Vesna Goldsworthy - Gorski

"Ooit had ik de droom gekoesterd schrijver te worden, maar ik bleek te lui om een pen op papier te zetten. Nu wist ik wat me te doen stond: Gorski's bibliotheek moest mijn literaire meesterwerk worden, een fictiewerk met dezelfde verbeeldingskracht als een uit woorden bestaand verhaal, een installatiekunstwerk dat alles wat Natalja wilde exposeren naar de kroon zou steken. Alle werken in Gorski's bibliotheek zouden intertekstueel met elkaar verbonden zijn en samen een perfecte tekst scheppen: de collectie zou de verbeelding worden van een karakterschets van dezelfde grootheid als die van Julien Sorel of Ivan Karamazov."

Aan het woord is Nikola Kimovíc (Nick), een Servische immigrant in Londen en de verteller. Nick, Roman Gorski en Natalja Summerscale zijn de hoofdpersonen in dit verhaal, dat Vesna Goldsworthy heeft geschreven als een ode aan F. Scott Fitzgerald's The Great Gatsby.  De verwijzingen naar deze inmiddels klassieke roman zijn dan ook talloos, sterker nog:  de verhaallijn valt min of meer samen met die van The Great Gatsby.
In dit geval speelt het rijkeluisleven zich af in voornamelijk Russische kringen in Londen. Het is sex, drugs en rock & roll, al kan de  rock & roll beter vervangen worden door geld. Nick werkt in de wat weggestopte boekwinkel van Christopher Fynch en krijgt van de puissant rijke rus Roman Gorski de opdracht voor zijn in aanbouw zijnde woning 'The Barracks" een bibliotheek samen te stellen. Niet zomaar een bibliotheek, maar 'een uitgelezen boekenverzameling voor een Russische gentleman-geleerde met belangstelling voor kunst, literatuur en reizen en met een fijne neus voor Europese talen; een collectie die de indruk zou wekken dat Gorski de boeken persoonlijk had verzameld en in de loop der jaren ook gelezen had of, als dat nog niet was gebeurd, het vaste voornemen had dat alsnog te gaan doen.'

Gorski gedraagt zich nu juist niet als miljardair maar houdt zich nogal op de achtergrond, waardoor hij voor veel (rijke) Londenaars haast mythische proporties krijgt. Waar hij zijn rijkdom vandaan heeft, blijft een beetje vaag. Nick heeft al snel door dat Gorski   met zijn bibliotheek indruk wil maken op zijn stille geliefde, de russische Natalja, de vrouw van de rijke en ietwat ordinaire engelsman Tom Summerscale. Samen met hun dochter Daisy wonen ze tegenover The Barracks, in The Laurels. En daarmee ook tegenover Nick, want die woont tijdelijk in de portierswoning van The Barracks, om de bouwplaats een beetje in de gaten te houden.
De vriendin en persoonlijk coach van Natalja, de eveneens russische Gery Pekarova, speelt een merkwaardige rol, ze wordt neergezet als een erg stereotiepe russische sportvrouw met een sterk atletische gestalte. Ze is een soort schaduw van Natalja. En ze papt aan met Nick.

Nick wordt door zowel de Summerscales, Gery als Gorski ingepalmd en gebruikt als een soort veredelde loopjongen. Hij is, als verteller én personage, de intermediair die alle lijntjes aan elkaar knoopt.
'Gorski'  biedt een vlot geschreven en fascinerend inkijkje in de wereld van de Russische 'scene' in Londen, en van de manier waarop geld leidt tot een verdorven leven waarin het zo comfortabel leven is, dat de kritiek erop al snel verstomt.  Pas als Nick met een schok uit zijn tijdelijke droomwereldje wakker wordt, ziet hij alsnog tot welke gevolgen het hebben van veel geld kan leiden. Het boek heeft aan het eind nog een leuke verrassing in petto.
Voor wie The Great Gatsby kent, is dit bovendien een feest van herkenning.

Vesna Goldsworthy is zelf van Servische afkomst en woont in Londen. Ze is dichter, schrijver en journaliste. Eerder schreef zij o.a. Chernobyl Strawberries, over haar jeugd in Joegoslavië, en de dichtbundel The Angel of Salonika.

Vesna Goldsworthy: Gorski. Meridiaan, 2015. 222 blz.
Vertaald van: Gorsky (UK, 2015)