Nederlandse fictie, 2015
Gebonden uitgave, Uitgeverij Cossee
Er is op veel manieren over de (vernietigings-)kampen in de 2e wereldoorlog geschreven (als een mentale strijd om te overleven, als een verslag van de gruwelijkheden vanuit de slachtoffers, als een verslag vanuit de foute én de goede duitsers, als een toelichting op de absurditeit ervan, als een bijna filosofisch exposé). Maar nooit eerder las ik er een schijnbaar lichtvoetig verhaal over zoals Ida Simons heeft gedaan in de novelle In memoriam Mizzi.
Mizzi is de hond van een bevoorrecht joods echtpaar in kamp Westerbork (het feit dat ze in een huis op het kamp wonen én in het bezit zijn van een hond mag tamelijk uitzonderlijk heten) en niet zomaar een hond: Mizzi kan glimlachen. En hoe bijzonder is dat; glimlachen in Westerbork. De hond neemt iedereen voor zich in maar het is het ziekelijke zoontje van de schrijfster waar de aandacht naar uit gaat.
De lichtvoetigheid waarvan ik melding maakte, is een schijnbare, omdat tussen de regels door de wreedheid van het dagelijks leven in het kamp doorschijnt, maar de wonderlijke glimlachende hond drukt het drama naar de achtergrond. Mizzi heeft al wat reizen achter de rug als zij in Westerbork belandt, en zal nog verder reizen naar Theresiënstad waar ook de schrijfster en haar zoontje terechtkomen. Mizzi moet werkelijk bestaan hebben en zorgde voor een lichtpuntje in een verder donker bestaan. Ze heeft misschien voor sommigen wel gezorgd voor het verschil tussen doorgaan en opgeven.
Dit gebonden boekje bevat naast de novelle een uitgebreid nawoord van de uitgeefster Eva Cossee, waarin het leven van Ida Simons wordt beschreven, vergezeld van veel foto's van Ida, haar man David en zoon Jan. Ook zijn er enkele tekeningen opgenomen van Westerbork en Theresiënstadt, van de hand van Leo Kok. De novelle bevat veel auobiografische elementen; Ida zat met man en zoon in zowel Westerbork en Theresiënstadt, maar omdat zij behoorden tot een groep 'verdienstelijke Joodse Nederlanders' - dit voornamelijk omdat David Simons een vooraanstaand jurist was - , zaten zij in de laatste groep gevangenen die door Himmler zijn uitgeruild tegen materieel, waardoor zij de oorlog alle drie overleefd hebben.
In Memoriam Mizzi is een klein pareltje, een cadeautje voor jezelf of iemand die je iets bijzonders wilt geven.
Eerder schreef ik over Een dwaze maagd van Ida Simons
Geen opmerkingen:
Een reactie posten