Hanya Yanagihara - Een klein leven

Ik geloof niet dat ik eerder zo lang met een roman bezig ben geweest en ook niet dat ik er tijdens het lezen zo lang een dubbel gevoel over had.

Ik heb zo'n beetje twee maanden gedaan over de 677 blz. van mijn engelse ebook, wat voor een roman wel absurd lang is. Dat komt omdat ik dit boek in kleine porties moest lezen, anders werd het me een beetje te veel. Ook wilde ik dit boek niet lezen vlak voor het slapen gaan.  En daarbij had ik steeds een vraag in mijn achterhoofd: kan een verhaal tegelijkertijd hartverscheurend erg zijn en hartverscheurend mooi? Nu ik de laatste 100 bladzijden heb gelezen, is mijn antwoord een zelfverzekerd ja!  Ja, juist doordat dit verhaal bij vlagen zo erg is, kan het ook zo mooi zijn.

Vier vrienden, die elkaar kennen vanaf hun studietijd: Willem, Jude, Malcolm en JB. Een vriendschap die hecht is als ze, alle vier op een andere manier, in armoede leven na hun studie, in een poging een carrière op te bouwen met hun passie. Dat lukt, ze worden alle vier succesvol: Willem als acteur, Jude als advocaat, Malcolm als architect en JB als kunstenaar. Ze kennen elkaar door en door, behalve Jude. Van hem weten ze bijna niks, behalve dat hij zijn ouders nooit heeft gekend. Willem en Jude zijn close maar zelfs Willem weet vrijwel niets van het verleden van Jude. Een verleden, zo wordt duidelijk, dat wordt gedomineerd door misbruik, waar Jude geestelijk en lichamelijk door getekend is. Hij sleept met één been en heeft soms ondraaglijke pijnen in zijn benen en rug. Kwalen die erger worden naarmate hij ouder wordt. Maar vertellen over zijn jeugd, zelfs aan zijn beste vrienden, doet hij niet. Wat er precies gebeurd is, wordt in het begin maar langzaam, bijna suspense-achtig, prijsgegeven. Je denkt: nu kan het toch niet erger meer worden. Maar ja hoor, het wordt nog erger.
Twee clichés worden hier in ieder geval naar het rijk der fabelen geholpen. De ene is: het is te erg voor woorden. Niet, Yanagihara heeft er woorden voor gevonden. De andere is: liefde overwint alles. Niet altijd dus.

Ja, ik heb ze ook gelezen, de recensies die niet zo enthousiast waren: het is over de top, te melodramatisch, te erg.  Het boek is te lang. Er zit geen humor en ironie in.
Ik zie het anders. Ik las een onthutsend, ontregelend boek waar de donkere kanten van de mens tegenover de menselijke goedheid en onvoorwaardelijke liefde staan. Want het is niet alleen maar ellende. Sterker nog, de mooiere stukken van het boek gaan over liefde. Prachtig geschreven en geen bladzijde te veel.

Ik denk dat dit boek straks vaak in de vakantiekoffer gaat. Ik betwijfel of het geschikt is als vakantielectuur, maar ik denk dat het dan in ieder geval niet de intense leeservaring oplevert die het voor mij was; ik las het in de beslotenheid van mijn eigen huis, én doordat ik er zo lang over heb gedaan, was ik een beetje vergroeid met de personages.
De laatste 70 bladzijden heb ik af en aan zitten janken of snotteren. Af en toe moest ik mijn bril afzetten om de boel een beetje droog te vegen. Maar ik had het voor geen prijs willen missen.
Voor mij is dit het boek van het jaar. Of misschien wel van de afgelopen vijf jaar. Zeldzame literatuur.

Hanya Yanagihara: Een klein leven 
Oorspronkelijke titel: A little life (VS, 2015)