Jose Saramago (1922 - 2010) schreef dit boek in 1992, 3 jaar nadat hij zijn land verlaten had om op Lanzarote te gaan wonen, en 3 jaar voordat hij de Nobelprijs voor de literatuur zou winnen.
De stad der blinden verhaalt over de inwoners van een stad (Lissabon?) die één voor één blind worden door een geheimzinnig virus. In eerste instantie, als het nog een kleine groep is, worden de besmetten en 'mogelijk besmettten' in quarantaine gehouden. Ze moeten zichzelf daar redden, want geen gezond mens durft zich daartussen te vertonen. Het eten moet bij de ingang worden weggehaald. Al snel ontaardt deze mikrokosmos in een 'survival of the fittest' en de mensen, ontdaan van al hun waardigheid, gaan zich langzaamaan gedragen als beesten. Alles wat in een land in oorlog gebeurt, gebeurt ook hier; de strijd om de macht, gebruik van geweld, afpersing, vernedering, ja zelfs verkrachting. Sommigen beginnen zich af te vragen of de ogen het verschil vormen tussen mens en beest. Wij zien de gebeurtenissen voornamelijk door de ogen van 'de vrouw van de oogarts'. Zij heeft net gedaan alsof ze ook blind was om haar man te kunnen vergezellen naar de quarantaine, maar ze wordt, zoals het lijkt als enige van de stad, niet blind. Nadat ook de bewakers van de quarantaine ten prooi vallen aan het virus zijn de groepen blinden in quarantaine weer 'vrij'. Dankzij de vrouw van de oogarts kan een kleine groep mensen om haar heen overleven in een stad in verval, waarin de straten bezaaid zijn met uitwerpselen en groepen blinden op zoek zijn naar eten. De vrouw leidt 'haar' blinden en zij bepaalt wat wij zien.
Er is ook nog een alwetende verteller, die het af en toe overneemt van de vrouw en een soort 'commentaar op afstand' geeft. Dat zijn vaak wat filosofisch getinte, doordachte commentaren die heel langzaam neerdalen en onderweg stemmen tot veel nadenken.
De hoofdpersonen (de groep rond de vrouw van de oogarts) hebben geen naam maar worden aangeduid met hun belangrijkste kenmerk; de 'eerste blinde' voor de man die als eerste blind werd, het schele jongetje, het meisje met de zonnebril, de man met het ooglapje.
Dialogen worden achter elkaar doorgeschreven, de wisseling van de ene naar de andere persoon wordt alleen door een hoofdletter aangegeven. Dat maakt het soms wel eens lastig te onderscheiden wie aan het woord is. Het zorgde echter wel voor een bepaalde cadans en snelheid, die maakt dat je op hoog tempo door blijft lezen. Daardoor dringt dit verhaal door tot in je porieën. Het was...zoals men op zijn engels zegt: haunting. Ik heb er zo snel geen adequate vertaling voor. Het is Literatuur met een hoofdletter, het raakt je zoals alleen grote literatuur je kan raken.
Wat een vreselijk goed boek was dit.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten