Nicole Krauss - Het grote huis

Ik weet niet zo goed wat ik van dit boek moet zeggen. Ik vond het een mooi boek, dat wel, maar ik denk dat ik er op een dieper nivo niet alles van gesnapt heb. De vraag is natuurlijk: is er een dieper nivo en valt er wat te snappen? In dit geval denk ik van wel.
Maar goed, het boek dan zoals ik het gelezen heb. Deel I bevat eigenlijk vier verschillende verhalen over vier verschillende mensen, die in deel twee weer een keer terugkomen, weer als vier verhalen, op één verhaal na ook met dezelfde titel. In die titels zit denk ik al meer betekenis en het feit dat één verhaal dan onder twee verschillende titels terugkomt moet ook iets betekenen.
De verhalen gaan over mensen die zich, ieder op hun eigen manier, niet kunnen verzoenen met de wereld of de mensen om hen heen. Het zijn trieste mensen. Op één verhaal na hebben ze allemaal iets met schrijven, of woorden, te maken. Er wordt geschreven om te overleven. Ook zijn alle hoofdfiguren van joodse komaf. Het zijn op zich prachtige verhalen, op dat nivo heb ik dan ook erg genoten. In die zin heb ik me ook, om maar even in de juiste sfeer te blijven, erg thuis gevoeld in dit boek. Mooie stijl, sober en (daardoor?) indringend. Maar de verhalen zijn aan elkaar gerelateerd. Door een kolossaal (schrijf-)bureau, dat op enig moment een belangrijke rol speelt in hun leven. En daar hapert er iets bij mij: waaróm zijn hun levens verbonden door een bureau? Wat is de diepere betekenis hiervan? In het laatste verhaal wordt door een antiekhandelaar, die zijn halve leven al op zoek is naar het bureau van zijn vader dat in de tweede wereldoorlog is verdwenen, uitgelegd dat de term 'het Grote Huis' staat voor de leerschool van de eerste-eeuwse rabbijn Jochanan ben Zakkai. Deze rabbijn dacht veel na over de verwoesting van de tempel en de vraag wat een jood is zonder Jeruzalem. Pas na zijn dood werd het antwoord zichtbaar in zijn werk: 'Zet Jeruzalem om in een denkbeeld. Zet de tempel om in een boek [...]. Voeg een volk naar wat het heeft verloren en laat alles een weerspiegeling zijn van die uiterlijke afwezigheid.' Hier wordt een relatie gesuggereerd met de schrijvende joden in de verhalen van dit boek en met het bureau; als symbool voor wat de joden zijn kwijtgeraakt? Het is een relatie die ik niet goed kan doorgronden, en die mij onbevredigd achterlaat. Misschien is dit een boek dat zijn geheimen pas na tweede lezing volledig prijsgeeft. Gelukkig heb ik het plezier van de eerste lezing vast binnen.