John Williams - Stoner

John Edward Williams (1922-1974) schreef Stoner al in 1965, maar het moest nog tot 2006 duren voordat het een succes werd. In dat jaar werd Stoner heruitgegeven door de New York Review Book Classics. Vorig jaar begon dit boek veelvuldig rond te zingen op engelstalige boekblogs en sinds 2012 is het gelukkig ook verkrijgbaar in een nederlandse vertaling.
Na deze intro moet ik dan toch wat zeggen over dit boek, wat me moeite kost. Want er valt niet zo heel veel over te zeggen. Je moet het vooral lezen en niet te veel over schrijven. Het is een relatief simpel verhaal ; plattelandsjongen gaat landbouw studeren maar kiest uiteindelijk voor de Engelse literatuur. Wordt universiteitsdocent, trouwt met een vrouw die niet van hem houdt en krijgt een dochter die tussen hen in komt te staan en uiteindelijk de dupe wordt van het liefdeloze huwelijk. Maakt door zijn opstelling binnen de universiteit geen carrière maar is tevreden met wat hij heeft.
Het vernuft zit dan ook niet in het verhaal op zich, maar in de binnenwereld van Stoner. Stoner is, mede door zijn afkomst, een stoïcijn die de wereld om hem heen schijnbaar onbewogen bekijkt.  Schijnbaar want Stoner heeft een rijk innerlijk leven, dat echter bijna nooit naar buiten komt. Behalve als hij een affaire met een medewerkster van de universiteit krijgt, en hij een korte periode van oprechte liefde meemaakt. En niet te vergeten het stille verzet tegen het hoofd van de vakgroep die hem liever vandaag dan morgen kwijt is.

Er is al veel gezegd over dit boek, bijvoorbeeld bij Anna, bij Koen en bij Bettina.
Ik heb er niet meer zo veel aan toe te voegen, behalve dan dit: ik heb mij voornamelijk af zitten vragen of deze man nu een verliezer, een prutser is, of een held. Alles overkomt hem, hij doet weinig moeite om ergens iets van te maken. Als hij aan het einde van zijn leven terugkijkt, moet hij zelf ook constateren dat hij alles heeft gekregen, maar dat niets een succes geworden is: vriendschappen, een huwelijk, een dochter, een grote liefde en een carrière.
Aan de andere kant heeft hij twee karaktereigenschappen die voor hem pleiten: hij blijft integer, hoewel hij weet dat dat hem zijn carrière kost. En hij weet toch ook te genieten, hij houdt op een gepassioneerde manier van de literatuur. En van de kleine dingen: de zon, de glimlach van zijn dochter, de liefde, hoe kort dan ook. In die zin is dit een boek van/voor deze tijd. Waarin veel mensen voortdurend op zoek zijn naar geluk en daarvoor letterlijk en figuurlijk lange reizen maken, terwijl het kleine geluk om de hoek ligt, als je het maar ziet.
Uiteindelijk bleef bij mij een melancholisch gevoel achter, maar wel een prettige melancholie, die tot nadenken stemde.

Ik vond dit boek geen meesterwerk maar wel een mooi en fijn boek, een fijnproevershapje om lang van na te genieten.