Jessie Burton - Het huis aan de gouden bocht

Oorspronkelijk titel: The Miniaturist

Wat een gouden vondst om een beroemd poppenhuis te nemen als kapstok voor een historische roman, en wat een fascinerend verhaal heeft de engelse schrijfster Jessie Burton ervan gemaakt.

Het poppenhuis in kwestie staat in het Rijksmuseum. Ze hebben drie grote poppenhuizen, maar dat van Petronella Oortman is onbetwist het mooiste en meest in het oog springende.
Het is een zgn. kabinetpoppenhuis, een miniatuur replica van het werkelijke pand aan de Warmoesstraat waar Petronella Oortman met haar man Johannes Brandt woonde. Dergelijke poppenhuizen kostten in die tijd een fortuin.
Tot zover de feiten, want verder heeft Jessie Burton haar fantasie erop losgelaten. En hoe! Petronella Oortman arriveert in oktober 1686 bij haar nieuwe woning aan de Herengracht. Ze komt aan in een stad in volle bloei, rijk geworden door de handel van de VOC. Ze is in haar geboorteplaats Assendelft met Johannes Brandt getrouwd, een VOC handelsman, en komt nu haar plek innemen als vrouw des huizes. Maar waarom wil haar man het huwelijksbed niet met haar delen? En waarom doet zijn zuster Maren, de werkelijke vrouw des huizes, zo naar tegen haar? En wat gebeurt er snachts, als zij deuren hoort open-en dichtgaan en stemmen hoort fluisteren? Waarom kijken de twee bedienden, het meisje Cornelia en de donkere Otto, af en toe zo samenzweerderig naar elkaar?

Als goedmaker krijgt Nella van haar man een poppenhuis, ingelegd met schildpad en tin, dat een replica is van haar huis. Ze bestelt bij een miniatuurmaker een aantal miniatuurtjes voor haar poppenhuis. Die krijgt ze ook, maar ze gaan vergezeld van vreemde boodschappen, terwijl de miniatuurmaker zich niet laat kennen en ook niet opendoet als ze verhaal gaat halen. Ze geeft aan dat ze op die manier geen miniaturen meer hoeft, maar krijgt tot haar verrassing toch steeds nieuwe zendingen.....en het lijkt alsof die miniaturen vreemde gebeurtenissen in gang zetten.
Inmiddels weten we als lezer dat Johannes Brandt een vrijdenker is, een reiziger zonder grenzen die dingen doet die opvallen in het bekrompen wereldje van de rijke Amsterdammers, zoals de zwarte man die hij meeneemt van zijn reizen en die hij als vrij man vraagt zijn bediende te worden.
Maar er beginnen zich vreemde gebeurtenissen te ontvouwen, die op de één of andere manier een relatie lijken te hebben met de miniaturen in het poppenhuis van Nella.

Het huis aan de gouden bocht is prachtig geschreven en aangezien de poëtische zinnen vloeiend lezen, tot mijn opluchting ook erg goed vertaald.
"Woorden tuimelen over elkaar heen, Otto bouwt een dam tegen de springvloed van verdriet voordat die over zijn oudste vriendin wordt uitgestort."

Het is een meeslepend en ontroerend verhaal, dat je het idee geeft zelf in de 17e eeuw in Amsterdam te zijn. Je ruikt de grachten, de riolen, de zee. Je ziet de grachtenpanden voor je zoals ze toen waren, de schepen van de VOC, de pakhuizen, de rijkdom. En het bevat een paar geweldige verrassingen. Ik las het in drie zittingen uit en de tranen stonden in mijn ogen toen ik het dichtsloeg. Zucht. In tijden niet zo'n bevredigend boek gelezen.

Tegelijk met deze roman verscheen een geillustreerd boekje over het poppenhuis zelf, "Het poppenhuis van Petronella Oortman" van kunsthistorica Karin Braamhorst en grafisch ontwerpster Marlies Visser.