Saskia Goldschmidt - De hormoonfabriek

Een roman over een slacht-en vleesverwerkingsbedrijf dat zich ontwikkelt tot een groot farmaceutisch concern....niet echt een verhaal waar je een page-turner van verwacht.
Toch was het dat wel, en dat is voor een groot deel te danken aan de meesterlijk neergezette hoofdpersoon, de joodse Mordecai (Motke) de Paauw.

De tweelingbroers Motke en Aron de Paauw krijgen na de dood van hun vader, in de jaren dertig, de leiding over het familiebedrijf. Daar waar Motke een energieke, gedreven macho man is, is Aron een bedeesde, weinig initiatiefrijke, eenzame jongeman die zijn functie in het bedrijf op de achtergrond vervult.
Als bekend wordt dat uit de pancreas van het vee insuline gewonnen kan worden, sluit Motke, behept met de juiste koopmansgenen, een contract met een wetenschapper in de famaceutica, een Duitse jood, die een laboratorium opzet in de fabriek met als doel de insuline als medicijn op de markt te kunnen zetten. Die organen liggen immers als slacht-afval ongebruikt op het fabrieksterrein. Het lab wordt opgezet als een apart bedrijf: Farmacon.
Motke weet samen met zijn compagnon de eerste successen binnen te slepen en daarmee Farmacon op de kaart te zetten. Hij sleept het bedrijf en zijn gezin de oorlog door en weet Farmacon uit te bouwen tot een internationaal bedrijf, maar niet zonder slachtoffers te maken.

Hij wordt neergezet als een ambitieus, eerzuchtig man die nogal onder de indruk is van eigen kunnen. Zijn grootste probleem is echter, dat hij wordt gedreven door een niet te remmen geslachtelijke drift die hem langzaam maar zeker in problemen brengt. Daarnaast gaat hij in zijn ambities nogal ver in het testen van de hormoonpreparaten die na de insuline gepatenteerd worden door het bedrijf (waaronder een vruchtbaarheidshormoon voor vrouwen en testosteron).  Motke wordt daarmee neergezet als een zeer onsympathieke man, en toch was ik gefascineerd door de drijfveren van die man. Het is een man van het soort die je veel tegenkomt in de top van bedrijven en die de laatste tijd nogal door de mand vallen, nu alles zo'n beetje in de openbaarheid komt.

Als zijn vrouw Rivka achter zijn nogal veelvuldig voorkomende vrijpartijen met andere vrouwen komt, wil ze niets meer met hem te maken hebben. Motke denkt eerst dat het nog goed komt, maar gaandeweg dringt tot hem door dat hij door zijn gedrag die deur voorgoed heeft dichtgegooid. Toch lukt het hem nog zijn vrouw de schuld te geven van zijn eigen walgelijke gedrag als hij uitlegt dat als zijn vrouw het nu maar goed had willen maken met hem, dat het dan allemaal anders gelopen zou zijn:

"....zo had ik wellicht afstand kunnen doen van mijn kwade gewoontes en herboren kunnen worden als een deugdzame man. Ik verbeeldde me dat ik aan haar zijde, gevoed en bemoedigd door haar liefde, daartoe in staat zou zijn geweest. In dat geval had ons bedrijf zich niet ontwikkeld tot de succesvolle multinational die het geworden is. Een houding waarin medemenselijkheid en humanisme de boventoon voert leidt nu eenmaal niet tot buitensporig succes, voor werkelijk lucratieve handel is onoorbaarheid een must."

Tijdens het lezen had ik voortdurend Dominique Strauss-Kahn voor ogen, die Franse politicus en vrouwengek die zich vergreep aan een kamermeisje in een New Yorks hotel en daarmee zijn eigen carrière en die van zijn vrouw te grabbel gooide.
En verhip, in de loop van het verhaal wordt de zoon van Motke, Ezra, inmiddels CEO van het nu internationale Farmacon, opgepakt wegens verkrachting van een kamermeisje in een New Yorks hotel...

De ontstaansgeschiedenis van het bedrijf Organon heeft model gestaan voor het verhaal over Farmacon, dat dus op bepaalde essentiële punten op waarheid gebaseerd is.

Het gaat daarnaast over een bepaald soort mannen en hoe die omgaan met vrouwen (en over een bepaald soort vrouwen die nogal geimponeerd raken door mannen met macht) en over hoe ver je kunt en mag gaan in je ambities. En dat allemaal verpakt in een verhaal dat leest als een trein. Knappe prestatie!