Genre verkenningen - Cozy mysteries

Vroeger had je leesboeken en studieboeken ('bijboeken' in de biep). Leesboeken, die term wordt nog steeds wel eens gebezigd door mensen die zelf niet of weinig lezen....het is zo'n rare term. Te vergelijken met eetvoedsel of slaapbed. Enfin, de leesboeken waren nog wel onderverdeeld in kinderboeken en boeken voor volwassenen en met een beetje mazzel was er nog een onderverdeling in serieuze romans en 'avonturenromans en detectives' maar dan had je het wel zo'n beetje gehad. Tegenwoordig is er voor elke smaak wel een genre en binnen zo'n genre weer talloze subgenres.

Ik heb me nu eens verdiept in de Crime fiction. Om het mezelf gemakkelijk te maken hanteer ik daarbij de engelse terminologie.Hoewel elk zichzelf respecterende online boekwinkel zijn eigen genres heeft, zie je steeds wel een bepaalde indeling terugkomen: als eerste een onderscheid tussen mysteries en thrillers. De mysteries zijn vervolgens weer onderverdeeld in een aantal subgenres: de puzzle of locked-room mysteries, de hard-boiled crime fiction, de spy novels, de psychological suspense novels, de police procudurals en ook de classic whodunnits/cosy mysteries. Cosy op z'n engels; de amerikanen hebben het over cozy.

Onder het motto: onderzoekt alles en behoudt het goede, heb ik de cozy mysteries aan een nader onderzoek onderworpen (ik vind de amerikaanse spelling 'gezelliger' klinken). Het is een merkwaardige term voor een verhaal waarin een moord plaatsvindt.
Het cozy zit 'm dan ook in andere factoren dan de moordplot. We hebben een held of heldin (meestal zijn het heldinnen, cozies worden ook meestal door vrouwen gelezen), een 'gewone' man of vrouw, iemand die je buurman of buurvrouw zou kunnen zijn. Ook wel iemand die slim is en vaak een goede opleiding heeft. De heldin raakt buiten haar schuld betrokken bij een moord en voelt zich geroepen zich met het moordonderzoek te gaan bemoeien. De 'sleuth' (detective) is geboren. Het verhaal speelt zich meestal af in een kleine gemeenschap, waardoor het aannemelijk is dat de bewoners elkaar allemaal kennen, en waardoor de lezer ook alle bewoners leert kennen. Het hebben van een herkenbare gewone vrouw als held en de setting van een kleine gemeenschap geeft de sfeer iets intiems, iets comfortabels, iets....gezelligs.

Ik heb zelf 2 'cozies' gelezen en van veel anderen de inhoud en omslag bestudeerd. Dat is geen wetenschappelijk verantwoorde basis om steekhoudende dingen te kunnen zeggen over het genre, maar ik heb toch wel een redelijk beeld gekregen van hoe het er toe gaat in zo'n cozy. Ze hebben in ieder geval een aantal vaste eigenschappen gemeen:
- de titel is vaak een woordspelletje: 'Roast mortem' ('coffee house mystery'), 'To love and to perish', 'Lost and Fondue'(een 'cheese shop mystery'), The fine art of murder (Murder she wrote serie), Maid of murder, Curiosity thrilled the cat etc.
- ze hebben vaak een aantrekkelijke, sfeervolle (gezellige) omslag:

- er komt vaak een kat in voor.
- de heldin wordt meestal zelf beschuldigd van de moord, waardoor ze wel genoodzaakt is op onderzoek uit te gaan.
- meestal onderdeel van een serie
- serie heeft altijd een bepaald thema. Je kunt het zo gek niet bedenken of er is een serie van: onderverdeeld naar beroepen, naar hobby's, naar soort vakantie, naar culinaire thema's....
Ik besloot dicht bij huis te blijven en koos een 'bookshop mystery' en een 'librarian mystery'.

Eerst las ik Murder is binding van Lorna Barrett. Dit is deel 1 van een serie 'Booktown mysteries'. Het gaat over Tricia Miles, eigenaresse van de boekwinkel 'Haven't got a clue' (inderdaad een winkel gespecialiseerd in...crime fiction) met huiskat Miss Marple. De winkel is een onderdeel van het boekenstadje Stoneham (net zoiets als Hay on Wye). Het is een knusse winkel, zo eentje met een koffiehoekje, waar je graag een poosje zou rondstruinen. Op de dag dat haar zus haar komt bezoeken, wordt de eigenaresse van de naastgelegen boekwinkel (een kookboekwinkel) dood gevonden. Overduidelijk vermoord. Het lichaam wordt gevonden door Tricia en omdat er verder geen aanwijzingen zijn en Tricia het laatst in de winkel is gezien, wordt ze verdacht van de moord. Omdat de plaatselijke, licht uitdijende politie-ambtenaar niet erg haar best doet in het onderzoek, besluit Tricia het heft in eigen hand te nemen. Steeds meer bewoners zouden de potentiële moordenaar kunnen zijn.
Murder is binding is een verrassend (nou ja, ik had natuurlijk bepaalde vooroordelen) goed geschreven whodunnit met een prettige locatie (boekenstadje, boekwinkel), een prettige heldin (eerlijk, warm, intelligent, met de nodige gebreken) en een aantal mooie personages. Tricia is niet alleen met haar moordonderzoek bezig: haar zus, met wie ze nooit goed op heeft kunnen schieten, blijkt in de buurt van Tricia te willen komen wonen en wil het 'weer goedmaken' met haar zus. Hierdoor wordt beider verleden opgerakeld. Het maakt het verhaal op de één of andere manier heel menselijk en dichtbij. Tricia woont boven haar winkel in een apartementje dat zo beschreven wordt, dat je er meteen in wilt trekken. Kortom: een aantrekkelijk verhaal, dat mij tot bijna het eind in onzekerheid liet wie nou de dader zou zijn en waarom. Het is denk ik wel echt een vrouwenboek.
Ik vond het wel zo cozy dat ik na afloop meteen het tweede deel (Bookmarked for dead)heb aangeschaft.

Hierna las ik Do unto others van Jeff Abbott, eerste deel van een serie 'Jordan Poteet mysteries'. Dit vond ik echt een openbaring. Opnieuw erg goed geschreven, spannend en met een prettige onderkoelde humor waar ik erg van houd. De held is de bibliotheekmedewerker Jordan Poteet. In 'zijn' bibliotheek wordt een inwoonster van het dorp vermoord gevonden en er zijn aanwijzingen die maken dat Jordan onterecht wordt beschuldigd van de moord. Ook hier neemt de verdachte het heft in eigen hand en ook hier heeft onze held op het privé-vlak de nodige problemen: op zoek naar de liefde, een moeder die dement geworden is, een zus met zoon die bij moeder wonen. Geen geld om moeder in een prettig tehuis te laten opnemen. Een oom die zich niet om de familie bekommert. Ook hier genoeg ingredienten om van de held een mens van vlees en bloed te maken, een man met humor bovendien. Ik heb ontzettend genoten van dit boek en meteen de andere drie delen (The only good Yankee, Promises of home en Distant blood) aangeschaft. Ik denk dat mannen dit boek ook wel kunnen waarderen.

Het waren geen boeken die er nou direct voor zorgen dat je wereldbeeld een stukje verschuift, maar wel goed geschreven, prettig leesbare, best wel spannende boeken met een gezellig wereldje en sfeer waarin het fijn is een poosje te vertoeven.
Rest mij nog (potentiële) liefhebbers te verwijzen naar een fantastische site over cozy mysteries, Cozy-Mystery.Com, met niet alleen een indeling naar auteur maar ook één op thema, heel handig als je op zoek bent naar een specifiek sfeertje.