Elisabeth Holdsworth - Zij die na ons komen

Uitgeverij Contact, 2011
Oorspronkelijke titel: Those who come after (2011)

Op de omslag van dit boek staat: Memoires. Dat blijkt niet helemaal te kloppen, het betreft hier de 'gefictionaliseerde memoires' van Elisabeth Holdsworth. In de kern is het verhaal werkelijk gebeurd, maar hier en daar heeft de auteur het een beetje naar haar hand gezet. Enigzins vervelend (vind ik) dat je niet weet wat waar is en wat niet.
In het boek heet Elisabeth Juliana Stolburg, afkomstig uit een adellijk geslacht. De familie komt uit Middelburg. Juliana Stolburg is dus eigenlijk Elisabeth de Rijke, haar moeder heet in werkelijkheid niet Janna maar Anna en haar tante niet Catharina maar Katrien.

De grootvader, Siegfried, is in Japan waterbouwkundig adviseur van de keizer en trouwt een (halve) Japanse, Francoise. Samen komen ze naar Nederland. Ze krijgen twee zonen, Jack en Justien en een dochter, Catharina. Catharina gaat al jong als hofdame van Wilhelmina werken.
De familie haalt een bediende van het platteland, dit is de Joodse Janna. Zij wordt later de vrouw van Jack. Jack zit in de Tweede Wereldoorlog in het verzet, Janna wordt verraden door zijn broer Justien en naar Dachau getransporteerd. Ze overleeft het kamp en wordt na de oorlog herenigd met haar man, maar ze heeft psychische en fysieke schade opgelopen en is erg labiel.
Na een aantal miskramen wordt Juliana geboren, een zwakke baby die tegen alle verwachtingen in blijft leven. Wel krijgt zij als peuter ‘acuut reuma’, dat scheen in die tijd te heersen en heeft veel peuters getroffen. Al die kinderen liepen een achterstand op en hebben altijd een zwakke gezondheid gehouden. Ze mogen daarom ook in eerste instantie niet naar de kleuterschool. Janna geeft dit groepje thuis les, ze noemt ze de Nachgeborenen (zij die na komen), uit een gedicht van Bertold Brecht.

De Stolburgs worden hard getroffen door de watersnoodramp en teren flink in op hun kapitaal. Jack, ook waterbouwkundige, wijst met een beschuldigende vinger naar de overheid die deze ramp volgens hem had kunnen voorkomen. Dit zorgt ervoor dat hij werkeloos raakt.
Ten einde raad besluit de familie een tijdje naar Australië te gaan, waar Jack directeur van een wolexportfirma wordt.

Het boek vangt aan met het overlijden van Catharina. Juliana is de enige erfgename en net gepensioneerd als diplomate. Het verhaal gaat dan terug in de tijd en springt heen en weer tussen de levensgeschiedenis van Juliana, haar leven in Middelburg en Australië, en het heden waarin ze, getrouwd met de Australische Oscar, heen en weer reist tussen Zeeland en Australië, waar haar schoonmoeder intussen ook de nodige zorg nodig heeft.

Elisabeth Holdsworth. Bron: http://internationaljustice.rnw.nl

Ik las (in een overigens uitstekende vertaling) een meeslepend verhaal van een sterke vrouw, die ondanks alles steeds blijmoedig verder gaat en het is veel, wat ze voor haar kiezen krijgt. Dat het ondanks dat geen dramatisch verhaal is geworden, komt met name doordat Holdsworth met de nodige distantie en ironie schrijft, in een prettig losse stijl.