Arjo Klamer - De euro valt! En wat dan?

Kun je blij worden van een boek over economie?

Je zou toch denken van niet, maar van dit boek werd ik vrolijk!
Dat komt voornamelijk door de schrijver, de econoom Arjo Klamer. Een verademing, deze man, omdat hij niet meegaat in het groeimantra dat het gros van de Nederlandse economen maar niet los kan laten. Eén van de ergste van dat groepje is wat mij betreft Frank Kalshoven, columnist van de Volkskrant en bedenker van het onzalige boek en plan 'Groeiland'. Een plan waarin we weer 60 uur gaan werken, waarin kinderen eerder naar school gaan en sneller door de leerfabriek heen gejaagd worden, zodat ze eerder kunnen worden ingezet op de arbeidsmarkt. En dit allemaal om de economische groei eens flink aan te jagen.  Ons wordt steeds maar het doemscenario voorgehouden dat wij zonder economische groei gedoemd zijn terug te vallen in de armoede. Maar is dat wel zo?

Eerder las ik het tegendraadse boekje 'Moet groei?' van de journalisten Frank Mulder en Freek Koster, waaruit bleek dat groei helemaal niet noodzakelijk is. Sterker nog, dat het beter is om niet te groeien. Beter voor het milieu en beter voor ons, omdat we dan meer tijd hebben voor andere dingen die waardevol zijn in de maatschappij. Welzijn in plaats van welvaart, en dat is precies wat Arjo Klamer ook bepleit.

In een bestek van 112 bladzijden legt Klamer op een zeer heldere manier uit hoe de munt-unie is ontstaan, wat de rol van het geld nu is en wat het volgens hem zou moeten zijn, en welke scenario's er zijn om los te komen van de euro. Want ook hier wordt ons een doemscenario voorgehouden: als wij losraken van de euro zijn we verloren! Klamer legt uit dat dit helemaal niet hoeft. Hij denkt buiten de traditionele economische paden en legt uit dat geld ook een morele en sociale waarde heeft en koppelt dit aan een andere manier van denken over de rol van het geld in de samenleving. Hij is groot voorstander van regionale en zelfs lokale muntsystemen waarbij de gemeenschapszin wordt versterkt en het streven naar welvaart wordt omgevormd naar het streven naar welzijn.

Uiteindelijk is dit natuurlijk niet zo gemakkelijk als het klinkt, want anders omgaan met geld vraagt een enorme omslag in ons denken en in wat wij belangrijk vinden. En het vraagt ook offers, van iedereen. Of het werkelijk ooit zo ver zal komen, betwijfel ik. Maar als niet-econoom denk ik dan de simpele gedachte: er is geen oneindige groei, je kunt op je klompen aanvoelen dat iets wat altijd maar blijft groeien, een keer uit elkaar spat. Dat is dan het doemscenario wat volgens mij als één van de weinige wel overeind blijft en ook nog zeer realistisch is.
Een andere is ook zo'n simpele economische-leek-gedachte: hoe kun je blijven bepleiten dat we meer en langer moeten werken als de tendens die zich nu heel duidelijk aftekent is dat de werkloosheid alleen maar groter wordt en het aantal banen de komende jaren onder invloed van de bezuinigingen en voortschrijdende automatisering alleen maar kleiner wordt? Wordt het dan geen tijd om op een andere manier over werk en leven na te denken?

Interessant onderwerp waar ik nog lang niet over uitgelezen ben.

Voor wie meer wil weten en begrijpen van de Europese unie en de rol van de euro, is dit prikkelende boekje in ieder geval een absolute aanrader. Eigenlijk zou elke weldenkende burger dit moeten (willen) lezen.