Reading in the rain

Je zult maar vakantie hebben deze week.....en al drie dagen in de regen zitten. Zoals ik.
Maar ja dan had ik maar niet thuis moeten blijven.

Gelukkig is er leesvoer genoeg, en vandaag ben ik, in afwachting van beter weer, naar Middlemarch vertrokken.

Ik dacht altijd dat dit boek van George Eliot een taaie, moeilijke klassieker was.
Maar niets is minder waar! Het leest bijzonder prettig en ik meen er zelfs af en toe een kwinkslag in te ontwaren.

Misschien komt dat ook door de frisse vertaling van mijn nederlandstalige exemplaar uit de 'Gouden reeks' van Athenaeum, Polak & Van Gennep (916 blz.). Die is van een duo, Annelies Roeleveld en Margret Stevens en ik moet zeggen: petje af. Het leest zo natuurlijk, dat ik deze keer niet heb wat ik anders steevast wel heb bij oorspronkelijk engelstalige literatuur: dat ik het in de oorspronkelijke taal wil lezen.
Voor wie het zich afvraagt: de gekleurde markers geven de 9 delen aan. Het boek is bovendien voorzien van een nawoord van de vertaalsters, met daarin een korte bio van Eliot, en een uitgebreid notenapparaat.

Ik heb net deel I uitgelezen.

Ik maak dan ook maar van de gelegenheid gebruik om te melden dat ik mijn poging om de Flamethrowers (De Vlammenwerpers) van Rachel Kushner te lezen, gestaakt heb. Die had ik op mijn lijstje van 15 veelbelovende boeken staan, maar het boek kon mij niet bekoren. Ik kan niet goed zeggen waarom niet. Ik vond de wereld(en) waarin het zich afspeelt (motorrijden op zoutvlaktes, de minimalistische kunstscene van New York in de 70-er jaren) niet interessant genoeg en de stijl lag me ook niet. Gefragmenteerd, rommelig, ik had er niets mee.  En omdat er nog te veel andere mooie boeken zijn, ben ik er na 50 bladzijden mee gestopt.
Jammer, gewoon niet mijn boek.


Voor nu, groeten vanuit Middlemarch!

Gabrielle Zevin - The storied life of A.J. Fikry

4-7-2014: dit boek is zojuist vertaald als De verzamelde werken van A.J. Fikry, boekhandelaar

Ik las dit boek ter ontspanning, tussen de non-fictie door. Het bleek een ware traktatie! Het is een heerlijke 'feel-good' roman over een boekhandelaar en doordrenkt van boekenliefde (en echte liefde). Een must voor iedere boekenliefhebber!

Het verhaal is tamelijk stereotiep: weduwnaar en boekhandelaar A.J. (Ajay) Fikry heeft 2 jaar geleden zijn vrouw verloren door een verkeersongeluk. De boekhandel bevindt zich op Alice Island (voor de kust van Boston) waardoor de klandizie zich vooral zomers meldt in de vorm van toeristen. 's Winters is het eenzaam en drinkt A.J. zich in zijn appartement boven de boekwinkel regelmatig een stuk in de kraag om de nacht in vergetelheid door te brengen. Hij is een wat bittere man die zich slecht gedraagt als de nieuwe sales rep Amelia van uitgeverij Knightly hem bezoekt met de nieuwe catalogus.

Tijdens één van de in een half coma doorgebrachte nachten wordt zijn kostbaarste boek, Tamerlane van Edgar Allen Poe, gestolen. Het boek was zijn verzekering voor een onbezorgd leven. Nu dit weg is, hoeft de deur niet meer op slot, er is toch niets meer van waarde. Een paar dagen later treft hij bij thuiskomst een vondelingetje in de winkel aan. Het is de 2-jarige Maya, en het briefje wat op haar pop gespeld zit luidt dat de moeder wenst dat A.J. dit slimme en leesgrage kind zal opvoeden.
Als het lijk van de moeder aanspoelt op het strand, adopteert A.J. het kind,  als Maya Tamerlane Fikry en wordt een ander mens (en verliefd op Amelia). Er zijn allerlei verwikkelingen en romances en uiteraard worden aan het eind wat onthullingen gedaan, bijvoorbeeld over de afkomst van Maya en de diefstal van Tamerlane. Maya is de eigenlijke hoofdpersonage, ze is niet alleen slim maar ook erg grappig en dat maakt dat het verhaal geen sentimentele draak wordt maar een erg fijn, warm en humorvol verhaal.

Herman Koch - Geachte Heer M.

En? Hoe was het? Goed? Spannend? Of viel het tegen? Moet ik het lezen? Is het de moeite waard?
Je zult je als lezer maar verlaten op onze literaire critici. Dan stel je inderdaad bovenstaande vragen, want de meningen liepen nogal uiteen.
De Volkskrant vond het maar niks. Jeroen Vullings in de VN ook niet (maar die had het misschien te snel gelezen, want er zat een enorme misser in zijn stuk over het huisje van schrijver M.). NRC was juist wel enthousiast. Matthijs (van Nieuwkerk) ook ;-)

Gelukkig maar dat ik me al had voorgenomen dit boek blindelings te kopen. Over het literaire gehalte van de boeken van Herman Koch kan men het maar niet eens worden. Maar ik vind het fijne boeken. Ze lezen lekker en gaat meestal over een morele vraag, voor mij de meest interessante fictie die er is.
Deze keer gaat het vooral over het materiaal van de schrijver; mag je als schrijver je eigen interpretatie loslaten op losse feiten, en er je eigen draai aan geven? Ook als dat anderen, zoals de betrokkenen uit de feiten, kan schaden? En hoever ga je daar eigenlijk in?

Geachte heer M. is opgebouwd uit 5 delen, waarin wisselende stemmen hun kijk op de zaak geven. Maar niet zo rechtlijnig als dat klinkt, want het is niet chronologisch geschreven, het gaat een beetje op en neer in de tijd.
De hoofdrolspelers: de jongen/man Herman, het meisje Laura, de leraar Landzaat en de schrijver M.
De feiten: leraar Landzaat verdwijnt op een dag, nadat hij Herman en Laura, destijds 17 jaar, in het vakantiehuisje van Laura's ouders heeft bezocht. Hij heeft een korte affaire met Laura gehad. Het lijkt te gaan om een moord, maar het lichaam van Landzaat wordt nooit gevonden. Herman en Laura worden wegens gebrek aan bewijs vrijgesproken.
Het boek: Schrijver M. schrijft een aantal jaren later een boek over deze zaak: de Afrekening. Hierin breit hij een verhaal waarin hij de feiten losjes meeneemt maar vooral losgaat wat zijn eigen verbeelding betreft; alles wijst er zó duidelijk op dat Herman de moord gepleegd heeft, dat moet wel zo zijn. En zo schrijft hij zijn verhaal met de beschuldigende vinger naar Herman. Het verhaal moet immers vooral spannend en schokkend zijn. Alles voor de verkoop.

In het begin van het boek spelen we de film jaren door; de man Herman woont onder de schrijver M.
Hij doet een beetje raar richting M. en diens vrouw en dochtertje, het lijkt bijna wel of hij ze stalkt, nee zelfs of hij ze iets aan wil doen.  Hij heeft 'nieuw materiaal'  voor M. en zijn boek de Afrekening.  Als lezer heb je al snel veel vragen. Wat is er nu echt gebeurd met Landzaat? Wat weet Herman dan wat wij en schrijver M. niet weten? En wat wil die Herman met schrijver M.? Er bouwt zich een zekere spanning op.
De film zwenkt naar M. en diens schrijversleven, en de rol van zijn ouders. Hier is Koch op dreef en erg vilein, vooral als schrijver naar zijn lezers toe; hij laat schrijver M.behoorlijk te keer gaan over de bekende lezingen in bibliotheken, over de oudere, vooral vrouwelijke lezers, over de bibliothecaressen, over de literaire scene: de collega-schrijvers, de uitgeverij, de borrels.
De film gaat terug in de tijd, en doet verslag van de jonge Herman en Laura, en hoe het allemaal zo gekomen is. Dit deel vond ik zelf het minst geslaagd, het is wat minder interessant, over het vaak nog puberale leven van een groepje scholieren. Het verhaal van leraar Landzaat daarna laat je weer rechtop in je stoel zitten, want daar worden enige onthullingen gedaan, waardoor je denkt te weten hoe het in elkaar zit.
Het laatste deel keert terug naar de Herman en schrijver M. van nu. Nu blijkt Herman vooral een waarnemer te zijn, iemand die toekijkt zonder iets te doen. Terugblikkend is hij dat eigenlijk voortdurend, maar in zijn jonge jaren vooral verscholen achter de camera. Las ik hier een verholen kritiek op de niets ontziende filmpjes van jongeren die zonder scrupules op YouTube worden gezet?

Wie een beetje de media bijhoudt, heeft wel gehoord of gelezen dat schrijver M. moet duiden op Harry Mulish, schrijver N. die een kleine bijrol heeft op Cees Nooteboom, en zo komen er nog wat letters van het alfabet voorbij. Ik vond dit echter totaal niet interessant, het zal wellicht de leesvreugde verhogen voor sommigen van ons, die de satire van Koch over zijn collega's (en een puzzeltje) kunnen waarderen. Voor het verhaal heeft het verder geen betekenis, ik heb er dan ook verder niet bij stilgestaan en ben ook niet gaan puzzelen: wie zou schrijver C. dan zijn? En schrijver W.?  Dat de personage Herman dingen van de schrijver Koch in zich heeft, dat zal. Maar ik zie ook in schrijver M. dingen terug van Koch. En dingen van andere schrijvers. Daarmee maakt hij van schrijver M. zowel een parodie als een voertuig voor zijn meningen over het literaire wereldje en de 'verplichtingen van de schrijver'.
Ik heb het gelezen zoals de engelstalige lezers straks dit boek van Hurmen Kotsj zullen lezen: over een schrijver genaamd M.

Ik las een lekker thrillerachtig boek, met een wat rommelig verhaal, met op zijn tijd die typische Koch humor, dat vooral ging over het schrijverschap en een morele vraag in zich heeft. Daarvoor zou ik 3,5 ster geven. Maar door de geweldige wending aan het eind zijn het er uiteindelijk toch vier geworden.
En het antwoord is ja: een schrijver kan ver gaan, in zijn interpretatie van de feiten. Te ver.
En nee: je hoeft het niet te lezen. Maar als je het wel doet: het is de moeite waard.

Karl Ove Knausgard - Zoon

Het tweede deel van Mijn strijd: Liefde, is hier ongemerkt voorbij gegaan. Je kunt tenslotte niet blijven strooien met superlatieven over deze serie. Of was het, dat ik dit toch een wat minder boek vond, vanwege de overmaat aan detaillering? (maar dan nog steeds een erg goed boek). Over dit derde deel, Zoon, wil ik toch wel even wat kwijt.

Het is een soort pendant van Vader, maar waar in het eerste deel de vader door het oog van een volwassen Karl Ove wordt beschreven, krijg je in Zoon het perspectief van de jonge Karl Ove, vanaf een jaar of 6 tot zijn 13e. Zoon zou je in die zin een Bildungsroman kunnen noemen.

Vorig jaar zag ik een documentaire over Knausgard (ik denk in een reeks van Wim Brands) waarin je een volwassen man in huilen uit zag barsten. Nu ik Zoon heb gelezen, snap ik dit beter en lijkt het me eigenlijk nog een wonder dat hij niet is geëindigd als een psychiatrisch patient. Wellicht heeft het schrijverschap hem hiervoor behoed.

Die vader is niet alleen dominant en wreed (zoals hij ook al in het eerste deel naar voren komt) maar nu blijkt  hij ook een ware sadist te zijn. In deze tijd zou hij opgepakt worden voor geestelijke en lichamelijke mishandeling van zijn zoon.
Ter illustratie een 'klein voorvalletje', als vader de kamer van Karl Ove op komt:

"Zijn blik dwaalde door de kamer. Bleef hangen bij mijn bureau. 'Wat heb je daar?' vroeg hij. Kwam binnen, pakte het spel kaarten op. 'Zullen we kaarten?'  'Ja, waarom niet', zei ik terwijl ik mijn boek neerlegde. Hij ging naast me op het bed zitten. 'Ik zal je een nieuw kaartspelletje leren', zei hij. Hij tilde het spel op en gooide toen alle kaarten door de kamer. '52-raap-op, heet het', zei hij. 'Ga maar oprapen!' Ik had gedacht dat hij echt wilde kaarten en was zo teleurgesteld dat hij alleen maar een geintje maakte en dat ik op mijn knieën moest gaan zitten om alle kaarten op te rapen terwijl hij me op het bed uit zat te lachen, dat me een woord ontglipte. Ik zou het nooit gezegd hebben als ik erbij had nagedacht.Maar dat deed ik niet, ik flapte het er gewoon uit.'Sodeju!' zei ik. 'Waarom deed je dat?'Hij verstijfde. Pakte mijn oor beet en draaide dat om terwijl hij opstond. 'Vloek jij tegen je eigen vader?' zei hij en draaide mijn oor nog verder om tot ik begon te janken. 'En nou raap je ze op, jongen!' zei hij en hield mijn oor vast terwijl ik me vooroverboog en de kaarten begon op te rapen. Toen ik dat gedaan had, liet hij me los en liep mijn kamer uit."

Ik denk dat vader uiteindelijk wel van zijn zonen houdt, maar niet weet hoe hij genegenheid moet tonen (iets wat hij ook nooit doet naar zijn vrouw, waardoor ook het huwelijk naar de knoppen gaat). En Karl Ove heeft de pech een beetje meisjesachtig jongetje te zijn, een mager, gevoelig ventje dat snel huilt en weinig durft. Iets waar zijn vader de pest aan heeft, jongens mogen niet huilen en moeten stoer zijn.

De broertjes Knausgard, bron: Guardian

Hoewel al dat leed ijzingwekkend mooi en indringend is beschreven, kun je er niet te veel van hebben en gelukkig zijn er ook genoeg mooie en fijne momenten, die er door het contrast met de ongelukkige momenten des te meer bovenuit stijgen.
Prachtig vond ik hoe hij weet te beschrijven hoe je als kind in een complete fantasiewereld kunt opgaan en op dat moment ook echt gelooft in die wereld. Dat zette mij ook weer aan het (terug)denken hoe dat dan was.

Van de drie delen die ik nu heb gelezen, heeft deze wel het meest indruk op mij gemaakt. Het wekte sterke herinneringen op aan mijn eigen jeugd, de eerste spannende toenaderingen van de jongens, de eerste verliefdheden. Het gedoe met de "juiste" kleding om er toch vooral "bij" te horen. Het sterke verdriet om (achteraf) kleine dingen maar ook de uitzinnige levensvreugde die je soms overkwam zonder dat je kon zeggen waarom. Die eindeloze zomerdagen tijdens de lange vakanties, die zo lekker leeg voor je lagen en altijd vol beloftes zaten (die zelden uitkwamen, maar dat maakte helemaal niet uit).
Dit boek is echt onder mijn huid gaan zitten. Ik ben benieuwd hoe ik deel vier (Nacht) ga ervaren.

Voor degenen die alle vier de boeken al hebben gelezen: deel 5 staat op de planning voor begin september en gaat heten Schrijver.

Het verschrikkelijke avontuur van de krab die terug moest naar eigen land

Of: voor geld doen we alles

Normaal heb ik het hier niet over politieke of maatschappelijke issues, ik heb immers een boekenblog;
maar nu heb ik me toch zo kwaad gemaakt en heb ik ook nog het idee dat het gaat om iets waar (bijna) niemand bij stilstaat, dat ik het kwijt moet.

Nietsvermoedend zat ik vrijdagavond klaar voor de eerste aflevering van een nieuwe serie De Wilde Keuken van Wouter Klootwijk. Dit programma staat meestal borg voor een half uurtje fijne slow tv over de oorsprong van ons voedsel. Het ging dit keer over de krab, en wel de wolhandkrab en de koningskrab.
Die wolhandkrab, daar is iets raars mee. Dat is een exoot, die hier helemaal niet thuishoort maar in China, maar ooit stiekem meegelift is en nu welig tiert in onder andere het IJsselmeer. Het idiote is dat nu juist in China vraag is naar deze krab, want dat wordt daar, voornamelijk door de rijke Chinezen, gezien als een delicatesse. Dit jaagt de prijs van deze krab enorm op, een kilo krabben doet zo rond de 30 euro, dat is 3 euro per krab. Dit is op zich nog helemaal niet zo erg, omdat de handel in krabben wordt gezien als vervanging van de handel in paling, die nog maar een beperkt gedeelte van het jaar mag plaatsvinden.
Het vervelende is echter, dat deze rijke Chinezen de krab levend willen. En daar begint de ellende voor de krab.

In De Wilde Keuken was te zien hoe de krabben na de vangst in piepschuimen dozen worden gepropt. In zo'n doos moet 10 kilo en dat is vaak flink proppen voordat de deksel erop kan. Ondertussen hebben we het dus nog steeds over levende krabben. Die dozen gaan dan per vliegtuig naar China, waar ze de volgende dag levend in de kookpotten verdwijnen.

Levende krabben in de automaat. Bron: Vandaag.nl

Maar het kan nog erger, want een deel van de wolhandkrabben wordt in China verkocht in automaten. Ja je leest het goed. Zoals wij een koek of een Mars uit een automaat halen, haalt de Chinees een krab uit de automaat.....een levende krab. Die worden hier helemaal in elkaar gevouwen en in een plastic doosje gepropt. In dit doosje gaan ze op transport om te eindigen in de automaat, en uiteindelijk natuurlijk weer levend de kookpot in gaan. Je zag zo'n man in een Nederlands visbedrijf die beesten in elkaar vouwen en in doosjes proppen......waarop ik dacht: hoe kun je dat doen? Hoe kun je dat voor jezelf goedpraten? Maar ja, die man is waarschijnlijk allang blij dat hij een baan heeft. Die waarschijnlijk goed betaalt, met zulke dure vracht.

Zwenkt de camera naar Noorwegen, waar uit het noordelijkste puntje van de Noordzee de koningskrab wordt gevangen. Het verhaal is hetzelfde: de beesten worden in grote tankers met zeewater zo goed mogelijk bewaard tot ze op transport gaan, want ook deze enorme, prachtige beesten moeten levend op de plaats van bestemming komen. Dan zie je als kijker die scharen over de rand heen komen, als het ware roepend: help, help ik wil eruit! De Noorse medewerker van dit bedrijf vertelde dat hij 'enorm respect heeft voor deze beesten, want die kunnen enorm veel verduren zonder dat ze eraan bezwijken'....ze gaan namelijk zonder water in dozen geperst het vliegtuig in en vliegen de hele wereld over, voornamelijk naar de rijken der aarde.

Bron: Nederlands Dagblad

Klootwijk stelt steeds heel subtiele vragen maar doet het zo dat je als kijker keihard geconfronteerd wordt. Hij laat zo'n krab over z'n mouw lopen als hij met de handelaar in gesprek zit die de krabben wil gaan kweken, en laat diezelfde handelaar dan zeggen dat de beesten ook gevoel hebben. Er wordt gefilmd hoe de koningskrabben uit hun bakken willen klimmen. Hij stelt vragen zonder te oordelen, maar als kijker kun je maar één oordeel vellen: dit is ernstige dierenmishandeling. Aan het eind gooit Klootwijk, die ergens in Noorwegen aan een watertje zit, een vers gevangen krab levend in zijn eigen kookpot. Om ons nog maar eens even op de feiten te drukken.

Die krab heeft de pech dat zijn aaibaarheidsfactor nihil is zodat niemand zich er druk om maakt.
En wij met z'n allen staan dit toe. Want zolang hier goud geld aan verdiend wordt, vrees ik dat aan deze praktijken geen eind zal komen. Het geld heeft helaas nog altijd het laatste woord.

Louise Doughty - Apple Tree Yard

Vertaald als: Laat me niet los

Gelukkig had ik de engelstalige reviews eerder gelezen en op basis daarvan het engelstalige (e)boek aangeschaft. Pas later zag ik dat het vertaald was en onder welke titel; wat bezielt de uitgever om het boek eruit te laten zien als een flutromannetje en het een titel mee te geven die dat nog eens bevestigt en ook totaal niet op de inhoud slaat?  Ik zou dit boek echt nooit gelezen hebben, zelfs niet hebben opgepakt in de boekhandel.

Het boek wordt gepresenteerd als een thriller, wat het in mijn optiek niet is. Ik zou het karakteriseren als een spanningsvolle, donkere psychologische roman.

Het verhaal wordt verteld door de hoofdpersoon Yvonne Carmichael. Ze is een 52-jarige genspecialist, getrouwd met Guy (ook een genspecialist) en moeder van twee volwassen kinderen, waarvan de zoon Adam een bipolaire stoornis heeft. Woont aan de buitenrand van Londen.
Ik las een volstrekt geloofwaardig verhaal wat ons allemaal had kunnen overkomen. Eén moment, één zwak moment in je leven en alles kan anders worden, op een manier die je nooit had kunnen bedenken. Het is lastig om hierover te schrijven zonder iets van het plot te vertellen, maar ik doe mijn best want de plot maakt het verhaal nu juist zo meesterlijk.
In het begin van het boek staat Yvonne terecht en alles wat we weten is dat er samen met haar nog iemand terecht staat en dat er iets gebeurd is in "Apple Tree Yard", een steegje in Londen.

Het boek is opgebouwd uit drie delen; in deel één wordt beschreven hoe Yvonne zich laat verleiden door een iets jongere, geheimzinnige man die spannende sex met haar heeft, waar ze min of meer verslaafd aan raakt. Hij doet geheimzinnig over zijn beroep en hij wil altijd sex met Yvonne op openbare plekken. Het donkere van het boek wordt voor een deel door deze, voor de lezer bezoedelende, sex bepaald (en voor een andere deel door de donkere krochten van de geest van onze vertelster). Verder spelen hun levens zich onafhankelijk van elkaar af. Je zit steeds maar te denken: wat is er dan toch gebeurd waardoor ze voor de rechter terechtkomen?
Dan maakt het verhaal in deel twee door een onverwachte gebeurtenis een kanteling van 360 graden en wordt het opeens een heel ander verhaal. Uiteindelijk kom je er na een aantal plotwendingen en twisten achter wat er nu precies is gebeurd en hoe. Het derde deel is het rechtbankdeel, maar geenszins saai want steeds veranderen de advocaten van tactiek en steeds weer levert dat nieuwe verrassingen op en tot het laatste moment weet je niet hoe dit af gaat lopen. Een laatste verrassing wordt nog gepresenteerd aan het eind van het boek, in een sterk geschreven soort van epiloog.
Ik vond dit een erg goed boek dat diep afdaalt in de krochten van de geest, het is erg goed geschreven en laat je nadenken over je eigen zwakke momenten, hoe het leven zo maar opeens anders kan worden; de morele overwegingen, hoe zou je zelf reageren, wat zou je doen. Doughty geeft steeds een soort kleine aanwijzinkjes die dan toch weer net niet zijn wat je denkt waardoor ze de vaart er goed in houdt.
Een meeslepend leesavontuur!