Anna Enquist heeft dit boek geschreven in het kader van het project 'Schrijver op de afdeling', waarvoor eerder Bert Keizer het boek 'Onverklaarbaar bewoond' schreef (over zijn belevenissen op de afdeling Neurochirurgie). Enquist koos voor de anesthesiologie. Zij licht deze keuze zelf toe:
"Zonder aarzelen koos ik voor de anesthesiologie. In mijn eigen vak, de psychoanalyse, gaan we ervan uit dat het voor de patient in de meeste gevallen heilzaam is te voelen wat er in hem of haar omgaat. Daartoe moet de weerstand tegen het verborgen gevoel worden bewerkt en opgeheven. Als het gevoel werkelijk beleefd mag worden komt het tot rust en verdwijnen de symptomen. De anesthesist beschermt zijn patiënt juist tegen het voelen en acht zijn werk geslaagd als de patiënt totaal geen weet heeft van de pijn die hem tijdens de ingreep wordt aangedaan. Deze tegenstelling fascineerde mij al jaren..."
Deze verklaring van de schrijfster is een belangrijk aangrijpingspunt voor het lezen van de roman, omdat de genoemde tegenstelling in dit verhaal fictioneel wordt uitgewerkt.
Drik de Jong is een psychiater met een eigen praktijk. Zijn zus Susan is getrouwd met zijn beste vriend Peter, ook psychiater. Susan is anesthesiologe in een groot ziekenhuis. Peter en Susan hebben een dochter van 18, Roos. Susan heeft een wat getroubleerde relatie met haar dochter, die net op kamers is gegaan.
De moeder van Drik en Susan is lang geleden tijdens een wandeltocht verongelukt, de vader, Hendrik, is dement en zit in een verzorgingstehuis. Drik en Susan zijn opgevoed door de tweelingzus van Hendrik, Leida.
We vallen in het verhaal als Drik zijn praktijk weer oppakt, na een jaar voor zijn ongeneeslijk zieke vrouw Hanna te hebben gezorgd. Het overlijden van Hanna laat bij alle betrokkenen sporen na, ieder gaat daar op zijn eigen manier mee om. Drik door er over na te denken, Roos door op kamers te gaan en Susan door in haar werk te vluchten en te zorgen voor haar broer. Het laatste wat Susan wil is nadenken. Mensen die zich bewust zijn van wat er in ze omgaat, die openstaan voor hun pijn, angst en verdriet, die snapt ze niet. Maar ze is dan ook een verdover:
"Eigenlijk begrijpt ze er niets van. Verdoven is haar ambitie. Waar ze pijn vermoedt, snelt ze toe met opiaten. Ze verdooft de zenuwbanen waarlangs de pijnprikkels naar de cortex snellen, ze vernielt ze nog liever dan dat de prikkel daarboven, in de hersenwindingen, in een gewaarwording wordt omgezet. Dat het iemand goed zou doen te weten hoe hij lijdt is haar een raadsel."
Drik krijgt de psychiater-in-opleiding Allard Schuurman in leertherapie. Allard confronteert hem met zijn eigen verdriet, angst en onzekerheid. Dit wordt alleen maar erger als Allard overstapt van psychiatrie naar anesthesiologie en Susan als supervisor krijgt toegewezen. Want Allard wordt verliefd op Susan, en Drik verzuimt de therapie te stoppen, zoals het eigenlijk hoort als je als psychiater persoonlijk betrokken raakt bij een patient.
Het verhaal wisselt voortdurend tussen de operatiekamer waar Susan haar verdovingswerk uitvoert en de spreekkamer waar Drik zijn psycho-therapeutische gesprekken voert. De operaties worden tot in de kleine details besproken met alle medische termen die daarbij horen. Ik vond dat zelf wel heel interessant, maar je moet ervan houden.
Tussen de klinische beschrijvingen door volgen we de ontwikkeling van de emoties van Drik, Susan, Peter, Roos en Allard. Emoties die een soort kettingreactie veroorzaken waardoor de dominostenen één voor één moeten vallen.
Het is een boek waar veel van Enquist zelf in zit: haar achtergrond als psychiater, haar vermogen om de emoties van de personages haarfijn te ontleden en haar voorliefde voor de muziek, getuige de opbouw van het verhaal die ook de opbouw van een fuga is: Expositie, Doorwerking, Reprise en Coda.
Als je eerdere boeken van Enquist hebt gelezen en daarvan genoten hebt, kun je dit boek met een gerust hart gaan lezen. De schrijfstijl van Enquist, die zich met name concentreert op de psychologische ontwikkeling van de hoofdpersonen, zet zich in dit boek voort. Het was geen pageturner, maar er zat toch wel een bepaalde drive in om (snel) door te lezen.
Een klein zeurdingetje van mezelf: waar ik een beetje last van had was de naam Drik (afkorting van Diederik). Ik wilde steeds maar Dirk lezen dus mijn ogen raakten elke keer verstrikt in dit woord.
Verder zou ik dit boek geloof ik niet aanraden als je binnenkort een operatie moet ondergaan :-)
Boekgegevens:
Uitgeverij De Arbeiderspers, 309 blz.
ISBN 9789029578592
Ik las dit boek: uit de biep
Geen opmerkingen:
Een reactie posten