Rob Riemen - De universiteit van het leven

Rob Riemen is de oprichter en directeur van het Nexus-instituut, dat zich inzet voor het europese cultuurgoed en het cultuurfilosofisch debat. Twee keer per jaar wordt door Nexus een symposium georganiseerd waarbij gasten uit binnen-en buitenland spreken over cultuur-en maatschappij-gerelateerde onderwerpen vanuit een humanistische insteek. Van deze lezingen wordt een tijdschrift uitgegeven. Ter gelegenheid van het 65ste nummer van dit tijdschrift heeft Riemen 18 personen geinterviewd die hij vooral kende van eerdere lezingen. De 19e geinterviewde is zijn eigen vader.
Ik heb veel bewondering voor Rob Riemen: zijn visie, die hij heeft uitgewerkt in Adel van de geest, spreekt mij enorm aan (de mens als drager van de onvergankelijke levenskwaliteiten, als verdediger van het Europese beschavingsideaal). Hij heeft daarnaast een enorme drive om die visie breed te verspreiden, en weet steeds weer veel interessante, erudiete, drukbezette gasten van over de hele wereld voor zijn symposia te strikken.

De interviews die in dit boek verzameld zijn, zijn geen interviews in de zin van: een gestelde vraag en een antwoord. Riemen introduceert de gast met een korte inleiding. Daarna houdt de geïnterviewde een monoloog die zich redelijk vrij beweegt tussen de onderwerpen uit het leven van de desbetreffende gast. Je merkt wel dat Riemen ze een soort structuur heeft opgelegd, want elk persoonlijk verhaal begint met 'Mijn vader....'

De monoloog-structuur leest erg prettig, ik kreeg het gevoel dat ik met 20 personen (Riemen incluis, want hij is op de achtergrond voortdurend aanwezig) een gezellig etentje had en we daarna uren hebben zitten bomen over het leven. 

Het zijn stuk voor stuk mensen die hun sporen hebben nagelaten in de maatschappij, sommigen wat zichtbaarder dan anderen. Ze zijn ook allemaal 65 jaar of ouder, en ze hebben (daardoor) iets te vertellen.

Sommigen kende ik al, zoals Bernard Haitink, Simon Schama, Louis Begley, Antonio Damasio en Avishai Margalit. Bij anderen was het mijn eerste kennismaking met de persoon in kwestie. Zoals Jordi Savall (componist), Russell Sherman (pianist), Ismael Seragelding (moslim-humanist), Benedetta Craveri (kleindochter van Italiaanse filosoof, historicus en literauurcriticus Benedetto Croce)

De onderwerpen uit het eerder genoemde door Riemen gepubliceerde Adel van de geest voeren ook in dit boek sterk de boventoon. Opvallend was dat een aantal thema's steeds weer boven kwamen drijven, thema's die mij persoonlijk ook erg bezighouden. Naast de oorzaken en gevolgen van de Tweede Wereldoorlog zijn dat:

- het Bildungsideaal; literatuur, muziek en kunst als voorwaarde voor zelfontplooiing, beschaving en wellevenheid (levenskunst)

- de teloorgang van de beschaving door bezuinigingen op cultuur en door ontlezing

- de overheersende rol van het geld, terwijl geld een middel moet zijn en geen doel

Het boek is een rijke verzameling van wijsheden, van mensen die iets te zeggen hebben en waardoor je geinspireerd wilt worden. Het is bovendien prachtig uitgegeven, als een hardcover met heel zwaar luxe papier en een prettige kleine letter.  Een boek om regelmatig naar terug te keren. Het is een tijd geleden dat ik zo'n prettig inspirerend boek gelezen heb. Het laatste was Het boek van de schoonheid en de troost van Wim Kayzer, en dat was al een hele tijd geleden (2000)....

Uitgegeven door het Nexus Instituut, 2013
ISBN  978-94-91060-05-2