Wat minder mensen weten, is dat zij al heel lang te maken heeft met manisch-depressieve perioden, waarvoor zij ook enkele malen is opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. Het willen overkomen van deze ziekte heeft haar ertoe gezet psychotherapie en neurologie te gaan studeren, om te begrijpen wat er in haar hoofd gebeurt, hoe het ontstaat en wat er tegen te doen is.
Ik zag haar in College Tour, waarin ze ook sprak over haar boek Sane New World, vertaald als Tem je geest. Zij had een sympathiek verhaal en juist omdat dit boek is geschreven vanuit persoonlijke ervaring leek het mij de moeite waard en passend in mijn zoektocht naar balans in het leven.
In de eerste helft van het boek,waarin ze haar persoonlijke verhaal doet en schetst waarom zoveel mensen een psychiatrische aandoening hebben/krijgen, probeert ze nog sterk de comedienne uit te hangen. Bij tijd en wijle vond ik het echt niet te pruimen, die flauwe grappen en grollen, die helemaal niet passen bij de boodschap die ze wil uitdragen. Jammer, want ze heeft wel degelijk een boodschap.
Haar theorie, die niet nieuw is, maar wel op een hele heldere, begrijpelijke manier uitgelegd, is dat wij, door de individualisering en de steeds sneller veranderende wereld last hebben van een steeds groter wordende onzekerheid, die bij veel mensen leidt tot een obsessie met bezig zijn (druk zijn).
Wij zijn geen baas meer over onze eigen emoties en worden overbelast door een informatie-overload.
Dit alles leidt tot de basale 'vecht-of-vlucht' reactie, die onze hersenen aanzet tot het produceren van chemicaliën als adrenaline en cortisol. Echter omdat we bijna constant in de vecht-of-vlucht stand staan, worden er voortdurend van die stoffen aangemaakt en raakt het chemisch evenwicht totaal uit balans. Dit zorgt er uiteindelijk voor, dat er verbindingen tussen neuronen worden vernietigd, er gaat dus ergens iets fout in de hersenen. En dit zorgt er weer voor, dat wij te maken krijgen met allerlei psychische problemen, waaronder depressie.
Overigens wordt door de chemische onbalans ook het immuunsysteem aangetast, waardoor allerlei welvaartziektes als hart-en vaatziekten, suikerziekte etc. sneller kunnen ontstaan.
Wax legt heel goed en uitgebreid uit hoe onze hersenen in elkaar zitten, waar wat gebeurt, welke chemie er rondgaat en wat de effecten daarvan zijn. Dit is een vrij omvangrijk deel van het boek (60 blz.) en gelukkig heeft ze hier haar flauwe grappen achter zich gelaten. Ik stak er meer van op dan uit het hele boek van herr doctor Swaab (wij zijn ons brein).
Met mindfulness kunnen we onze chemische stof-huishouding reguleren, door te zorgen dat degene die gezondheid en geluk bevorderen worden verhoogd en degene die dat niet doen worden verminderd.
Wat ik niet wist, is dat de bedenker van mindfulness, of althans die man die altijd aan mindfulness wordt gekoppeld, Jon Kabat-Zinn, geen goeroe is maar een professor in medicijnen met een doctoraal moleculaire biologie. Hij heeft zich in zijn Stress Reduction Clinic lang bezig gehouden met stressreductie bij chronische (lichamelijke) pijn, waaruit uiteindelijk mindfulness is voortgekomen als techniek om het beste met die chronische pijn om te gaan. Later is dit door anderen ook toegepast op emotionele pijn: mindfulness-based cognitive therapy (MBCT).
Waar Tolle het af laat weten, vult Wax de gaten in; in het laatste kwart van het boek volgen veel praktische oefeningen om mindful te worden; die er vooral op neerkomen emoties en gedachten te stoppen door te focussen. Concreet en doelgericht, en niet te zweverig, precies dat waar ik mee uit de voeten kan.
Alleszins de moeite waard dus, dit boek, en niet alleen voor de depressieven onder ons.
Wel een halve ster eraf voor de flauwe grappen.
Ruby Wax heeft in 2013 haar master Mindfulness-based cognitive therapy aan de Universiteit van Oxford afgerond. Ze heeft een website opgericht speciaal voor lotgenoten: www.blackdogtribe.com.
