Marilynne Robinson - Een huishouden

Oorspronkelijke titel: Housekeeping

Ik heb een tijdje getwijfeld of ik iets over dit boek zou schrijven. Ik vind het namelijk bijna niet te doen iets over dit boek te schrijven. Het boek wilde zich niet aan mij prijsgeven. Ik heb er vreselijk mee geworsteld maar waar ik bij andere boeken al lang gestopt zou zijn, wilde ik het toch uitlezen omdat ik hoopte aan het eind toch een soort aha-erlebnis te krijgen. Ik vond het bij vlagen onbegrijpelijk en kon er maar geen grip op krijgen.

Van Marilynne Robinson had ik al eerder een boek gelezen: Gilead. Ik kon me slechts vlagen herinneren van de inhoud: een dominee, een slaperig plaatsje, een comtemplatieve sfeer. Ik wist nog wel dat ik het een erg mooi boek vond. Ik heb het nagezocht (het was in de pre-blog tijd) en heb het destijds een waardering van 9 uit 10 gegeven.
Ik had daarom wel enkele verwachtingen van dit boek, Huishouden. Het was in 1981 het debuut van Robinson.

Dit boek gaat over de familie Stone. Grootvader Stone bouwt eigenhandig een huis aan een meer in het stadje Fingerbone. Hij verongelukt met een trein die het meer in rijdt en laat zijn vrouw met drie puberende dochters achter. Eén van die dochters, Helen, inmiddels getrouwd en zelf moeder, keert terug naar huis maar alleen om haar dochters Ruth en Lucille achter te laten bij grootmoeder. Vervolgens rijdt ze met haar auto het meer in. Was het zelfmoord? Als grootmoeder overlijdt komen er twee vrijgezelle zusters van grootvader om voor hun nichtjes te zorgen maar die houden het niet lang vol en ze krijgen het voor elkaar dat Sylvie, de excentrieke zus van Helen, terug naar huis komt om zich over de meisjes te ontfermen.
Aanvankelijk lijkt dit goed te gaan maar er schort iets aan Sylvie, gaandeweg verslonst alles, wordt het huis verwaarloosd, zit Sylvie te dromen in het donker. Ze lijkt min of meer psychisch gestoord en kan het zwerversleven wat zij blijkt te hebben geleid niet loslaten. De wereldse Lucille ontsnapt hieraan door op tijd uit huis te gaan, maar de stille en dromerige Ruth wordt er in meegezogen. Ruth, die overigens de verteller van het verhaal is.

Het karakter-gedreven verhaal is geschreven in voor mij ondoorzichtig proza hoewel op de achterflap staat: "de taal is kristalachtig helder en wat wordt gezegd geeft zoveel te denken dat het jammer zou zijn er iets van te missen."
Dat 'kristalheldere' was aan mij dan niet besteed, want ik heb hele stukken niet begrepen, het leken mij een soort lucide dromen van iemand die niet bij zinnen was.

Een voorbeeld van zo'n voor een voor mij onbegrijpelijke passage:
"Tijdens die dagen onderging Fingerbone een vreemde gedaanteverwisseling. Als je iemand enkele fragmenten op een zilveren schaal zou tonen en zou zeggen: 'Dit is een splinter van het kruis van Jezus, en dat is een afgeknipte nagel van Barabbas, en dat is een pluis van onder het bed waarop de vrouw van Pilatus haar droom kreeg,' dan zou de gewoonheid van deze dingen een aanbeveling vormen. Elke door de wereld warende geest betast het tastbare en bederft het veranderlijke en blijkt ten slotte niet te zijn gekomen om te kopen, maar om te kijken. (....) Zo scheen Fingerbone, of althans de relikwieën ervan die boven het weerspiegelende wateroppervlak zichtbaar waren, een verzameling fragmenten van het alledaagse te zijn, bedoeld om onze verwonderde aandacht te trekken, gepresenteerd als een bewijs van hun eigen betekenis."
Ik wil altijd graag iets opdoen van een boek, er wijzer van worden, iets opsteken over onze menselijkheid. Dat heb ik in dit boek niet kunnen vinden. Het heeft mij nergens geraakt. Ja, de boodschap is mij wel duidelijk hoor, geluk en schoonheid zijn broze dingen en voor je het weet ben je het kwijt. Daarmee, en ook met de door mij gegeven waardering, doe ik dit boek waarschijnlijk ernstig te kort, maar het was gewoon niet voor mij geschreven.




Dit boek maakt deel uit van mijn lijst van 50 meest urgente boeken


8 opmerkingen:

  1. Hoi Joke, voor een moeilijk leesbaar boek maak je er toch een helder verslag van. Ik weet nu in ieder geval dat ik dit boek niet hoef te lezen (ik had er ook nog nooit van gehoord). Groetjes, Erik

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ha Erik, dank je. Ja zo teruglezend, is het nog wel aardig gelukt ;-)
      dit was nu zo'n boek dat meteen na lezing in het doosje 'weggeven' terecht is gekomen.....

      Verwijderen
  2. Ik heb dit boek bijna 10 jaar gelezen. Ik vond het niet helemaal zo goed als het schitterende (en later gelezen) Gilead, maar heb het destijds wel 4,5 sterretjes gegeven. Jammer dat ik toen nog niet blogde, want ik kan me allang niet meer herinneren waarom ik het met zoveel plezier heb gelezen.
    De term "moeilijk leesbaar boek" van Erik vind ik niet helemaal een goede omschrijving. "Moeilijk te doorgronden" komt denk ik meer in de richting. Ik meen me te herinneren dat ik dat zelf aanvankelijk ook had, maar dat dat gevoel na een tijdje begon te verdwijnen.

    Mooi achtergrondje, trouwens!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Zeker jammer Anna, ik vind het altijd leuk om te zien waar die verschillen van waardering vandaan komen. Maar ik kan me in dit geval best voorstellen dat het bij anderen wel resoneert. En zeker omdat ik me meen te herinneren dat jij niet terugschrikt voor karaktergedreven verhalen. Ik ben zelf toch meer een plotlezer om het zo te zeggen. Moeilijk leesbaar zou je ook kunnen vertalen met moeilijk interpreteerbaar; je snapt elk woord wat er staat maar hoe moet je het als een geheel interpreteren?

      Ja de blog en ikzelf zijn weer helemaal in de herfststemming!

      Verwijderen
  3. Grappig, zo ken ik een schrijfster niet en zo kom ik haar naam in één week op drie verschillende plekken tegen. Ik vind haar boeken wel fascinerend, maar twijfel wel heel erg. Ik denk dat als ik een boek van haar lees, ik beter niet met deze kan beginnen? Gilead is een betere keuze?

    Groetjes,

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dat kan geen toeval meer zijn, Bettina. Maar inderdaad, niet met deze beginnen. Gilead is inderdaad een betere (eerste) keuze!

      Verwijderen
  4. Ik ken het boek verder niet, maar als ik zo'n stekelstruikig fragment lees, dan denk ik meteen: het ligt aan de vertaling! Heb het Engelse fragment opgezocht op google books, en hier is mijn vertaling:

    In die dagen veranderde Fingerbone op een vreemde manier. Als iemand je een zilveren schaal zou laten zien met vreemde fragmentjes van iets, en zou zeggen: "Dat is een splinter van het Kruis, en dat is een afgeknipte nagel van Barabbas, en dat is pluis van onder het bed waarin de vrouw van Pilatus haar droom droomde," dan zou juist de gewoonheid van die dingen een aanbeveling zijn.
    Elke geest die tijd op deze wereld doorbrengt zit met zijn vingers aan het tastbare, en tast aan wat veranderlijk is, en is tenslotte niet gekomen om te kijken, niet om te kopen.
    (Dus schoenen worden gedragen, en op poefs wordt gezeten en uiteindelijk blijft alles waar het was en gaat de geest verderop, zoals de wind in de boomgaard de blaadjes opraapt van de grond, alsof hij geen groter plezier kent dan zich te bedekken, te kleden, te vullen met sierlijken krullen van stoffige bruine blaadjes, en ze dan in een hoop op de grond laat vallen opzij van het huis, en verdergaat.)
    Zo leek Fingerbone, of tenminste de overblijfselen ervan boven het spiegelende water, te bestaan uit een verzameling alledaagse fragmenten, opgediend voor onze verwonderende aandacht op een manier die als bewijs bedoeld leek voor hun belangrijkheid.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ja, dat leest inderdaad heel anders, Heldinne! Meestal denk ik meteen aan de kwaliteit van de vertaling, in dit geval was het ff niet in me opgekomen. Wat erg toch eigenlijk, dat zo'n vertaling een leeservaring zo kan beïnvloeden.....

      Gelukkig lees ik de meeste engelstalige boeken ook in het engels, maar in dit geval kwam het betreffende boek uit de kast.
      Bedankt voor dit kleine stukje leesgenot!

      Verwijderen