Liz Moore - The Unseen World

Liz Moore - The Unseen World
(fictie, VS, 2016)
Het boek is (nog) niet vertaald

Wat heb ik toch een mazzel met een biep die steeds meer engelse literatuur beschikbaar heeft, en zelfs ook heel recente. Zoals The Unseen World van Liz Moore.
Ik had op diverse vlogs op Booktube al heel enthousiaste verhalen over dit boek gezien. En wat een fantastisch boek is dit! Lang geleden dat ik zo ondergedoken geweest ben in de wereld van een boek.

Al na een paar bladzijden wist ik dat dit een goed boek zou worden. Zoiets voel je dan aan door de manier waarop je als het ware zonder enige moeite in het verhaal glijdt en je daar heel erg thuis voelt.

Ada Sibelius groeit in de jaren 70 op bij haar alleenstaande niet meer zo piepjonge vader David. Ze is van een draagmoeder (een 'surrogate' heet dat blijkbaar in het engels) die na de geboorte geen rol meer in haar leven heeft gespeeld. David is hoofd van een ict lab dat zich heeft gespecialiseerd in kunstmatige intelligentie en dan met name het taalaspect daarvan. Eén van de uitdagingen waarvoor het lab zich heeft gesteld is een zelfgebouwd programma, ELIXIR, zo te vullen met menselijke taal,  dat het voldoet aan de Türing test: dat je als gebruiker een 'gesprek' voert met de computer en niet weet of je antwoord krijgt van de 'machine' of van een mens. Let wel, we hebben het over de jaren 70/80, dit was toen heel bijzonder. De eerste personal computers waren net verschenen, en die konden toen nog bijna niks.

Ada krijgt 'homeschooling' van haar vader en wordt al vanaf baby meegenomen naar het lab, waar ze al vrij jong ook wordt betrokken bij de problemen die het lab tracht op te lossen. De vaste medewerkers van het lab zijn haar substituut familie, in het bijzonder Diana Liston (door Ada kortweg 'Liston' genoemd) die ongeveer gelijk met haar vader bij het lab gekomen is. Liston woont met haar drie zoons in hetzelfde huizenblok als David en Ada, in Dorchester, een buitenwijk van Boston.

Het is dus geen alledaagse opvoeding, die Ada krijgt. Ze heeft vrijwel geen contact met leeftijdsgenoten en komt niet in aanraking met de jeugdcultuur uit haar eigen tijd. Maar ze is wel gelukkig, want heel intelligent en dol op het leren van nieuwe dingen. Van haar vader krijgt ze dan ook dagelijks 'opdrachten': boeken die ze moet lezen, wiskundige problemen die ze moet oplossen, (klassieke) muziek die ze moet luisteren.

Als het boek begint is Ada 12 jaar oud, het zijn de 80-er jaren. Dan slaat het noodlot toe: David begint symptomen van Alzheimer te vertonen. Als lezer weet je dat een stuk eerder dan Ada, want hoewel ze weet dat er iets mis is met David, is ze zo ongeveer de laatste die het te horen krijgt.
David takelt snel af en Liston probeert de voogdij over Ada te krijgen. Maar dan blijkt dat David misschien niet is wie hij zegt te zijn.....en begint de zoektocht van Ada naar wie haar vader is en waarom zij, Ada, er is.  Aan David kan ze het inmiddels niet meer vragen, die is al te veel in zijn eigen wereld. Ada moet de wijde wereld in en dat valt, als je zo beschermd bent opgevoed, ook niet mee.

The Unseen World is sober maar intelligent geschreven, het gaat bij Moore echt om het het verhaal. Het engels leest heel vlot. De hoofdstukken over de jaren 80 worden afgewisseld met hoofdstukken die spelen in 2009, zodat die zoektocht in perspectief komt te staan.
De laatste hoofdstukken spelen in de toekomst, en het geheel wordt afgesloten met een epiloog. Daar houd ik van, vooral als er dan nog net op de rand iets verrassends wordt prijsgegeven.
Aan de basis is het een coming-of-age verhaal, maar het gaat over veel meer: over je roots, of je je naasten wel echt kent, liefde, cryptologie, Alzheimer. Computers en de virtuele wereld spelen daarbij een belangrijke rol.
Ik las 451 meeslepende bladzijden en wilde toen eigenlijk nog geen afscheid nemen.
Echt een heerlijk boek waarbij ik geen kanttekeningen kan bedenken!