Wat een buitengewoon, bijzonder boek was dit!
Een bijzonder verhaal, buitengewoon wat betreft de setting, de sfeer, de poëzie en de betovering.
Toen ik dit boek zat te lezen, zat ik me te bedenken dat als je van lezen houdt maar niet in het Engels wilt of kunt lezen, je dan toch wel veel moet missen. Dit boek bijvoorbeeld, want het is niet in het Nederlands vertaald.
Waar gaat het over?
Het verhaal is gebaseerd op oude Japanse folklore waarin de geesten van vossen zich in een menselijke gedaante tonen. Soms een man, maar vaker een prachtige vrouw. Dit is gebaseerd op de Japanse godin Inari die soms de gedaante van een vos aanneemt, en de vossen als haar boodschappers gebruikt. Kij Johnson heeft deze mythe vormgegeven door het gebruik van zgn. 'shapeshifters': dieren die in mensen kunnen veranderen, of andersom. Dat klinkt redelijk kinderachtig; kun je daar een aannemelijk verhaal van maken? Ja, dat kan!
Dat aannemelijke verhaal speelt in het 12e eeuwse Japan, de Heian-periode. Dit was de laatste periode uit de klassieke geschiedenis van Japan, een periode waarin de Samoerai-cultuur tot grote bloei kwam.
Kaya no Yoshifuji is er niet in geslaagd zijn hoge ambtelijke positie te behouden en hij besluit "the capital" (wordt niet benoemd maar hier is bedoeld Heian-kyo, de hoofdstad van Japan in de Heian-periode. Tegenwoordig bekend als Kyoto) te verlaten en met zijn vrouw Shikujo en zoon Tadamaro (8 jaar) naar zijn buitenhuis te gaan. Dit buitenhuis in de provincie Hida heeft lang leeggestaan, er heeft zich een vossenfamilie onder het huis gevestigd. Het zijn Kitsune (Japans voor vos), een jonge vrouwtjesvos en haar grootvader, moeder en broer. We volgen Yoshifuji, Shikujo en Kitsune via hun dagboeken en krijgen daardoor steeds afwisselende versies van het verhaal. Eerlijke versies, die vooral de emoties van de hoofdpersonen weerspiegelen, emoties zoals je die alleen toevertrouwt aan je dagboek.
Kitsune vat een liefde op voor de mens Yoshifuji en om hem ook daadwerkelijk lief te kunnen hebben, moet ze een menselijke gestalte aannemen. Haar grootvader vertelt haar over de vossen-magie en hoe dit haar in een vrouw kan veranderen. Hij blijkt dit zelf ook gedaan te hebben, getuige de dagboekfragmenten van Shikujo. De relatie tussen Yoshifuji en Shikujo is een gekunstelde, beheerst door de Japanse zeden en gebruiken. Zo spreken de echtelieden elkaar aan met 'husband' en 'wife', spreken zij met elkaar met een scherm ertussen en communiceren ze hun gevoelens voor elkaar via gedichten (haiku's).
Gebruiken en rituelen spelen een grote rol in het dagelijks leven van deze mensen die behoren tot de Japanse adel. Ook kleuren zijn belangrijk, elke kleur en elk patroon van een kimono heeft een bepaalde betekenis.
Omdat de liefde tussen Yoshifuji en Shikujo niet heel hecht is, slaagt Kitsune er in om hem, in haar vrouwengedaante, in haar magische wereld te trekken. Een wereld waarin zij elkaar intens beminnen, een zoon krijgen en waarin 10 jaar voorbij gaan, terwijl dit in de 'werkelijkheid' maar 3 maanden zijn. Het personeel van Yoshifuji gaat onder leiding van Shikujo op zoek naar hun verdwenen meester met het krachtigste middel wat de Japanners in die tijd kenden: het aanroepen van de goden, waaronder Boeddah en Kwannon, de godin van de barmhartigheid.
Hoe dat afloopt ga ik niet verklappen, maar wat een mooi verhaal is dit. En zo loopt dit naadloos over in:
Wat vond ik ervan?
Een prachtig, betoverend verhaal waarin wat mij betreft poëzie, de Japanse gebruiken van die tijd en de Japanse natuur een hoofdrol spelen.
Door het gebruik van de dagboeken ga je als lezer mee in de emoties van de schrijvers ervan, emoties die overigens zeer ingetogen en invoelend beschreven worden.
Via het dagboek van Kitsune lezen we de waarneming van het fenomeen 'mens' gezien door de ogen van een dier, een dier wat die mens ook zou willen zijn, wat een heel apart effect heeft. Dit boek gaat dan ook over wat het betekent om mens te zijn, om emoties te hebben en je daar van bewust te zijn.
De Japanse natuur wordt zowel in het groot als in het klein (de kleur van een bloem, een blad in de wind, een spin in haar web) beschreven. De sfeer is uitgesproken sprookjesachtig, waardoor niet alleen Yoshifuji maar ook de lezer wordt gevangen in de magie van de vossen.
Ik heb lang gedaan over dit boek. Je moet het traag lezen, dat gaat bijna vanzelf. En niet te lang achter elkaar. Dat is ook zonde, dit is een verhaal om hapje voor hapje tot je te nemen. De Haiku's staan door het hele boek heen en brengen een vorm van rust in het verhaal. Niet overslaan, want ze zijn zeer de moeite waard.
Ik heb er echt moeite mee gehad me los te maken uit deze magische wereld, en dat is het beste compliment dat dit boek kan krijgen!
En dan dit nog:
Mijn ebook (aangeschaft via Kobo) bevat storend veel spelfouten, het leek heel slordig gedigitaliseerd. Er stond zelfs nog voorin "This book is printed on acid-free paper". Slechte beurt voor de uitgever!
Die uitgever is Tor books en er staat 2000 als jaar van uitgave in mijn ebook, maar dat kan dus ook het jaar van de papieren uitgave zijn.
Het ebook bevat 277 blz. De papieren uitgave heeft 384 blz.
Bij Gutenberg vond ik 'Mythen en legenden van Japan', vrij gedateerd (1917) maar nog steeds waardevol en zelfs met 32 illustraties in kleur. Met veel bruikbare achtergrondinformatie.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten