Het maken van leesnotities

Op speciaal verzoek, een toelichting op mijn leesnotities. Waarom maak ik ze en hoe pak ik het aan?

Toen ik de vraag kreeg wat voor type notities ik maak en waar ik op let, als opmerking op mijn vorige blogpost over Gustaaf Peek, had ik erg veel moeite om hem kort te beantwoorden; het maken van notities is voor mij heel intuïtief en kan voor elk boek weer anders zijn.
Wat wel altijd hetzelfde is: ik schrijf niet in dure 'Moleskin notebooks' maar gewoon in ringbandschriften van de Hema. En verder, maar dat zal wel een afwijking zijn, altijd met een gewoon potlood. Ik vind het schrijven met een pen te hard, te onverbiddelijk. Verder schrijf ik meestal vrij slordig, omdat ik het schrift naast me op de bank heb liggen en er vaak ook nog een kat ergens tussen zit....

Mijn schriften met aantekening gaan terug tot 1990, dus ik doe het al heel lang, maar in die tijd was het meer het na het lezen opschrijven van de boekgegevens en heel kort noteren wat ik er van vond. Later kwam daar ook een waardering bij, eerst in cijfers en later in sterren. Het is wel erg leuk om die schriften weer eens in te zien!

Hiernaast een stukje uit een notitieboek van 2000.
De vervanging hiervan is eigenlijk mijn blog, waar ik ook achteraf een waardering geef aan wat ik gelezen heb.

De notities waar deze blogpost over gaat, zijn echter notities gemaakt tijdens het lezen en zijn zelden een korte samenvatting van de inhoud.

Oh ja er is één categorie boeken waarbij ik geen aantekeningen maak, wat ik noem de categorie 'light reading'; de thrillers, cozy mysteries, fantasy, romantisch. Kortom alles met een vrij simpele verhaallijn. De boeken die ik lees puur voor de ontspanning.  Die lenen zich niet voor het maken van aantekeningen en zijn ook zonder meestal prima te volgen.

En verder....kan het alle kanten op. Het maakt ook uit of het een boek van mezelf of van de biep is, of een ebook.
Ik heb net een ebook gelezen van Joe Queenan: One for the books. Het is een boek over boeken, en dan zit ik echt met het potlood in de aanslag. Dan schrijf ik ook van alles op: hoe hij denkt over boeken, zijn eigenaardigheden, de dingen die ik herken bij mezelf, titels van boeken die hij noemt etc.
Grotere citaten leg ik dan vast op de reader met een korte aantekening.

Bij het boek van Gustaaf Peek heb ik echt gelet op aanwijzingen die de schrijver prijsgaf die mij zouden helpen bij het construeren van het verhaal. Daar heb ik eigenlijk per hoofdstuk 'nieuwe' feiten genoteerd. Dit zijn dus vrij 'technische' aantekeningen.

Ik ben nu ook bezig met De Toverberg van Thomas Mann en dat vraagt weer een heel andere benadering. Het is mijn eigen boek. Daar zit ik dan weer in te strepen om dingen te bewaren voor later, omdat dit een boek is waar je je op moet concentreren. Dan ga ik pas later kijken wat ik allemaal 'bewaard' heb en die aanwijzingen uitwerken in aantekeningen. Dan werk ik ook met 'flappertjes'.



Bij het lezen van Pride & Prejudice daarentegen (ook mee bezig) zit ik weer voortdurend aantekeningen te maken, maar daarbij gaat het me veel meer om wat me opvalt; hoe gaat men met elkaar om, wat vind ik van de regels en conventies van die tijd, psychologische duidingen van de personages etc.  Deze aantekeningen zijn dus veel persoonlijker van aard.

Bij het lezen van non-fictie maak ik vaak mindmaps om de verbanden tussen alle feiten op een rijtje te krijgen. Ik heb daar een tijdje een programma voor op de pc gehad. Dan ziet het er wel heel netjes uit (zie hiernaast), maar dat heb ik er toch weer afgegooid, want mindmapping moet juist een intuïtief, creatief proces zijn, dus 'op het handje'.


Tot slot
Ik krijg vaak te horen: "poeh aantekeningen maken dat doe ik niet hoor, dan is er toch geen lol meer aan? Dan wordt het werk."
Vroeger dacht ik er ook zo over, maar nu ervaar ik steeds meer dat ik iets toevoeg aan het lezen. Ik ben voortdurend in discussie met het boek en/of de schrijver en dat maakt het lezen juist veel leuker. Ik merk ook dat ik daardoor steeds meer neig naar de wat serieuzere, 'zwaardere' literatuur, omdat ik daarmee veel meer in een dialoog kan gaan.  Voor mij is het maken van aantekeningen dus een verrijking van mijn leeservaringen!


10 opmerkingen:

  1. wat een fijne post!

    ik heb standaard één notitieboekje voor alles, omdat ik anders papier kwijtraak, etc. moleskine, ik wel. ik houd erg van het papier, met balpen schrijft het heerlijk.

    de notitie's die ik maak zijn vaak losse gedachten die ineens omhoogkomen tijdens het lezen. soms is een kantlijn in het boek zelf genoeg maar als het om meer gaat schrijf ik het in mijn notitieboekje omdat ik anders alles weer vergeet.
    met potlood onderstreep ik overigens veel in boeken zelf. en áls ik in een boek schrijf is dat ook altijd met potlood. (flappertjes gebruik ik soms heel vaak, soms bijna niet.. geen idee waar dat verschil aan ligt.)

    ik houd ook erg van het intuitieve. het schrijven van een bespreking is altijd lastiger als ik geen aantekeningen heb gemaakt (komt dan ook zeer zelden voor) omdat ik dan geen lijn kan trekken. ofzo.
    daar komt bij dat ik dingen soms pas ga begrijpen als ik werkelijk dingen op papier zet. je duikt er dieper in.

    wel, ik begrijp wat je zegt dat aantekeningen maken een verrijking is. dank voor het delen, een blogpost als dit is een verrijking voor ons (jouw lezers).

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dag Joke (zei de aanstoker van dit blogje) wat een inspirerend voorbeeld ben je! Ik neem me bij deze voor om tijdens de rit veel meer te noteren. Net als jij met potlood ( ook ik ben niet zo voor de onverbiddelijkheid van een pen). Mindmappen achteraf werkt voor mij ook prima, zelfs voor literatuur. Maar nota's maken tijdens doe ik dus nog niet. Helemaal mee eens dat je zoiets intuitief moet doen (anders wordt het pas werk). Ik let bij het lezen altijd heel erg op of ik linken zie met mijn eigen leven, of juist niet. Ik ben zo'n type dat altijd overal van wil leren. En vandaag heb ik veel bijgeleerd van jou!

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Zo'n variatie aan technieken, verrassend. En per definitie hoogstpersoonlijk (afkortingen bijv. die niemand anders begrijpt?). soms vind je in een tweedehandsboek zo'n aantekeningen (op papiertje of erin geschreven) en je vraagt je af: in godsnaam, waar heb je het over? En waarom onderstreep je die zin en niet die andere eronder die toch 20 x interessanter is! :-) Plezier ermee!

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Wat ontzettend leuk om te lezen hoe je dit doet. Ikzelf maak bijna nooit aantekeningen (en onderstreep absoluut helemaal nooit iets in een boek), maar ik vind het heel grappig om te zien hoe een ander zoiets wel aanpakt en ook inspirerend met de notities, bookmarkjes en de mindmaps.
    Leuk,
    groetjes,

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Wat geweldig om al jullie reacties te lezen! Leuk dat ieder daar zo zijn eigen ideeën over heeft. En nog leuker als ik iemand kan inspireren door te laten zien hoe ik het zelf aanpak. Ik zou in ieder geval zelf geen goede boekbesprekingen meer kunnen schrijven zonder mijn aantekeningen!

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Wat een goed idee zeg! Ik pak ook bij mijn lezen een schriftje...

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Zo, jij gaat echt diep in op de boeken, als ze het dat waard zijn. Leuk dat je zo van een boek kan genieten dat je veel aantekeningen maakt om te bewaren.

    Ikzelf maak alleen af en toe aantekeningen als hulpmiddel bij een (latere) recensie.

    Leuk om te lezen hoe jij dat doet!

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Wauw, wat een interessante post! Ik heb zelf altijd het gevoel dat ik de draad sneller kwijtraak als ik vaak moet stoppen met lezen om zaken op te schrijven. Ik zal ook eerder onderstrepen of een paar woorden in de marge schrijven. Dat doe ik ook alleen maar bij boeken waar ik echt verder bij moet nadenken, niet bij een 'gewone' roman of thriller.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Bij mij is het noteren vaak een natuurlijk onderdeel van het lezen geworden. Maar er zijn ook boeken waarbij het gewoon niet gaat, waarbij je of heel geconcentreerd moet lezen of mee moet 'in de flow'.
      Maar hier blijkt maar weer: het is heel persoonlijk hoe je leest en hoe je erop reflecteert!

      Verwijderen