Hilary Mantel - De geest geven

Hilary Mantel - De geest geven (2016)
Oorspr: Giving up the ghost (UK, 2003, memoir)
Gelezen uit de biep

Net als veel van jullie zag ik Hilary Mantel onlangs in een prachtig interview met Adriaan van Dis in de jaarlijkse even-terug-in-de tijd boekenweekspecial Hier is....Adriaan van Dis.

Ik wist wel dat ze ziek was, maar niet dat haar ziekte veel te maken heeft met haar uiterlijk. Ik vond haar altijd zo'n merkwaardig gezicht hebben, iets asymetrisch, een hier-klopt-iets-niet gezicht.
Dat laatste, hier klopt iets niet, is een tamelijk understatement voor wat deze vrouw heeft doorstaan. Maar lang niet het hele boek gaat over haar ziekte. De eerste helft gaat over haar kindertijd, die een sterk stempel op haar schrijverschap heeft gedrukt maar waarin voor haarzelf nog steeds elementen zijn die zij niet kan plaatsen. Om het mooi te zeggen; ze is er nog niet mee in het reine. Niet precies meer wetend wat echte herinneringen zijn en wat er zelf bijverzonnen is, gaat ze terug naar haar jeugd om, zoals ze dat zelf zegt, uit de afbladderende verfschilfers de oorspronkelijke kleur te achterhalen.

Hilary (1952) is het kind van Ierse ouders maar groeit op in Engeland in een rooms-katholieke omgeving. Hoewel afkomstig uit een eenvoudig gezin, was haar moeder een nogal bohemien-achtig type die, terwijl ze nog getrouwd was, ook een minnaar in huis haalde, Jack Mantel. Daar zat de 7-jarige Hilary, met haar moeder en Jack, én met haar vader, die ook nog in hetzelfde huis woonde maar geen deel meer uitmaakte van het gezin. Op haar 11e scheiden haar ouders definitief en ze heeft haar vader daarna nooit meer gezien. Met haar stiefvader heeft ze een moeizame verhouding maar toch heeft ze later zijn naam aangenomen.

Ik ben geen voorstander van het uitgebreid navertellen van de inhoud van een boek en dat ga ik hier ook niet doen, alhoewel ik wel die neiging heb en veel citaten zou willen geven die getuigen van de zowel lichte, humorvolle alsook serieuze, nadenkende toon van dit boek. Volstaat te zeggen dat haar leven verloopt volgens de traditionele lijnen. Behalve dan dat ze trouwt met een man (geoloog Gerald McEwen) die veel in het buitenland zit en zij uiteraard geacht wordt mee te gaan (Afrika, Saoudi-Arabië) en dat ze ziek wordt en men niet in staat is een goede diagnose te stellen, waardoor ze zelfs een tijdje in een psychiatrische kliniek belandt. En dat ze door deze foute diagnose geen kinderen kan krijgen. Haar niet-gewenste kinderloosheid  is, naast de jeugdjaren, het tweede belangrijke onderwerp in deze memoire. Het gedroomde kind blijft haar lang als een geest achtervolgen, net als de geest van haar stiefvader Jack. Ze lijdt ook erg onder haar, als gevolg van haar ziekte, sterk veranderende lichaam.
Op de cover zie je een lang, tenger en heel knap jong meisje dat niet meer kon verschillen van de vrouw die ze nu is geworden.

Als ze het heeft over haar ziekte en de gevolgen daarvan, zegt ze:

"Ik schrijf dit niet omdat ik op medeleven uit ben. Er zijn mensen die het veel zwaarder hebben en nooit een pen op papier hebben gezet. Ik schrijf om het verhaal van mijn kinderjaren en mijn kinderloosheid de baas te worden en om mezelf te lokaliseren, zo niet in een lichaam, dan toch in de smalle ruimte tussen de ene letter en de volgende, tussen de regels waar de geest van de betekenis huist. De geest heeft een woning nodig en houdt zich op waar dat kan; je pleegt geen zelfmoord omdat je een losse hoes moet dragen in plaats van een jurk. Er zijn meer mensen wier persoonlijkheid net als de mijne ontworteld is. Je moet jezelf weer terug zien te vinden in de doolhof van de maatschappelijke verwachtingen en de warwinkel van de herinnering: welke stukjes van jezelf zijn nog intact?"

'De geest geven' is een wat merkwaardige titel voor dit boek. Het is weliswaar de vertaling van de oorspronkelijke titel, de engelse uitdrukking 'giving up the ghost', maar moet hier ook vooral letterlijk worden genomen. Want door het schrijven van deze memoire (en de verkoop van haar tweede huis) kan Hilary uiteindelijk haar geesten opgeven: haar niet geboren kinderen, en haar stiefvader.

Prachtig boek dat door de stijl van Hilary niet alleen een genot is om te lezen, maar ook inzicht biedt in de auteur en daarmee ook een beetje in de achtergronden van haar boeken.