is grotesque how carefree they are. Have they no thought for the long night, for the many months when everything will be frozen over? Are they really relying so firmly on hunter's luck? It makes me uneasy to think that, with so few vitamins in our stores, our lives depend entirely on hunting, on what the day happens to bring us; in fact, on accident. the men seem alien beings to me. Is it just levity, or does their serenity spring perhaps from a deeper wisdom that we Europeans have lost?"

De hut in de winter.....
Als de mannen voor langere tijd op jacht zijn in het midden van de winter (dan kunnen ze, omdat alles dichtgevroren is, makkelijker de fjorden oversteken) zit ze opeens alleen in een voortdurend donker en in verschrikkelijke sneeuwstormen, waarin ze ook nog moet proberen de hut toegankelijk te houden. Dan  leert ze langzaam in haar eentje 'alleen te zijn met de natuur';
"I am conscious of the immense solitude around me. There is nothing that is like me, no creature in whose aspect I might retain a consciousness of my own self; I feel that the limits of my being are being lost in this all-too-powerful nature, and for the first time I have a sense of the divine gift of companionship......And so I go on almost without consciousness, without any familiar object to hold on to, through the vast solitude, through the radiant twilight that has no shadows, through the unmoving timeless quiet."

Ik kan nog wel een tijdje doorgaan met citeren, maar het is onbegonnen werk, zoveel mooie poetische beschrijvingen van de overweldigende natuur en zoveel lyrische gedachten over wat het leven eigenlijk betekenis geeft. Haar eerste ervaring met het noorderlicht: het is zo mooi beschreven dat je er bijna van moet janken!

In de inleiding schrijft Millman:  "A year in the Arctic should be compulsory to everyone, she would say to friends and family, in fact almost everyone she knew, adding; "Then you will come to realise what's important in this life and what isn't."
Er allemaal heengaan, dat lijkt mij geen goed idee, maar wel: lees dit prachtige boek en beleef een stukje van wat Christiane daar zo blijvend veranderd heeft.

Oorspronkelijke titel: Eine Frau erlebt die Polarnacht (1938). Het boek werd lange tijd gezien als een standaardwerk over Arctische reizen, en zo heb ik het ook gevonden, toen ik op zoek was naar boeken over arctische ervaringen. Het is niet in het Nederlands vertaald.


Graphic novels: Marjane Satrapi - Persepolis

Mijn associaties bij het woord Iran: "gesloten,  fundamentalistisch, terrorisme, Ayatollah Khomeini, Betty Mahmoody, onderdrukking van vrouwen, djellaba's".
Een beeld wat niet helemaal klopt, zo begrijp ik na lezing van Persepolis.

Marjane Satrapi is 9 jaar oud als in 1979 de revolutie uitbreekt tegen de dictatuur van de sjah, met als uiteindelijk doel de politieke gevangenen onder de sjah te bevrijden en een vrije en democratische republiek te stichten. Helaas wordt, zoals dat nu ook gebeurt in veel arabische landen, door de islamitische fundamentalisten misbruik gemaakt van het politieke vacuum dat ontstaat nadat de sjah is verjaagd. Het begint met het uitvaardigen van het decreet dat vrouwen voortaan hoofddoekjes moeten dragen maar het wordt steeds strenger en de protesten tegen dit nieuwe regime worden steeds harder de kop ingedrukt. Ayatollah Khomeini roept de oorlog uit tegen Irak, een oorlog die vele duizenden het leven zal kosten.

Satrapi is een nogal rebels kind en brengt zichzelf daarmee nogal in gevaar, vooral tegenover "de wachters van de goddelijke rechtvaardigheid" ofwel de islamtische straatpolitie. Gelukkig voor haar komt zij uit een middenklasse gezien met hoog opgeleide en bemiddelde ouders die vooruitstrevend denken en het geld hebben om Marjane weg te sturen, omdat zij zien dat zij het zich onmogelijk maakt met haar (in hun ogen wel terechte) rebelse gedrag en steeds meer van hun vrienden in de gevangenis verdwijnen.  Ze wordt op haar 14e naar Oostenrijk gestuurd, naar een vriendin van haar moeder. Ze komt terecht in een nonnenklooster maar wordt als buitenlandse niet geaccepteerd. Ze vereenzaamd en keert op haar 18e terug naar Iran. Ze trouwt al vrij snel, maar is niet gelukkig. Pas als ze op de kunstacademie haar passie ontdekt, realiseert ze zich hoe belangrijk het is om zichzelf in vrijheid te kunnen en mogen ontwikkelen. Ze gaat scheiden en vertrekt naar Frankrijk.

Satrapi tekent haar (eigen) coming-of-age verhaal in sobere zwart-wit tekeningen die des te scherper het strenge islamitische beleid laten uitkomen.  Dat doet zij wel met veel humor, waardoor het toch ook een verhaal is waar je plezier in hebt. Zeker omdat zij wel wat dingen te vertellen heeft;
door de extreme repressie van het regime was iedereen alleen nog maar bezig met zich af te vragen of hij/zij  wel voldoet aan de regeltjes (zit m'n hoofddoek wel goed, is mijn broek wel lang genoeg etc)  en was er geen tijd meer om na te denken over de vrijheid van denken en meningsuiting.
"Dat hadden ze goed gezien. Wie bang is, raakt zijn vermogen kwijt om dingen te analyseren of na te denken. Angst is in alle dictaturen altijd de motor van de repressie geweest. Het zichtbaar laten van je haar of jezelf opmaken worden vanzelf daden van verzet".

En dat verzet was er wel degelijk, toont Satrapi ons. Zij wil daarmee aangeven dat er wel degelijk een verschil is tussen het officiële beeld van Iran en het echte leven van de mensen, datgene wat binnenskamers gebeurde.

Ook wil zij ons vertekende beeld van Iran als "fundamentalistisch, fanatisch en terroristisch" land nuanceren.
Persepolis was de Stad van de Perzen, de residentie van de Perzische sjahs gebouwd in de 5e eeuw voor Christus. Voor Satrapi het symbool van de oude en grootse beschaving die Iran ook was. De vele Iraniërs die hun vrijheid hebben verdedigd, gevallen zijn in de oorlog tegen Irak, gevlucht of gedood zijn, die mogen niet vergeten worden. Met Persepolis brengt zij een eerbetoon aan deze landgenoten. En dat heeft ze prachtig gedaan, want ik vond Persepolis een fantastisch boek. Het is niet zomaar een stripverhaal. Het is een persoonlijk verhaal maar met een diepere lading. Het brengt je plezier maar laat je ook nadenken, eigenlijk de mooiste combinatie die een boek kan hebben.

Marjane Satrapi (1969, Teheran) woont in Parijs met haar Zweedse man Mattias Ripa.
Andere vertaalde graphic novels van haar hand zijn De muzikant en Kruissteekjes.

Ik las de complete Persepolis (het bestaat oorspronkelijk uit vier delen), uitgegeven door Atlas (346 blz).
Van Persepolis is ook een animatie-film gemaakt.


Boekenlijsten: "2 x 15 in 5"

Klinkt nogal raadselachtig, deze titel. Wees gerust, het is geen wiskundige formule maar een voortvloeisel uit een uitdaging die ik met Anna ben aangegaan naar aanleiding van mijn blogpost "50 boeken": noem de beste 15 boeken die je gelezen hebt én de naar jouw mening 15 meest belovende (dus nog niet gelezen) boeken van de afgelopen 5 jaar. Ook op Anna's leesreis is derhalve vandaag zo'n overzicht te vinden.

De beste boeken van 2009 tot en met 2013.....ik heb geprobeerd een evenwichtige verdeling te maken, dus per jaar 3 boeken. Het betreft uitsluitend fictie. Het mooie is dat je dan nog meer moet wikken en wegen, en dus alleen de boeken overblijven die ook na een paar jaar nog in je geheugen gegrift staan als indrukwekkend. Sterker nog, het blijken niet eens de boeken te zijn die ik dat jaar als beste heb aangemerkt! Dat vond ik zelf wel verrassend: boeken die ik toen ze nog vers in mijn geheugen zaten, minder heb gewaardeerd dan later. Dan blijkt toch hoe groot het effect van een boek kan zijn, dat een boek moet 'nagaren', dat de ware kwaliteit pas na langere tijd omhoog komt! Dat is wat een boek met je kan doen. Dat geldt bijvoorbeeld voor De woeste kust van Bohemen van Jill Paton Walsh. Die gaf ik destijds 3 sterren, terwijl me nu nog precies de sfeer van dat boek bij staat.
Wat me ook opviel toen ik de links naar de blogposten erbij zocht (vanaf mei 2010) hoe anders ik ben gaan schrijven in die 5 jaar!

Let wel, voor de gelezen boeken geldt dat het de boeken zijn die ik in die periode gelezen heb, ze hoeven dus niet ook gepubliceerd te zijn in die periode.

De beste 15 boeken die ik de afgelopen 5 jaar heb gelezen:

Frédéric Lenoir - Het orakel van de maan (2009)
Gil Adamson - De weduwe (The Outlander) (2009)
Selden Edwards - Fin de Siècle (The little book) (2009)
Marlen Haushofer - De wand (2010)
Arto Pausilinna - De huilende molenaar (2010)
Jill Paton Walsh - De woeste kust van Bohemen (A desert in Bohemia) (2010)
Julie Orringer - De onzichtbare brug (The invisible bridge) (2011)
Guy Gavriel Kay - Tigana (2011)
Detlev van Heest - Pleun (2011)
J.R. Moehringer - De spiegelwereld van Willie Sutton (Sutton) (2012)
Margaret Mazzantini - Ter wereld gekomen (2012)
Lynne Reid Banks - The L-shaped room (niet vertaald) (2012)
Marjane Satrapi - Persepolis (2013)
Janet Romain - Grandpère (niet vertaald) (2013)
N.K. Jemisin - The hundred thousand kingdoms (niet vertaald) (2013)

En dan, de 15 boeken van de afgelopen 5 jaar die mij opgevallen zijn, die mij veelbelovend lijken en die ik inmiddels vrijwel allemaal op mijn reader (of in een enkel geval in de kast) heb staan, boeken waarvan ik een groot aantal dit jaar graag wil lezen.  Niet evenwichtig verdeeld over de jaren, en afwisselend met de verschijningsdatum van het (engelstalige) origineel of de vertaling. Ik heb me met name gericht op de boeken die verder niet zo veel aandacht hebben gehad, ik wilde juist de wat minder bedeelde boeken een beetje uitlichten. Hier komen ze:

Patrick Hamilton - Twintigduizend straten onder de hemel; deze vertaling van Twenty Thousand Streets under the sky ('A London trilogy, 1935) verscheen in 2009 met lovende recensies. NRC: "de schrijver die steeds weer herontdekt wordt". Later las ik er nog meer goede dingen over bij Nick Hornby.  In 2012 zag ik dit boek bij de Slegte staan....ja zo gaat dat helaas vaak met goede boeken! Want ik denk nog steeds dat het een erg goed boek is.

Philipp Meyer - Roest; eveneens in 2009 verschenen, deze vertaling van het eerste boek van Philipp Meyer (American Rust) die nu furore maakt met zijn laatste boek Zoon (The Son). Uit NRC: "Beste Amerikaanse romandebuut van het jaar. Een kleinsteeds drama opgetild tot all American tragedy, geschreven op een toon die opvallend vrij is van pessimisme."


Laura Joh Rowland - The Cloud Pavilion (2009); dit boek viel me op door de mooie cover. Het blijkt een 14e deel in een japanse historische detective serie (de Sano Ichiro mysteries) te zijn. Deze combi (japans, historisch, mystery) vind ik buitengewoon aantrekkelijk. In 2013 verscheen het 17e (!) deel en ik ben zo'n pietlutje die zo'n serie bij het begin wil beginnen, dus ik heb nog even te gaan. Het eerste deel is overigens getiteld Shinju (en de serie is - helaas - niet vertaald).

Guy Gavriel Kay - Under Heaven (2010); door velen gezien als het beste boek van Kay, dit verhaal dat speelt in China in de 8e eeuw, ten tijde van de Tang-dynastie. Er is inmiddels ook een vervolg: River of Stars.

Andrés Neuman - De eeuwreiziger (vertaling 2010); geen spannend verhaal met snelle plots, maar een boek om over na te denken. Ik las er HIER een prachtige recensie van en wist dat dit boek bijzonder is!

Alexandre Dumas - De graaf van Monte Cristo (nieuwe vertaling 2010); Tja moet ik hier nog iets over zeggen? De klassieker onder de klassiekers, maar één die een hele lange adem vergt. Deze vertaling is de eerste integrale Nederlandse vertaling,  door Jan H. Mysjkin en telt 1177 bladzijde. Ik ben er al eens eerder in begonnen, maar toen was het niet het goede moment.

Ian Frazier - Travels in Siberia (2010); passend in mijn thema 'hoog en koud'. Uit de New York Times: "an uproarious, sometimes dark yarn filled with dubious meals, broken-down vehicles, abandoned slave-labor camps and ubiquitous statues of Lenin — “On the Road” meets “The Gulag Archipelago.”

Mary Roach - Packing for Mars: the curious science of life in the void (2010); wetenschapsjournaliste die een sappig boek over het ruimtereizen schrijft; "If you haven't read Mary Roach's previous bestsellers Bonk and Stiff(shame on you!), Packing for Mars is as good an introduction to Roach as you'll find. Space travel hasn't been this funny or intriguing since Douglas Adams — and best of all, it's true!"  Vertaald in 2011 als "Ik ga naar Mars en neem mee...: de merkwaardige wetenschap van leven in de ruimte".

M.T. Anderson - The Pox Party (2011; eerste deel van Octavian Nothing; avontuurlijke, fantasierijke en intelligente YA. Ik las hierover in één van de boeken-over-boeken van Nick Hornby. Van Amazon: "Young Octavian is being raised by a group of rational philosophers known only by numbers -- but it is only after he opens a forbidden door that learns the hideous nature of their experiments, and his own chilling role them. Set in Revolutionary Boston, M. T. Anderson’s mesmerizing novel takes place at a time when Patriots battled to win liberty while African slaves were entreated to risk their lives for a freedom they would never claim. The first of two parts, this deeply provocative novel reimagines past as an eerie place that has startling resonance for readers today."

Troy Blacklaws - Cruel Crazy Beautiful world ( 2011); "postapartheidsroman" van Zuid Afrikaanse schrijver.

Simon van Booy - Everything beautiful began after (2011);van oorsprong britse schrijver, thans woonachtig in Brooklyn. Zijn laatste boek (2013) is The Illusion of Separateness (De illusie van het alleenzijn), maar ik wilde graag beginnen met zijn debuutroman.

Laszlo Krasznahorkai - Satantango (2012); herontdekte 'nieuwe klassieker' van een ons onbekende Hongaar. Dit is zijn debuutroman uit 1985. In 1993 verscheen er al een film van, een 7 en een half uur durende zwart-wit film.... De vertaling, Satanstango, verscheen in 2013 en werd het favoriete boek van Cyrille Offermans in De Groene ("zo'n boek waarvan je er maar eens in de zoveel jaar een te lezen krijgt")

Rachel Kushner - The Flamethrowers (2013); de vertaling van dit boek, dat ik het afgelopen jaar overal zag opduiken en in menig respectabel 'beste boeken lijstje' voorkwam, verschijnt in maart 2014 bij uitgeverij Atlas. In De Groene beschreven als "een rijk boek".

Charlie Lovett - The Bookman's tale (2013); Amazon: "Guaranteed to capture the hearts of everyone who truly loves books, The Bookman’s Tale is a former bookseller’s sparkling novel and a delightful exploration of one of literature’s most tantalizing mysteries with echoes of Shadow of the Wind and A.S. Byatt's Possession". Dat heeft verder geen aanbeveling nodig.

Nicola Griffith - Hild (2013); historische roman spelend in de Middeleeuwen over de invloedrijke vrouw Saint Hilda of Whitby.

Ik hoop hiermee weer wat lees-inspiratie voor het komende jaar gebracht te hebben. Voor zover we dat nog nodig hadden ;-)




Het leesjaar 2013: de statistieken

Allereerst wens ik alle lezers van deze blog natuurlijk een heel goed en gezond 2014!
Dank voor jullie steun in het afgelopen jaar waarin ik het niet heel gemakkelijk had. Ik hoop dat iedereen de juiste balans vindt en/of houdt in het leven en natuurlijk daarbij ook veel mooie boeken tegenkomt.
Voor mij was 2013 qua gezondheid tamelijk rampzalig slecht, dus het kan alleen maar beter gaan in 2014! De blog is er in ieder geval helemaal klaar voor.

Ik las mijn laatste boek letterlijk op de drempel uit en dat was tevens de afronding van een eindejaarsleesspurt die ik half december had ingezet, omdat ik heel graag het nieuwe jaar met een schone lei wil beginnen.
Ik overtrof mezelf met het aantal gelezen boeken (67), maar dat zal vast te maken hebben met het feit dat ik een groot deel van het jaar niet fulltime aan het werk geweest ben, dus meer rust en tijd had om te lezen. Toch hoop ik dat ook dit jaar vast te houden, want jongens, wat zijn mijn lijsten met boeken die ik graag wil lezen toch lang!

In de statistiek van gelezen boeken van de afgelopen 5 jaar is te zien dat die een behoorlijk stijgende lijn vertoont, vooral vanaf 2011 schiet het omhoog. Wat denk ik toch wel te maken heeft met deze blog! Mede dankzij jullie reacties is het een feest om over gelezen boeken te schrijven en dat is voor mij weer een stimulans om meer te lezen.















In deze grafiek is te zien hoe de waardering van de door mij gelezen boeken is. Maar liefst 53 van de 67 boeken kregen een waardering van 8 of hoger (het equivalent van 4 sterren of hoger). Ik denk wel dat ik kritischer in mijn keuze ben geworden, dus dat het gewoon minder voorkomt dat ik een slecht boek in handen krijg.
















Ik was ook nieuwsgierig naar het aantal e-books in verhouding tot het aantal p-books (papieren boeken): 22 van de 67, dus één derde. Valt me nog tegen, ik had meer gedacht. Ik denk dat dit het komend jaar wel meer zal zijn omdat ik nieuwe boeken alleen nog
maar als e-book aanschaf.















Oh, jullie wilden zeker ook nog weten wat ik in 2013 de beste boeken vond?
Ok, vooruitlopend op een overzicht van mijn beste boeken van de afgelopen 5 jaar, die rond 5 januari zal verschijnen, onderstaand de 10 boeken uit 2013 die mij het meest zijn bijgebleven:

1. Marjane Satrapi - Persepolis; mijn tweede graphic novel die ik op de rand van 2013 nog uitlas. Een bespreking hiervan volgt nog!
2. Twee boeken: Vader en Liefde van Karl-Ove Knausgard; wat een taal, wat een eerlijkheid en wat een schrijver! Voor 2014 staan in ieder geval de volgende twee delen op het programma
3. Het wonderschone Grandpère van Janet Romain
4. N.K. Jemisin - The hundred thousand kingdoms; fantasy van de bovenste plank, een ontdekking waar ik blij mee ben!
5. Weer twee boeken, en wel die van Lou Niestadt: Groots en meeslepend leven resp. Less is luxe. Voor haar origenele geest, haar humor, creativiteit en inspiratie
6. Ja, natuurlijk: Jane Austen - Pride and prejudice. Die keuze hoef ik niet toe te lichten, toch?
7. En nog een klassieker: Charlotte Brontë - Jane Eyre
8. Anne Morrow Lindbergh - Geschenk van de zee; om vaak te herlezen, vooral in onrustige tijden
9. Erik Menkveld - Het grote zwijgen
10. Christiane Ritter - A woman in the polar night; een boek dat ik ook pas in mijn eindejaarsspurt heb uitgelezen. Waargebeurd lyrisch verslag van een Oostenrijkse vrouw die in 1934 haar man (jager) een jaar gaat vergezellen op het uiterste puntje van Spitsbergen. Maakt deel uit van iets wat zich toch heeft ontwikkeld tot een  'projectje' en dat ik heb genoemd 'Hoog en koud'. Een bespreking volgt nog!