Wat ik las - een inhaalslag

De  vakantie is (voor mij) begonnen, de kerstversiering is klaar, de kerstkaarten zijn de deur uit. En toen....was het tijd voor een inhaalslag op deze plek. Ik weet niet goed waar ik moet beginnen! Bij de gelezen boeken dan maar, want in augustus heb ik voor de laatste keer een 'wrap-up' gedaan ('De boeken van augustus'). Daarom 10 mini boekportretjes van de afgelopen 4 maanden.

Ali Smith - Public Library; Na Autumn mijn tweede Ali Smith. Een bundel verhalen die helemaal niet over boeken of bibliotheken gaat. Veel woordspelletjes die ik niet snap en verhaallijnen die alle kanten uit gaan behalve daar waar ik ze verwacht. Grote teleurstelling, niet uitgelezen. Ik denk dat ik Ali verder maar links laat liggen, ze is mij te 'stylish'.

Susan Sontag - Herboren: dagboeken en aantekeningen 1947-1963; Eerlijk

gezegd snap ik niet dat deze fragmenten en brokstukken voor een breed publiek zijn uitgegeven. De eerste fragmenten, uit 1947, zijn van een 14-jarige Susan. Het is bijna ongeloofwaardig dat een 14-jarige op deze manier schrijft en reflecteert en al zulke 'zware' literatuur leest (Mann's Toverberg, André Gide, William Faulkner, Dostojevski). Hier komt een hoogbegaafde vrouw naar voren die zich herboren voelt als ze haar eerste seksuele ervaring met een vrouw heeft. Maar ook een vrouw die geen gevoel voor humor heeft en voortdurend met zichzelf overhoop ligt. Ze is geobsedeerd door sex en haar relaties zijn een voortdurend drama omdat ze altijd bang is verlaten te worden. Te veel fragment en te weinig samenhang om een interessant, leesbaar geheel te worden. Heb er op zijn best wat mooie quotes uitgehaald. **

Isabel Greenberg - The Encyclopedia of Early Earth (graphic novel); Fantastische graphic novel over het vertellen van verhalen. Eigenlijk is het een verhaal in een verhaal in een verhaal, met een met veel verbeelding verzonnen mix van geschiedenis, Bijbelse verhalen, mythologie, literatuur. Het tekenwerk is vrij basic en het kleurgebruik beperkt. Elk verhaal heeft zijn eigen kleur. Mijn grootste verrassing van dit jaar! *****

Sara Novic - Girl at war (vertaald als: Wie het mooist valt); Verhaal van een Joegoslavisch meisje wiens jeugd wreed verstoord wordt als de burgeroorlog uitbreekt. Ana is dan 9 jaar oud en ze heeft een ziek zusje, Rahela, van een paar maanden oud. Als Ana met haar ouders Rahela naar een medische post

hebben gebracht, rijden ze op de terugweg op een roadblock waar een gruwelijke gebeurtenis plaatsvindt. In het tweede deel studeert Ana in New York en gaat terug naar Kroatië. In het derde deel lees je wat er gebeurd is tussen het moment van de gruwelijke gebeurtenis en de aankomst in de VS. Ik heb reviews gelezen waarin men dit boek te sentimenteel vond of de hoofdpersoon niet geloofwaardig. Ik las echter een zwaar maar prachtig, emotioneel boek waarbij ik de nodige traantjes heb weggepinkt. *****

Bill Clegg - Heb je ooit familie gehad (Did you ever have a family); een schurend verhaal over een vrouw die haar hele familie verliest bij een woningbrand. Wat doe je dan, als dit je overkomt? Prachtig. ****


Pamela Paul - My life with BOB; ondertitel: Flawed heroine keeps book of books. Plot ensues. Pamela Paul is de hoofdredacteur van de Boekensectie van de New York Times en tevens auteur van By the Book, de wekelijkse 'column' waarbij een bekende Amerikaan wordt gevraagd naar de boeken in zijn leven. BOB is niet de vriend van Pamela maar haar Book Of Books, een schrift waarin zij vanaf haar jeugd alle gelezen boeken in heeft genoteerd. In 22 hoofdstukken voert zij ons aan de hand van die boeken door haar leven, vanaf haar vroege jeugd, via de reizen die ze maakte naar o.a. Thailand, China, Cambodja en Vietnam, naar
wie ze nu is, de moeder van 3 kinderen en hoofdredacteur. Heerlijk 'boek over boeken'. *****

Evgeny Morozov - Om de wereld te redden, klik hier (To save everything, click here);
Morozov is een internetcriticus die zich heeft ontpopt als een luis in de pels van de internetgoeroes. Zijn stelling: "dat het streven van Silicon Valley om ons allemaal in de digitale dwangbuis te stoppen, door het promoten van efficiëntie, transparantie, zekerheid en perfectie - en daarbij frictie, vaagheid, ambiguïteit en imperfectie uit te roeien - op de lange duur een onaanvaardbaar hoge prijs zal hebben.
In het boek legt hij deze stelling uit in 9 lange hoofdstukken. Er worden veel opmerkelijke dingen gezegd en het zet je aan tot denken over deze materie. Het staat vol met scherpe en steekhoudende waarnemingen, maar tegelijkertijd is de tekst van een behoorlijke 'dichtheid', omdat er veel te veel details in staan. Je moet dus kunnen lezen op hoofdlijnen, maar dan is dit wel een erg boeiend boek dat naast technologie vooral ook een filosofische en sociologische benadering heeft. ****

Romhild Ruitenberg - Gij zult gelukkig zijn! Een rusteloze jacht of een leven van overgave?;
Een klein boekje over de voortdurende zoektocht van de hedendaagse mens naar geluk. Of liever gezegd: de plicht om gelukkig te zijn. Een goede analyse van wat er aan de hand is. Maar ik las niet echt veel nieuws en de auteur heeft een erg christelijke insteek, die niet de mijne is. Wel bedacht ik, dat het heel fijn moet zijn als je zo onvoorwaardelijk in God kunt geloven, omdat het veel troost en rust geeft. ***

Cameron Bloom - Penguin Bloom (Penguin the Magpie);
Een prachtig boek (tip voor onder de kerstboom!) met enerzijds het verhaal van een Australische vrouw die tijdens een vakantie een val van 6 meter maakt en verlamd raakt, met daarnaast de foto's die haar man gemaakt heeft van de ekster die uit het nest gevallen is (vleugel gebroken) en door de familie Bloom wordt opgenomen. Ekster Penguin en
Sam krijgen een band, waardoor de ekster een sterke vogel wordt en Sam een vrouw die weer wil en durft te leven. Wonderschone foto's van de vogel. *****

Shaun Bythell - Dagboek van een boekverkoper; dagboek van een jaar uit het leven van Shaun Bythell, eigenaar van The Book Shop in Wigtown, Galloway, Schotland.  The Book Shop is een tweedehands boekwinkel en het dagboek gaat over alles wat komt kijken bij het hebben van zo'n winkel. Heel humoristisch en heerlijk om elke dag een stukje in te lezen. Vooral de schermutselingen met Nicky, zijn vaste medewerkster, zijn erg grappig. ****
(zie ook Anna's blogpost)

Susan Cain - Stil (Quiet): de kracht van introvert zijn in een wereld die niet ophoudt met kletsen; ik heb lang over dit boek gedaan want ook hier veel details, maar het was voor mij wel een belangrijk boek, omdat ik een erge introvert ben en daar niet altijd even goed raad mee weet. Cain, zelf ook heel introvert, weet goed duidelijk te maken hoe je je in deze door extraverten beheerste wereld staande moet houden en hoe je van je introversie ook een kracht kunt maken. Susan Cain heeft ook een zeer veel bekeken TED talk over dit onderwerp gehouden. ****




Ok, het zijn er 11 geworden.

Ruth Ozeki - Een tijdelijke vertelling

Ruth Ozeki: Een tijdelijke vertelling (2013)
oorspr: A tale for the time being (UK 2013)

Ik las de laatste tijd behoorlijk veel, daaronder ook veel dat ik goed vond, maar waarbij ik toch totaal geen aandrang voelde erover te schrijven. Maar bij dit boek had ik het gevoel dat ik het niet onbesproken kon laten.

De vertaling van de titel liet helaas niet toe de dubbele betekenis van de oorspronkelijke titel mee te nemen. Dat is jammer, want 'time being' is in dit boek ook een belangrijk zelfstandig naamwoord: het tijdwezen. Tijdwezen als concept maar ook als fenomeen; want volgens het zen boeddhisme van één van de personages in dit boek zijn wij, als levende wezens, allen tijdwezens.

Het Zen boeddhisme is één van de uiteenlopende onderwerpen in dit boek, naast het leven op een afgelegen eiland, eenzaamheid, de soms bizarre uitingen van de Japanse cultuur, pesten op school, het digitale onsterfelijke bestaan, de kraai in de mythologie, dromen, fictie versus werkelijkheid, de relatie tussen schrijver en lezer en last but not least kwantum mechanica. Kwantum mechanica?? Jazeker, maar niet schrikken want het wordt op een heel begrijpelijke en mooie manier in het verhaal gevlochten.

Een schrijfster van Japanse afkomst genaamd Ruth, heeft zich met haar man Oliver, die kunstenaar is, teruggetrokken op het Canadese Cortes Island, in het plaatsje Whaletown.  Ze is bezig met een nieuw boek, maar het wil niet vlotten. Op een dag vindt ze een aangespoelde plastic zak met een Hello Kitty lunchtrommel. Daarin treft ze een dagboek aan, samen met een pakje brieven en een oud horloge.
Het dagboek blijkt van een Japans meisje te zijn, Naoko Yasutani, uit Tokyo. Ruth denkt dat het aangespoelde pakketje iets te maken moet hebben met de tsunami in Japan. 
Samen met haar man begint ze het dagboek te lezen, dat opent met de mededeling van Naoko dat ze van plan is om zelfmoord te plegen. Vanaf dat moment ontwikkelt Ruth een obsessie om het lot van Naoko te achterhalen.

Er zijn dus twee verhaallijnen, die van Naoko of Nao zoals ze zichzelf noemt via het dagboek, en die van Ruth die het dagboek leest. Naoko en Ruth hebben trouwens wel wat overeenkomsten met elkaar; beiden zijn eenzaam, hebben heimwee naar een plek waar ze ooit gelukkig waren (Sunnyvale resp. New York) en zijn op zoek naar een nieuwe plek waar ze 'thuis' kunnen zijn.  Het verhaal van Naoko is af en toe hartverscheurend, ze wordt op school op een afschuwelijke manier gepest en thuis kan ze eigenlijk niet terecht: haar moeder heeft een drukke baan en haar  werkloze vader probeert zijn depressie van zich af te vouwen met origami-insekten. Hij heeft andere dingen aan zijn hoofd dan aandacht voor zijn dochter.
Nao heeft af en toe sms-contact met haar overgrootmoeder, een zen boeddhistische non van 104 die leeft in een kleine oude tempel op een berg bij Sendai, noordelijk van Tokyo. Die voorziet haar van boeddhistische wijsheden waar Nao zich nog enigszins aan vast kan klampen.
Als de vader van Nao een tweede zelfmoordpoging heeft gedaan en Nao de zomervakantie moet doorbrengen bij haar grootmoeder, volgen een paar van de mooiste hoofdstukken die ik ooit heb gelezen. Die breekbare oude vrouw en dat kwetsbare jonge meisje, die tijdens het dagelijkse badritueel, in een tempel midden in de natuur, op een berg, onder de sterren, nader tot elkaar komen. Zo prachtig!

Als de verwikkelingen zulke vreemde resultaten hebben dat  Ruth ze niet meer kan verklaren, komt Oliver met de kwantum mechanica op de proppen. Hoe precies ga ik hier niet verklappen, maar het principe ervan leidt uiteindelijk óók tot de conclusie dat de woorden die de schrijver schrijft, pas betekenis krijgen als ze door de lezer worden gelezen.

Je kunt dit boek op verschillende nivo's lezen, dus als je niet maalt om boeddhistische gedachten of gedachten-experimenteren met kwantum mechanica, dan is er nog altijd een meeslepend verhaal over een paar eenzame mensen en de paden die zij inslaan op hun zoektocht naar een plek onder de zon.

Het eind is niet helemaal zoals ik verwachtte, er blijven nog wat open eindjes, maar uiteindelijk is dat ook wel weer helemaal in de geest van dit verhaal.

Ruth Ozeki (1956) is de dochter van een Amerikaanse vader en een Japanse moeder. Naast professor Engelse taal en literatuur is ze ook zen-boeddhistisch priester. Ze is getrouwd met kunstenaar Oliver Kellhammer en woont gedeeltelijk op Cortes Island. A tale of the time being is haar derde roman, eerder schreef ze My year of meats (1998, vertaald als Mijn jaar van het vlees) en All over creation (2003, vertaald als Alles opnieuw).

Guilty pleasure: Dan Brown's Oorsprong

Dan Brown - Oorsprong (2017)
Oorspr: Origin (VS 2017)

Het zal wel erg druk worden de komende tijd bij het Guggenheim museum in Bilbao, en bij het Casa Mila in Barcelona, of de Sagrada Familia in dezelfde stad. Want die spelen allemaal een grote rol in het nieuwe boek van Dan Brown, Oorsprong.

Ja ik weet dat Dan Brown geen literatuur schrijft, en ik weet dat zijn verhalen altijd verlopen volgens een vast stramien (er wordt iemand vermoord, symbolenwetenschapper Robert Langdon is daar op de één of andere manier bij betrokken, samen met een schone dame. Met die dame moet hij op de vlucht en samen moeten ze uitzoeken waarom die persoon vermoord is).
In een boek van Brown moet je ook geen verrassende plotwendingen verwachten.
Maar ik houd erg van de manier waarop Dan Brown kunst, wetenschap, architectuur, literatuur en cultuur met elkaar verweeft en dat verpakt in een raadsel. Het getuigt toch ontegenzeggelijk van creativiteit, hoe zo'n raadsel in elkaar gezet is, welke complotten er zijn verzonnen, de race tegen de tijd en hoe het uiteindelijk allemaal weer in elkaar past. En altijd ook met een heerlijke afsluiter.

In Oorsprong (nee ik ga niets verklappen!) speelt Artificiële intelligentie een belangrijke rol. Edmond Kirsch, een samenraapsel van Raymond Kurzweil en Steve Jobs, heeft een belangrijke wetenschappelijke ontdekking gedaan die antwoord geeft op de vragen: waar komen wij vandaan, en waar gaan we heen. Een antwoord dat, zoals hij zelf zegt, de religies zal doen verdwijnen. Maar net voordat hij zijn grote onthulling wil presenteren in het Guggenheim museum, wordt hij voor het oog van de tv-camera's vermoord.
En ja, onze symbolenspecialist en held Robert Langdon is erbij betrokken, evenals de directeur van het museum, de schone dame Ambra Vidal, niet toevallig ook nog de verloofde van de aanstaande koning van Spanje.  Wat volgt is een zenuwslopende achtervolging naar Barcelona waarbij Robert en Ambra als doel hebben de presentatie van Kirsch alsnog 'viral' te laten gaan en onderwijl te achterhalen wie hun vriend Edmond heeft vermoord.

Ik heb weer heel wat opgestoken, over Gaudi, over architectuur, over artificiële intelligentie, over quantumcomputing, de Palmaritanen, Paul Gaugain, Winston Churchill, William Blake, de Shakespeare-tuinen, natuurkundige principes, de evolutie en ga zo nog maar een tijdje door.
Ik heb ook heel veel nagezocht, kunstwerken bekeken, gebouwen bekeken, theorieën gecheckt (en ja, het klopte echt).

Ik heb dit boek niet beoordeeld op zijn literaire waarde, maar puur op mijn eigen lees-en puzzelplezier, en dat was groot. Zo groot, dat ik het uiteindelijk toch 4 sterren heb toegekend!

Het feestje van Philip Pullman; Het boek van stof

Het boek van Stof; deel I La belle sauvage
Oorspr: The Book of Dust, La belle sauvage 
(UK, 2017)

Morgen, 19 oktober, wordt wereldwijd het nieuwe boek van Philip Pullman gelanceerd: The book of dust, La belle sauvage. Het eerste deel (La belle sauvage) in een nieuwe trilogie (The book of dust) die speelt in dezelfde wereld als de beroemde Noorderlicht trilogie (His Dark Materials).

Helaas heeft de nederlandse uitgever het feestje voortijdig verstierd door het boek al op 4 oktober te publiceren, zodat ik het nu al een weekje geleden heb uitgelezen. Ik las op de site van de Guardian, waar lezers zich beklaagden over het feit dat het boek bij ons al uit was, dat de uitgever alle boeken die al waren gedistribueerd had teruggehaald en het wel bijna zeker was dat niemand het boek al gelezen had.......haha! Ik had het boek ruim voor 4 oktober al besteld bij mijn plaatselijke boekjuwelier, en kon het dus meteen op 4 oktober ophalen, en ik zal vast niet de enige geweest zijn......en verder zag ik het boek gewoon een tijdje te koop bij BOL. Maar om het feestje niet nog verder te bederven, heb ik toch maar even gewacht met deze blogpost.

Het is al een eeuw geleden dat ik deze trilogie las, maar ik weet nog dat ik het echt een fantastische, spannende serie vond en een paar kreten schoten door mijn hoofd: Lyra, de Noordpool, dieren op schouders. Maar verder?
Het maakte niet uit, het wordt allemaal snel genoeg weer duidelijk. Want La belle sauvage is een prequel van Het Noorderlicht. Lyra is nog maar een baby, waarvan men al snel doorheeft dat zij bijzonder is (waarom wordt in dit boek nog niet duidelijk). Niet alleen bij de 'goeden' (de regering van Engeland en haar afgevaardigden) maar ook de 'slechten': het Magisterium, een religieuze groepering die een bedreiging vormt voor de democratie.
Maar niet Lyra is in dit boek de hoofdpersoon, maar een jochie van 11, Malcolm, wiens ouders een herberg in Oxford hebben. Lyra is ondergebracht bij de nonnen in een klooster tegenover de herberg, en Malcolm voelt veel genegenheid voor dat kleine meisje.

Ik ga er verder niet te veel over vertellen,  want voor ik het weet vertel ik te veel en verpest ik een deel van het plezier van het langzaam ontdekken wat hier aan de hand is.
Ik begon me wel weer dingen te herinneren: de 'dieren op schouders' zijn daemons, verbonden met de ziel van de mens waar ze bij horen. Er zijn alethiometers (waarheidsmeters) die in verkeerde handen destrastreuze gevolgen kunnen hebben. Er zijn paralelle werelden, die worden verbonden door iets wat Stof wordt genoemd.

La belle sauvage is een retespannende, fascinerende page-turner. Net zoals bij de Noorderlicht-trilogie heb ik weer op het puntje van mijn stoel gezeten.
De vraag is natuurlijk: moet je de Noorderlicht-trilogie gelezen hebben, danwel is het handig om voordat je aan dit boek begint de Noorderlicht-trilogie te herlezen. Ik heb op engelstalige blogs veel mensen gezien die aan het herlezen waren. Maar kennis van de Noorderlicht-trilogie is niet nodig. Ik denk dat nadien herlezen net zo leuk is als vooraf.
Ikzelf ben nu wel van zins de Noorderlicht-trilogie te herlezen. En zeer benieuwd hoe de nieuwe trilogie verder gaat, immers de Noorderlicht-trilogie is eigenlijk het vervolg op La belle sauvage. Dus wat brengt het tweede deel ons?

Voor zover het nog nodig nodig is: een zeer warme aanbeveling!

Boekenblogs of boekenvlogs

Ik heb het beloofd, mijn eerstvolgende blogpost moest gaan over boekenvlogs op BookTube.
BookTube is geen apart 'platform' of zo, wat ik zelf in het begin dacht, het is gewoon YouTube. Het zijn de 'kanalen' op YouTube die over boeken gaan, die worden verzameld onder de naam BookTube.
Als je boekenvlogs wilt publiceren, heb je een 'kanaal' nodig van waaruit je je video's de wereld in stuurt. De namen die ik zo ga noemen, zijn dus kanalen van mensen die net als wij verslaafd zijn aan boeken.  Op dat kanaal vertellen zij iets over zichzelf en op welke media ze nog meer te vinden zijn. En ze verzamelen er hun gepubliceerde video's (vlogs). Vaak hebben ze ook nog een 'mapje' met video's die niet door hen gemaakt zijn maar die zij zelf wel leuk vinden.
Ook als je een reactie wilt geven op zo'n vlog, moet je een kanaal aanmaken.
De meeste vlogs (en zeker degene die ik volg) zijn engelstalig....

Ik heb al eens een blogpost over vlogs gemaakt, dat was denk ik begin 2016, ik kon het zo gauw niet terugvinden. Toen trof ik vooral veel jonge meiden die nogal drukke en schreeuwerige video's maakten over vooral Young Adult Fantasy en was ik er eigenlijk wel snel mee klaar.
Maar omdat ik vaak de filmpjes kijk die Maarten 't Hart maakt voor boekhandel De Kler, zag ik af en toe tips in mijn sidebar staan over vlogs van andere boekenliefhebbers en ben ik me er weer eens in gaan verdiepen. Al snel ontdekte ik dat vooral wat oudere vrouwen een inhaalslag hebben gemaakt en vlogs maken die niet alleen heel rustig zijn maar ook serieuze reviews bevatten van vooral literaire fictie.  Zelf vind ik het soms heerlijk ontspannend om te kíjken naar lezers die enthousiast praten over hun leesvoer. Dat liep zelfs even uit de hand, ik besteedde op een bepaald moment meer tijd aan vlogs over boeken, dan aan boeken zelf.....er zijn nu ook zoveel leuke en interessante boekvloggers die echt iets te vertellen hebben.

Voordat ik mijn lijstje geef, nog het volgende: er zijn op BookTube een aantal 'rubrieken' die vaak terugkomt:
de zgn. 'bookhauls' , dit is een vlog over de boeken die de afgelopen maand 'binnengekomen' zijn (gekocht of gekregen - vloggers met veel abonnee's krijgen nogal eens wat van de uitgeverijen)
de 'wrap-up's', maandelijkse of wekelijkse overzichten met wat er gelezen is en (kort) wat men ervan vond
de 'tags', een set bookgerelateerde vragen die de BookTuber beantwoordt (erg leuk is  bv. de 'mid year freakout' tag, waarin de vlogger een samenvatting geeft van zijn leeservaringen van het eerste halfjaar
de 'tbr' waarin de vlogger ons vertelt wat hij aan het lezen is en binnenkort denkt te gaan lezen
en natuurlijk de reviews, waarin de vlogger een uitgebreide review geeft van een gelezen boek.

Ik denk dat de meesten van jullie ze wel kennen, maar ik noem ze toch nog maar even, de filmpjes van Maarten 't Hart:

Boekhandel De Kler

Deze filmpjes worden gemaakt op verzoek van boekhandel De Kler, het zijn meestal korte en kernachtige filmpjes waarin Maarten op zijn geheel eigen wijze zijn mening geeft over een gelezen boek (de boektitels worden uiteraard aangedragen door de boekhandel).
Het is één van de weinige nederlandstalige boekvlogs en de enige die ik zelf volg.

Dan hebben we op engelstalig gebied:

Jen Campbell (UK)

Jen is een schrijfster die lang in een boekhandel heeft gewerkt en daar twee boeken over geschreven heeft. Ook heeft zij kinderboeken en poëzie geschreven. Er is net een nieuw - prachtig geillustreerd - kinderboek van haar uit en een bundel verhalen voor volwassenen.
Haar interesses (en vlogs) gaan vooral over literaire fictie, poezië en graphic novels of andere geillustreerde boeken.

The Second Shelf (Britta Böhler, Duitsland)

Britta is een van origine Duitse advocate die veel in Nederland heeft gewerkt en omdat ze voor GroenLinks de kamer inwilde, ook de Nederlandse nationaliteit heeft aangenomen. Ze is nu fulltime schrijfster. Ze vlogt in het engels over engelstalige literatuur. Ze is een oase van rust en haar vlogs bevatten goed doortimmerde, uitgebreide analyses van wat ze gelezen heeft. Ze leest ook regelmatig fantasy of science fiction, en soms non-fictie. Ze heeft een maandelijkse rubriek 'New Books: TBR' en dan staat TBR niet voor To Be Read maar voor To Be Released, ze haalt dan wat krenten uit de pap van boeken die op korte termijn gepubliceerd worden.
Zeer de moeite waard!

Via Britta kwam ik op
Ink and Paper Blog (VS)

Russell van Ink and Paper Blog is een ontzettende lieve man die er een beetje excentriek uitziet (hij heeft een soort 'mouwen' van tatouages)  en die heel fijn kan vertellen over de boeken (meestal literaire fictie en soms graphic novels of fantasy) die hij leest. De liefde voor boeken spat ervan af. Hij is in korte tijd heel populair geworden en degene die ik nóóit oversla. Hij 'doet' ook veel oudere boeken. En hij heeft bij mij een streepje voor omdat hij graag leest van en over oudere vrouwen en groot fan is van May Sarton.

MercysBookishMusings (UK)

De vlogs van Mercedes, die heel aktief is op het boekenfront en heel gedegen reviews publiceert, altijd over literaire fictie.

Mel's Bookland Adventures (UK)

Melanie is een Duitse die in Engeland woont, categorie 'de oudere vrouw', no-nonsense en heel goed. Heel rustig ook. Heel fijn om naar te kijken.

Als je een vlogger wilt volgen, is het handig om 'abonnee' te worden. Je krijgt dan zijn of haar nieuwe vlogs automatisch voorgeschoteld als je je meldt op YouTube. Je krijgt dan ook steeds vaker voorstellen voor andere bookvloggers die je misschien leuk vindt. Een kwestie van uitproberen, ik heb er zo nog wel wat gevonden, waarvan ik niet elke video kijk maar af en toe (bv. Steve Partridge, SavidgeReads, Garden Scriptorium, Steve Donoghue, Brown Girl Reading etc.)

Wat je wel merkt als je veel bookvlogs kijkt, is dat ze vaak boeken van elkaar 'overnemen' dus je ziet regelmatig dezelfde boeken voorbij komen.  Ze doen ook wel 'buddy reads'.  Je zou overigens verwachten dat ze al hun boeken van uitgeverijen krijgen (zoals ook sommige bloggers) maar dit valt reuze mee, er wordt toch onder vloggers heel veel gekocht, en dan geen ebooks maar echt van die lekkere grote, stoere hardcovers waar je heel hebberig van wordt. Ik tenminste wel ;-)

De boeken van augustus 2017

Utrechtse Heuvelrug

Het is vandaag herfst geworden, dus tijd voor een terugblik op augustus.
Ik heb deze maand geen boeken weggelegd!  Dat heeft vast wel te maken met het feit dat ik veel boekenvlogs gekeken heb, en er ook een paar gevonden heb van 'oudere' vloggers wiens smaak wel redelijk aansluit bij de mijne. Ik kon dus redelijk inschatten of mijn leesvoer mij zou bevallen.
Aan die boekenvlogs zal ik nog een keer een aparte blogpost wijden. Het heeft overigens ook geleid tot een flinke uitbreiding van mijn wensenlijst.....

Met Tin Man van Sarah Winman ben ik de maand heel goed begonnen, want dat werd uiteindelijk een 5-sterrenboek voor mij

Daarna las ik Weg naar huis van Yaa Gyasi, met 4 sterren ook een erg goed boek.

Van May Sarton, schrijfster en dichteres, heb ik vorig jaar behoorlijk wat dagboeken gelezen, maar daar nooit over geblogd. Nu las ik van haar I knew a phoenix; sketches for an autobiography. Het is een memoire waarin Sarton (1912-1995) schrijft over haar Belgische grootvader en diens zonen, waaronder George, de vader van May. Over haar Engelse moeder. Over hun emigratie naar de VS, en hoe zij daar werden opgevangen. Over de bijzondere school (een soort 'vrije school') die ze daar heeft doorlopen en hoe dat haar schrijverschap heeft beïnvloed. Over haar korte acteercarrière in Engeland, en hoe ze daar Virginia Woolf ontmoette. En hoe haar schrijverschap een aanvang nam. Eigenlijk had ik dit boek moeten lezen vóórdat ik de dagboeken ging lezen.
Over die dagboeken ga ik nog een keer uitgebreid schrijven, want dat verdienen ze. Ze heeft er veel en tot op hoge leeftijd geschreven en ik heb er flink wat, maar nog niet allemaal gelezen (ik lees ze in volgorde van publicatie, en ben nu bij het dagboek dat ze op haar 70ste schreef). Maar ze zijn niet voor iedereen, ik kan me heel goed voorstellen dat er lezers zijn die ze slaapverwekkend vinden, omdat ze gaan over de kleine dingen in het leven en het kabbelt allemaal lekker rustig voort: over haar huis, de kat, de hond, de tuin, de natuur, de vogels en de bloemen in de tuin. De wisseling van de seizoenen. Maar ook over de moeilijkheden die ze ondervind als ze ouder wordt en alleen woont. Over het dichterschap en het belang van vriendschap. Ik vind ze persoonlijk verslavend.
*****

Van Shakespeare las ik de komedie De feeks wordt getemd oftewel The Taming of the Shrew (ik las de vertaling in mijn onvolprezen Verzameld Werk).
Ik las dit stuk als 1e werk in een Shakespeare read-along op BookTube '('Shaketube'). Het is een nogal vrouwonvriendelijk stuk! Maar waarschijnlijk was dit in de 16e eeuw gewoon. Verder deed het me erg denken aan het Theater van de lach; veel spelers op en af, vaak verkleed als anderen wat zorgt voor veel misverstanden. Ik kan wel goed voor me zien hoe dit stuk wordt opgevoerd en hoe hilarisch een goede opvoering kan zijn.
Het leuke van Shaketube (er worden in totaal iets van 12 of 15 stukken gelezen) is dat je eigen leeservaring een extra dimensie krijgt door de filmpjes en reviews van andere. En soms begrijp ik dan ineens meer van mijn eigen constateringen en worden voorzichtige ideeën die ik had bevestigd. Zo vond ik de vele namen die ook nog erg op elkaar lijken heel verwarrend en moest ik steeds terugbladeren naar de lijst met personages om te checken wie wie is. Ik dacht dat dat aan mij lag, maar er bleken veel meer lezers last van te hebben. En kreeg ik opeens een helder moment over de functie van het 'raamstuk' (The taming of the shrew is een toneelstuk-in-een-toneelstuk).
Een leuke ervaring maar aangezien het tempo in deze read-along hoog ligt (er wordt elke week een nieuw stuk gelezen) ben ik helaas nu al weer afgehaakt.

Als afsluiter van deze maand las ik Aristoteles en Dante ontdekken de geheimen van het universum van Benjamin Alire Sáenz.
Dit is een Young Adult boek over twee Mexicaanse jongens van 16, Aristoteles (Ari) en Dante, in de VS. Dante weet dat hij homo is maar durft het nog niet aan zijn ouders te vertellen. Hij wordt verliefd op Ari maar die is zich nog niet bewust van zijn homoseksualiteit en erg bezig met zijn vader (Vietnam-veteraan met trauma's) en broer (in de gevangenis wegens moord na een woede-uitbarsting). Ari wordt steeds kwader op zijn ouders omdat ze zijn broer doodzwijgen. En op zichzelf, omdat hij zijn eigen gevoelens niet begrijpt. Het is uiteindelijk door de liefdevolle en geduldige benadering van zowel de ouders van Dante als Ari, dat Ari begint te snappen hoe het allemaal in elkaar zit.
Dit is vooral een heel lief en mooi verteld verhaal, Dante en Ari zijn beiden hele gevoelige jongens die de wereld beginnen te ontdekken. Ik vond het leuk om te lezen, ik heb immers geen idee hoe dat gaat met jongens van rond de 16 die ontdekken dat ze van jongens houden.
Maar dit lijkt me vooral een prettig boek voor jongens én meiden van die leeftijd die zelf ontluikende homoseksuele gevoelens hebben, en eigenlijk voor al hun leeftijdgenoten om meer begrip te krijgen voor wat er dan allemaal met je gebeurt.
Van mijn standpunt uit zou ik dit boek waarderen met *** maar ik denk dat de jonge mensen voor wie dit boek eigenlijk bedoeld is, het hoger zullen waarderen.

Leren (leven) van de geschiedenis

Roman Krznaric - De Wonderbox; Verrassende levensgeschiedenissen in levenskunst (Uitgeverij Ten Have, 2013)
Oorspr.: The Wonderbox; curious histories of how to live (UK, 2011)

Roman Krznaric, een Australiër die woont in Engeland (Oxford) met roots in Polen, is een cultuurhistoricus (en tevens medeoprichter van The School of Life). Hij probeert in De Wonderbox een antwoord te geven op de oeroude vraag: Hoe moet je leven? door in de geschiedenis te duiken. Hij ziet geschiedenis als een rariteitenkabinet of wonderbox, waarin wijsheden zijn opgeslagen gebaseerd op werkelijke levenservaringen.

Hiermee heeft hij een fascinerend boek opgeleverd, een boek voor nieuwsgierige mensen, vol wonderlijke, leuke, boeiende en soms obscure feiten en anekdoten.

Het boek beslaat alle gebieden van het leven in 4 delen met steeds 3 hoofdstukken, het begint met de liefde en eindigt met de dood:
Relaties onderhouden (liefde, familie, empathie), De kost verdienen (werk, tijd, geld), De wereld ontdekken (zintuigen, reizen, natuur) en Breken met conventies (geloof, creativiteit en doodsstijl).

Om een voorbeeld te geven van wat Krznaric doet (de hoofdstukken zijn steeds een min of meer dezelfde opbouw): in het hoofdstuk over liefde begint hij met de herkomst van Valentijnsdag, om daarna uit te komen bij de oude Grieken, die wel 6 soorten liefde kenden en zich omringden met mensen die ieder op zich in een soort liefde kon en wilde voorzien. Dan volgt een stukje geschiedenis hoe die soorten liefde in de loop van de tijd steeds meer in één persoon gebundeld zijn, zodat wij nu eigenlijk op zoek zijn naar een partner die niet bestaat, want: alles in zich moet hebben; hij of zij moet onze seksuele behoeften bevredigen, voorzien in hechte vriendschap (een 'maatje' zijn), speels zijn, zekerheid bieden, en onzelfzuchtige offers voor ons brengen. "Historisch gezien is dit een volkomen nieuwe opvatting, waarvan in eerdere beschavingen nauwelijks voorbeelden bestaan."
De vorm waarin die zoektocht tegenwoordig is gevat, krijgt er flink van langs van Krznaric:
"De consumptiedrift die in de publieke cultuur is geslopen, heeft ons er ook toe aangezet een geliefde te zoeken alsof het een vorm van winkelen betreft...."
Vervolgens geeft Krznaric ook aan wat mogelijke manieren zijn om de wijsheid uit het verleden toe te passen in ons leven van nu.

Het boek wordt afgesloten met een epiloog en bevat een heerlijk uitgebreide bibliografie, die goed van pas komt omdat je (ik tenminste wel) na lezing van dit boek heel veel zin hebt om door te lezen 'in de geschiedenis'.

Mijn biep-exemplaar vol met flappertjes!

Ondanks alle feiten en anekdoten is dit toch een heel coherent verhaal dat ook nog eens leest als een trein, bijna als een roman, niet in het minst omdat de schrijver ook zijn persoonlijk leven door de hoofdstukken vlecht.
Een boek voor het leven!

Yaa Gyasi - Weg naar huis

Yaa Gyasi - Weg naar huis (Bezige Bij, 2017)

Oorspr: Homegoing (VS, 2016)

Ik las dit boek uit de bibliotheek

Ik lees niet veel wat ik maar noem: slavernij-boeken (meer) omdat ik een beetje slavernij-moe raakte. Dit kwam doordat het thema zo nadrukkelijk en continu aanwezig was/is via alle mogelijke platformen waarbij te pas en te onpas de racisme-kaart gespeeld wordt.
Dat gezegd hebbend, is Homegoing een heel genuanceerd boek, waarin zwarte Afrikanen (Ghanezen in dit geval) niet alleen slachtoffers zijn maar ook daders en waarin blanke mensen niet alleen onderdrukkers zijn maar ook goede mensen.

Het verhaal begint rond het begin van de 18e eeuw en speelt zich af in Ghana (de Goudkust) en de VS en volgt twee lijnen in de stamboom van 'oermoeder' Maame, die bij twee mannen een dochter heeft verwekt: Effia en Esi. 

Effia trouwt met een engelse officier die een hoge functie heeft in het engelse Fort aan de Goudkust. Zij is afkomstig uit een stam waarvan het stamhoofd niet bepaald schone handen heeft: hij zet zijn mannen aan om op jacht te gaan naar vijandelijke stammen en daar gevangenen te maken, die vervolgens worden verkocht aan de slavenhandelaars, Engelsen en Nederlanders. 

En zo gebeurt het, dat terwijl de onwetende Effia in haar mooie kamer in het Fort met haar engelse officier ligt, haar halfzus Esi twee verdiepingen onder haar in de kelder is opgesloten, wachtend op het schip dat haar en de andere buitgemaakte slaven naar het zuiden van de VS zal brengen. 

De afstammelingen van Effia blijven op deze als vrije mensen in Ghana, de lijn van Esi gaat verder in de VS, waar Esi aan het werk wordt gezet op een plantage. 

Vanwege de rol die de man van Effia speelt in de slavernij, blijven beide lijnen geconfronteerd met slavernij en later ook racisme. Via Esi wordt de geschiedenis van de slavernij verteld tot aan heden, waarbij de Fugitive Slave Act (de bepaling van de zuidelijke staten dat weggelopen slaven die in de noordelijke staten komen, moeten worden teruggestuurd), de Amerikaanse burgeroorlog en het zgn. Dertiende amendement (van de grondwet van de VS) aan bod komen, evenals de apartheid die daarna ontstond, en het hedendaagse racisme. Een niet zo fraai stukje geschiedenis. 

Gelukkig leest dit boek niet uitsluitend als een aanklacht, maar ook als een episch verhaal over de vele generaties Ghanezen en 'African Americans' , een verhaal ook dat meeslepend is geschreven. 

Toch heeft dit boek voor mij ook wat zwakke punten, waarvan twee mijn uiteindelijke waardering van dit boek hebben beïnvloed. Het eerste is dat elk hoofdstuk begint met een nieuwe generatie en in feite dus een nieuw verhaal vormde, maar dan ook nog wisselend tussen de twee 'lijnen' , die van Effia en die van Esi. Dit werkte soms erg verwarrend waarbij ik steeds in de stamboom moest kijken waar in welke lijn ik beland was. De verhalen waren ook nog wat wisselend van kwaliteit, het ene vond ik veel krachtiger of veelzeggender dan het andere.

Het tweede minpunt vond ik het minder sterke einde, waarbij de 9e generatie uit beide lijnen, een vrouw en een man, elkaar ontmoeten en samen naar het Fort in Ghana gaan. Dat vond ik een tamelijk ongeloofwaardig en onwaardig einde aan een verder heel waardig en boeiend verhaal.

Sarah Winman - Tin man

Sarah Winman - Tin man
(UK, 2017)
Lezers die dit boek liever in vertaling lezen, moeten nog even geduld hebben. De vertaling verschijnt in de zomer/najaar 2018 bij uitgeverij Orlando

Hella schreef het al in haar bespreking: toen ik dit boek aan het lezen was, wist ik: dit wordt een 5-sterrenboek, maar wat een totaal ander soort waardering dan mijn vorige 5-sterrenboek, dat van Liz Moore. De ene ster is de andere niet.
Het boek bracht me in een lastig parket! Aan de ene kant wil ik het graag hier bespreken, omdat ik het een enorm mooi boek vond en het graag aan wil raden. Aan de andere kant lukte het me in eerste instantie niet om voor mezelf te formuleren waaróm het dan zo'n goed boek is. Het is niet een boek waar heel veel in gebeurt, het is eigenlijk een vrij simpel verhaal. Het is ook niet heel erg lang (mijn ebook was 121 blz, de papieren versie is rond de 160 blz). Wat is het dan, dat dit boek zo ongrijpbaar maakt?

Ik heb er een weekje over nagedacht en kwam tot de volgende overpeinzing:
Iedereen kent in zijn leven wel zo'n moment, waarop je iets moet zeggen of doen maar het niet kan. Omdat je twijfelt, of niet durft of niet eens weet waarom niet. En dan gaat dat moment voorbij en dan weet je dat je iets verloren hebt. En je weet ook dat dat moment niet meer terugkomt.
Sommige mensen blijven hun hele leven met spijt denken aan zo'n moment, vooral als het bepalend lijkt voor een genomen of juist niet genomen wending in je leven.
Dat is waar dit boek voor mij over gaat. Maar niet alleen de melancholische gedachte dat je iets wat je graag wilde voorbij hebt laten gaan, maar ook dat er hoop is. Dat je je ermee kunt verzoenen, of zelfs kan zeggen dat het goed is, zoals het nu is.
Of praat ik nu in raadsels???

Enfin dit boek gaat in de basis over twee mannen, de introverte Ellis en de uitbundige Michael, die van elkaar houden maar toch uit elkaar drijven, mede door de introductie van een vrouw, Anne. Het bestaat uit twee delen, in het eerste deel is Ellis aan het woord. Zijn vrouw is verongelukt en hij kan daar niet mee in het reine komen. Om zijn gevoel uit de weg te gaan werkt hij in de nachtdienst als uitdeuker (tin man). Maar als hij op een winterse nacht van zijn fiets valt en zijn arm breekt, kan hij niet meer werken en wordt met zichzelf geconfronteerd. In het tweede deel is Michael aan het woord, via nagelaten dagboeken die door Ellis worden gevonden.
De kleur geel speelt een belangrijke rol in dit boek, en staat, samen met zonnebloemen, Van Gogh, de lucht in Zuid Frankrijk en de geur van lavendel voor het leven en dan vooral leven met passie. De schoonheid van het leven. En dat is wellicht wel wat dit boek zijn 5 sterren geeft: verdriet en spijt kunnen genezen door de confrontatie met schoonheid. Geschreven in een wonderschoon boek.

De boeken (en de stilte) van juli

Jeetje wat is het stil! Er wordt nauwelijks geblogd. De kranten zijn vervallen tot die flutterige zomerkrantjes. Op de TV alleen maar herhalingen. Maar één ding is anders dan andere jaren: er verschijnen deze zomer heel veel nieuwe boeken! Waar normaal het zwaartepunt echt in het najaar/de winter lag, zie je nu dat de Nederlandse uitgevers de hausse aan nieuwe boeken veel meer verdeeld hebben over zomer en najaar. Slim, want de meeste mensen lezen toch het meeste in de zomervakantie.  Wat de engelstalige uitgevers betreft, die blijven zich toch veel meer op het najaar richten. Niettemin wordt het TBR lijstje de laatste tijd weer snel langer.  Een beetje doorlezen dus maar. De afgelopen maand heb ik flink mijn best gedaan.

Gelezen maar niet besproken: 

Sylvain Tesson - Ongebaande paden; Sylvain Tesson, dat is de schrijver van het voortreffelijke '6 maanden in de Siberische wouden' en het interessante en vermakelijke Berezina.  De man die in 2014 zo dom was in een dronken bui op een dak te klimmen, en daar vervolgens van af te vallen. Hij brak al zijn ribben, zijn ruggewervels en zijn schedel. Als hij in het ziekenhuis ligt doet hij zichzelf de belofte dat als hij daar uit komt, hij dan een voettocht dwars door Frankrijk gaat maken. Een soort fysieke maar ook mentale genezingstocht, zijn eigen revalidatie.
Ongebaande paden is het verslag van deze tocht, van augustus tot november 2015. Het is in dagboekvorm geschreven en bevat veel beschrijvingen van het Franse (platte-)land en de toenemende (en vernietigende) industrialisering van dat land. Omdat ik geen Frankrijk liefhebber/kenner ben, vond ik zelf de reflectieve stukken over het te drukke moderne leven het mooiste. Degenen onder jullie die Frankrijk wel goed kennen zullen hier meer uithalen en waarschijnlijk hoger waarderen.
***

Adriaan van Dis - In het buitengebied; een verzameling met elkaar samenhangende (lange) verhalen over een ouder wordende man met de neiging tot depressiviteit; de ik-verteller heeft last van een binnenstem, die hem maar een koketterende, zeurende oude man vindt, en was het niet beter om er maar een eind aan te maken? Deze binnenstem verbindt de verschillende verhalen tot een geheel.
Het is een boek dat je stil in een hoekje moet lezen, het is zwaar en licht tegelijk, soms zijn de zinnen zwaar van alle intensiteit en dan opeens weer licht van ironie. Het gaat over eenzaamheid en wat je allemaal achterlaat in een geleefd leven, maar ook wat het betekent om schrijver te zijn. En uiteindelijk is dat ook wat de binnenstem het zwijgen oplegt. Gelukkig maar, want van deze schrijver wil ik nog wel wat langer genieten. Ik vond het trouwens wel lastig de verteller van deze verhalen los te koppelen van de auteur, omdat die twee zo op elkaar lijken.
Overigens: weet iemand wat je nu precies op deze foto ziet? Het ziet er een beetje eng uit maar dat komt waarschijnlijk door een raar perspectief?
****

Gelezen en besproken: 

Gail Honeyman - Mijn naam is Eleanor Oliphant (****); zie HIER

Kit de Waal - Mijn naam is Leon (***1/2); zie HIER

Chandra Prasad - On borrowed wings (***1/2); zie HIER

Maylis de Kerangal - De levenden herstellen (*****); zie HIER

Liz Moore - The Unseen World (*****); zie HIER

Niet uitgelezen:

Ik heb ook een flink aantal boeken terzijde gelegd. Ik merk dat ik steeds medogenlozer word wat betreft het lezen. Ik leg een boek makkelijker aan de kant als het me niet boeit want er is nog zoveel te lezen wat (naar ik hoop) beter is! Een boek moet me iets doen. Dat hoeft niet persé te betekenen dat het meeslepend moet zijn of dat ik me ermee kan identificeren. Maar het moet me op de één of andere manier raken. Het mag best erg traag lezen, maar ik wil dan wel geboeid raken door iets in het verhaal of door het onderwerp, nieuwsgierig zijn hoe het verder gaat. Als ik een boek aan het lezen ben en er niet graag mee verder ga, het niet vanzelf weer oppak, dan weet ik wel hoe laat het is.
Het boek moet iets aan mijn leven toevoegen, me net iets anders achterlaten dan toen ik begon. Rijker.
De volgende boeken kwamen niet door mijn strenge selectie:

Esther Verhoef - Nazomer; ik dacht een lekker zomers tussendoortje te doen. Ik heb een aantal thrillers van Verhoef gelezen die helemaal niet verkeerd waren. Met dit boek begeeft ze zich echter op het pad van de psychologische roman en die poging is wat mij betreft niet geslaagd. Ik heb nog mijn best gedaan tot blz. 116 (langer dan ik normaal doorlees) maar nee. Saai, je weet vanaf het begin al waar het naartoe gaat. Het beklijft niet, ik zat er niet in, in die modewereld die ik volstrekt oninteressant vond.
Ik ben geloof ik wel een uitzondering want het boek krijgt vrijwel overal toch een goede waardering (van 3,5 tot 5 sterren).
Ik vond het omslag wel mooi maar volgens mij is het gejat want ik heb een paar (oudere) engelstalige boeken gezien met een omslag dat hier verdacht veel op lijkt.

Helen Dunmore - Birdcage walk; jeminee, een boek van Helen Dunmore weggelegd? Ja, sorry! Het is een historische roman spelend in Engeland rond 1790. Elizabeth Fawkes (Lizzie) is getrouwd met de 'project-ontwikkelaar' John Diner Tredevant. De moeder en stiefvader van Lizzie zijn lid van een radicale stroming die in de naweeën van de Franse revolutie is ontstaan. John Diner is echter van de conservatieve kant en moet niets hebben van dat moderne gedoe. Dan breekt de crisis uit, het gaat slecht met de zaken van John Diner en Lizzie wordt steeds verder onderdrukt.....
Een voorspelbaar verhaal waar ik niet in kon komen. Ik durf wel te zeggen dat het niet behoort tot het beste van Dunmore. Wel zag ik op diverse plekken dit boek toch gewaardeerd met 4 sterren. Het zal.

Emily Fridlund - Een geschiedenis van wolven (History of wolves); dit boek, een debuut, staat op de longlist van de Man Booker en ik zou bijna aan mezelf gaan twijfelen om dit ook weer niet goed te vinden. Maar feit is dat ik hier al heel snel mee gestopt ben omdat ik de beweegredenen van de hoofdpersonage niet snapte en de gebeurtenissen niet kon plaatsen in een bepaalde context. Niet mijn stijl? Niet het goede moment? Of toch gewoon geen goed boek?

Anya Ulinich - Petropolis; ik weet nog dat ik dit boek op mijn lijstje had gezet omdat ik in een column van Sylvia Witteman had gelezen dat dit zo'n goed boek was omdat het op humoristische wijze de hedendaagse strijd van de zwarte medemens beschrijft. In het woord 'humoristisch' ligt dan meteen ook mijn probleem besloten. Ik vond de humor niet leuk en de hoofdpersoon bleef voor mij een erg platte personage. Gestaakt na 40 blz. Ehhh.... ik had ook beter moeten weten.

James Wood - Tintelingen. Het lezen en schrijven van literaire fictie; James Wood en ik, het wil maar niet boteren. Al eerder las ik Hoe fictie werkt en gaf het slechts 2 magere sterretjes. Mijn criteria lagen toen denk ik wat lager want ik las het destijds wel uit. Dit keer niet, want ik raakte al snel heel geirriteerd.
Ik kan deze man gewoon niet volgen! Ben ik er misschien te dom voor?
Paar voorbeeldjes
Over de neiging die begint in de puberteit om dingen geheim te houden:

"Literatuur, en fictie in het bijzonder, bood een uitweg uit deze gewoonte om dingen geheim te houden - deels omdat ze een symmetrisch overeenkomstige versie ervan bood, de wereld van het boek waarin leugens (of fictie) worden gebruikt om betekenisvolle waarheden te beschermen."

Of deze, nog zo'n 'symmetrische':

"De gedachte dat in de roman alles kan worden gedacht en gezegd - een tuin waar het grote Waarom? ongeplukt hangt, zich verlustigend in de vrije ruimte - stond voor mij op een ironisch symmetrische wijze in verband met de reeële angsten van het officiële christendom buiten de roman:  dat zonder God, zoals Dostojevski het uitdrukte, 'alles geoorloofd is'."

Uhhm, laat maar!

Liz Moore - The Unseen World

Liz Moore - The Unseen World
(fictie, VS, 2016)
Het boek is (nog) niet vertaald

Wat heb ik toch een mazzel met een biep die steeds meer engelse literatuur beschikbaar heeft, en zelfs ook heel recente. Zoals The Unseen World van Liz Moore.
Ik had op diverse vlogs op Booktube al heel enthousiaste verhalen over dit boek gezien. En wat een fantastisch boek is dit! Lang geleden dat ik zo ondergedoken geweest ben in de wereld van een boek.

Al na een paar bladzijden wist ik dat dit een goed boek zou worden. Zoiets voel je dan aan door de manier waarop je als het ware zonder enige moeite in het verhaal glijdt en je daar heel erg thuis voelt.

Ada Sibelius groeit in de jaren 70 op bij haar alleenstaande niet meer zo piepjonge vader David. Ze is van een draagmoeder (een 'surrogate' heet dat blijkbaar in het engels) die na de geboorte geen rol meer in haar leven heeft gespeeld. David is hoofd van een ict lab dat zich heeft gespecialiseerd in kunstmatige intelligentie en dan met name het taalaspect daarvan. Eén van de uitdagingen waarvoor het lab zich heeft gesteld is een zelfgebouwd programma, ELIXIR, zo te vullen met menselijke taal,  dat het voldoet aan de Türing test: dat je als gebruiker een 'gesprek' voert met de computer en niet weet of je antwoord krijgt van de 'machine' of van een mens. Let wel, we hebben het over de jaren 70/80, dit was toen heel bijzonder. De eerste personal computers waren net verschenen, en die konden toen nog bijna niks.

Ada krijgt 'homeschooling' van haar vader en wordt al vanaf baby meegenomen naar het lab, waar ze al vrij jong ook wordt betrokken bij de problemen die het lab tracht op te lossen. De vaste medewerkers van het lab zijn haar substituut familie, in het bijzonder Diana Liston (door Ada kortweg 'Liston' genoemd) die ongeveer gelijk met haar vader bij het lab gekomen is. Liston woont met haar drie zoons in hetzelfde huizenblok als David en Ada, in Dorchester, een buitenwijk van Boston.

Het is dus geen alledaagse opvoeding, die Ada krijgt. Ze heeft vrijwel geen contact met leeftijdsgenoten en komt niet in aanraking met de jeugdcultuur uit haar eigen tijd. Maar ze is wel gelukkig, want heel intelligent en dol op het leren van nieuwe dingen. Van haar vader krijgt ze dan ook dagelijks 'opdrachten': boeken die ze moet lezen, wiskundige problemen die ze moet oplossen, (klassieke) muziek die ze moet luisteren.

Als het boek begint is Ada 12 jaar oud, het zijn de 80-er jaren. Dan slaat het noodlot toe: David begint symptomen van Alzheimer te vertonen. Als lezer weet je dat een stuk eerder dan Ada, want hoewel ze weet dat er iets mis is met David, is ze zo ongeveer de laatste die het te horen krijgt.
David takelt snel af en Liston probeert de voogdij over Ada te krijgen. Maar dan blijkt dat David misschien niet is wie hij zegt te zijn.....en begint de zoektocht van Ada naar wie haar vader is en waarom zij, Ada, er is.  Aan David kan ze het inmiddels niet meer vragen, die is al te veel in zijn eigen wereld. Ada moet de wijde wereld in en dat valt, als je zo beschermd bent opgevoed, ook niet mee.

The Unseen World is sober maar intelligent geschreven, het gaat bij Moore echt om het het verhaal. Het engels leest heel vlot. De hoofdstukken over de jaren 80 worden afgewisseld met hoofdstukken die spelen in 2009, zodat die zoektocht in perspectief komt te staan.
De laatste hoofdstukken spelen in de toekomst, en het geheel wordt afgesloten met een epiloog. Daar houd ik van, vooral als er dan nog net op de rand iets verrassends wordt prijsgegeven.
Aan de basis is het een coming-of-age verhaal, maar het gaat over veel meer: over je roots, of je je naasten wel echt kent, liefde, cryptologie, Alzheimer. Computers en de virtuele wereld spelen daarbij een belangrijke rol.
Ik las 451 meeslepende bladzijden en wilde toen eigenlijk nog geen afscheid nemen.
Echt een heerlijk boek waarbij ik geen kanttekeningen kan bedenken!

Een indringende roman over een belangwekkend onderwerp

Maylis de Kerangal - De levenden herstellen (vertaalde fictie, 2015)
Oorspr: Réparer les vivants (FR, 2014)
In het engels verschenen als Mend the living (UK) en The Heart (US)

Dit is zo'n boek dat je iedereen wel in zijn handen wilt duwen: lees dit boek alsjeblieft!
Het is niet alleen prachtig om te lezen, maar het gaat ook nog over een onderwerp dat ons allemaal aangaat: orgaandonatie.

Het busje waarin Simon Limbres (19 jaar) en zijn twee vrienden van een nachtelijke windsurfsessie terugkeren verongelukt. Simon zit in het midden en heeft daarom geen gordel om. Hij vliegt met zijn hoofd tegen het raam en loopt zwaar hersenletsel op. Zo zwaar dat in het ziekenhuis blijkt dat hij zulke ernstige bloedingen in zijn hoofd heeft dat hij niet meer te redden is. Hij wordt hersendood verklaard. Dan volgt een race tegen de klok om te kijken of zijn ouders bereid zijn de organen van Simon af te staan voor donatie. Simon blijft ondertussen op de IC aan de apparatuur liggen, zodat de organen in goede conditie blijven.

Het zal vast niet het eerste boek over dit thema zijn, en ook niet het laatste. Het is wel een hele mooie, om meerdere redenen.
Het beschrijft alle betrokkenen bij het proces mét al hun (on-)hebbelijkheden: de ouders van Simon, Marianne en Sean, zijn zusje Lou, het hoofd van de IC Pierre Révol, de verpleegster van de IC Cordélia, de donorcoördinator van het ziekenhuis Thomas Rémige, de vriendin van Simon, de landelijke donorcoördinator en tenslotte ook de potentiële ontvanger van het hart van Simon en de chirurgen die voor de 'uitname' en de transplantatie zorgen.  Door hen allemaal zo van binnenuit te beschrijven, krijg je als lezer een beeld van hun rol en op welke manier zij denken over en betrokken zijn bij dit verblijven tussen leven en dood, want daar gaat dit boek feitelijk over. Over die bijna niet te duiden, niet te begrijpen zone tussen leven en dood.
Dat maakt dat je een heel genuanceerd, breed beeld krijgt van wat er allemaal gebeurt in die 24 cruciale uren, van het moment dat iemand hersendood wordt verklaard tot het moment dat de organen worden uitgenomen. De schrijfster heeft zich grondig verdiept in alles wat er in deze 'tussentijd' gebeurt en beschrijft zelfs hoe een 'uitname' (de operatie om de organen uit het lichaam te nemen) plaatsvindt en ook de transplantatie van het hart. Dat wordt heel eerlijk verteld, het wordt niet mooier gemaakt dan het is.

In Frankrijk hebben ze een donorwet die erg lijkt op wat wij hier wellicht ook zullen krijgen: wie zwijgt stemt toe, als je geen donor wilt zijn moet je dit expliciet vastleggen.
Ik had zelf al jaren in mijn registratie staan dat mijn nabestaanden hierover moeten beslissen, met het idee dat zíj met die keuze moeten kunnen leven.  Maar nu ik dit boek gelezen heb denk ik dat juist dit onmenselijk is: je mag hen op zo'n moment niet voor die keuze stellen. Het lezen hierover maakt voor mij helder hoe belangrijk het is een duidelijk ja of nee af te geven, en dit ook te bespreken met je nabestaanden.
Met een regeling waarbij je toestemt juist als je niets doet wordt dit toch moeilijker, omdat de meeste mensen deze discussie alsmaar uit zullen stellen en daarmee toch donor zijn.
Ik lees hier wel dat zelfs als je met donatie hebt ingestemd (lees: niet geregistreerd staat) nog steeds de nabestaanden bepalend zijn voor wat er gebeurt.
Overpeinzing van de donorcoördinator Thomas Rémige:

" 'denken aan de levenden', zei hij vaak, 'dat moet eerst, denken aan degenen die blijven'."

Hij had deze wijsheid geleend van Tjechov, uit het stuk Platonov: "Wat moeten we doen, Nicolas? De doden begraven, en de levenden herstellen."

Voor de ouders is het heel moeilijk te beseffen dat hun zoon dood is.  Vroeger was je dood als je hart ermee stopte, tegenwoordig ben je dood als je hersenen 'dood' zijn. Maar voor de ouders lijkt de jongen nog te leven, hij ademt immers nog, zijn hart slaat nog en zijn huid is nog roze en warm, levend. Dat hij in leven gehouden wordt door de apparatuur om hem heen is moeilijk te bevatten. De dood is moeilijk te bevatten. Wanneer ben je echt dood??
Een gesprek voeren over het afstaan van de organen van je kind, dat daar zo schijnbaar levend voor je ligt, dat is dan heel onwezenlijk.

Wanneer Thomas tegenover de ouders zit om voor het eerst met hen te spreken over orgaandonatie:

"Maar deze drie individuen kunnen dan wel één ruimte met elkaar delen, één tijd beleven, op dit moment bestaat nergens op deze planeet een grotere afstand dan tussen deze twee gepijnigde wezens en deze jongeman die voor hen is gaan zitten met het doel - ja, met het doel - toestemming te krijgen voor het verwijderen van de organen van hun zoon. Aan de ene kant een man en een vrouw die zijn meegesleurd door een schokgolf, van de vloer getild en tegelijk in een ontwrichte tijdsbeleving gestort - hun continuïteit werd onderbroken door de dood van Simon maar bleef toch continu verdergaan, als een eend zonder kop die rondjes rent over een boerenerf, knettergek -, een tijdsbeleving die was geweven uit pijn, een man en een vrouw op wier hoofd alle tragiek van de wereld zich concentreerde, en aan de andere kant die toegewijde, bedachtzame jongeman in zijn witte jas, erop voorbereid niet te hard van stapel te lopen bij het voeren van het gesprek, hoewel in een hoek van zijn hersenen het aftellen is begonnen, want hij beseft dat een hersendood lichaam achteruitgaat en dat er snel gehandeld moet worden - gevangen in die verwrongen situatie."

Uit dit citaat is af te leiden dat Kerangal schrijft in vaak zeer lange zinnen. Regelmatig zijn die zo maar een bladzijde lang.
Daarnaast past zij veelal een weelderig taalgebruik toe (in het bovenstaande citaat valt dit wel mee).
Ik ben dan wel zo'n lezer die zich daar normaal gesproken aan zou ergeren. Maar in dit geval heeft dit taalgebruik een functie: om de dood te bezweren, om het ondraaglijke draaglijk te maken. Ook de lange zinnen horen daarbij: door deze zinnen achter elkaar door te lezen, kom je in een soort roes. De roes waarin ook de nabestaanden terechtkomen, in het vacuum van de tijd.
Waarmee ik terugkom op mijn eerste zin, dat iedereen dit boek zou moeten lezen; want dit maakt wel dat het jammer genoeg niet een boek is dat iederéén gemakkelijk zal lezen. Je moet wel een beetje geoefende lezer zijn.

Dit neemt niet weg dat dit een prachtig boek is. Een boek dat alles heeft. Het laat je nadenken over het leven, over de dood. Het is bij vlagen filosofisch. Het is eerlijk. Het maakt duidelijk hoe dat nou gaat, beslissen over orgaandonatie. Het is menselijk. Het gaat over verdriet. Maar ook hoe het 'technisch' in zijn werk gaat. Maar de meest wonderschone, ontroerende scenes spelen zich juist af tijdens dit technische proces, in de operatiekamer.
Zeer indringend en indrukwekkend, om stil van te worden.

Dit boek won de "Wellcome prize for science writing" , als één van de weinige romans. 
Ook is er een film van gemaakt: Heal the living.

Kit de Waal - Mijn naam is Leon

Kit de Waal - Mijn naam is Leon (2017)
oorspr:  My name is Leon (UK, 2016)
Ik las dit boek uit de bibliotheek

Kit de Waal (1960) is getrouwd met een broer van Edmund de Waal, die van de Ephrussie familie waar hij een mooi boek over schreef  (dat overigens weer eens herdrukt is onder een andere titel: de haas met de ogen van barnsteen). Kit de Waal was als rechter gespecialiseerd in familierecht en daar heeft ze denk ik zoveel ellende met pleegkinderen en pleeggezinnen voorbij zien komen dat ze besloot er een roman over te schrijven.

Het gaat niet goed met Carol, de moeder van Leon en zijn baby-broertje Jake. Leon en Jake zijn van verschillende vaders, die beide niet meer in beeld zijn. Daardoor is Leon lichtbruin met zwart haar, en Jake blank met blonde krullen. Moeder Carol blijft vaak op bed liggen en laat de zorg voor de baby over aan Leon, 8 jaar oud. Als de situatie uit de hand loopt grijpt maatschappelijk werk in en worden Leon en Jake ondergebracht bij pleegmoeder Maureen. Maureen is een al wat oudere, alleenstaande vrouw met een engelengeduld, die zorgt voor een rustige en stabiele omgeving voor de jongens.
Maar na een aantal maanden wordt Jake, de schattige baby met de blonde krullen, geadopteerd door een gezin. De donkere Leon ligt als adoptiekind niet goed in de markt, hij mag niet mee met zijn broertje.  De scheiding van de broers is hartverscheurend. Leon blijft achter bij Maureen en begrijpt er niets van. Hij krijgt woede-aanvallen en begint te stelen.

Als Maureen ernstig ziek wordt gaat Leon (tijdelijk) naar haar zus Sylvia, waar hij het niet naar zijn zin heeft hoewel Sylvia wel haar best doet. Leon mist zijn broertje, zijn moeder, zijn vader en zelfs zijn in het oude huis achtergebleven speelgoed. De schaarse ontmoetingen met zijn moeder Carol, die nauwelijks interesse in hem heeft, doen daar geen goed aan.
Van een maatschappelijk werkster krijgt hij een tweedehands fiets, waarmee hij de omgeving gaat verkennen en op een volkstuinencomplex terecht komt. Daar raakt hij bevriend met een zwarte man, Burrows ('Kuifmans') en de beheeerder, Victor Devlin. Deze vriendschap zet een aantal ontwikkelingen in gang die aan het eind allemaal bij elkaar komen.

Tot zo ongeveer de helft van dit boek vond ik het maar zo-zo, er gebeurde niet zo veel en hoewel de lotgevallen van Leon wel schrijnend zijn had ik wat moeite om door te lezen. Maar op het moment dat Leon zijn fiets krijgt en de wereld zich voor hem opent, lijkt er wel een knop omgedraaid en wordt het een meeslepend verhaal. Hierbij spelen de rellen door een deel van de zwarte bevolking, die in 2011 in een aantal engelse steden plaats hadden, een prominente rol.

Wat mij vooral heel duidelijk werd in dit boek is, en misschien is het hard om te zeggen, dat sommige vrouwen eigenlijk geen kinderen zouden mogen krijgen, omdat ze het moederschap niet aankunnen en het is verschrikkelijk om te zien hoe de kinderen daarvan het slachtoffer zijn.
Carol is zo'n psychisch labiele vrouw die vooral met zichzelf bezig is, en zich niet kan verplaatsen in haar kinderen. Leon blijft zijn moeder onvoorwaardelijk trouw, maar wat doet zij hem pijn!  Je ziet hoe zo'n kind zou kunnen uitgroeien tot een probleemjongere. Dankzij het geduld en de liefde van Maureen en Sylvia gebeurt dit gelukkig niet bij Leon.

Een niet zo heel sterk begin, een erg sterke tweede helft én een prachtige afsluiter. Toch weer een fijne leeservaring gehad.

Chandra Prasad - On Borrowed Wings

Chandra Prasad - On Borrowed Wings
VS, 2007
Dit boek is niet vertaald
Ik las dit boek uit de bibliotheek

"Wie voor een dubbeltje geboren is, wordt nooit een kwartje", ik hoorde het laatst nog op het journaal. De conclusie uit een rapport was dat mensen die zijn opgegroeid in een arm gezien, in een arme buurt, zelf ook arm blijven.

Dit geldt in ieder geval niet voor Adele Pietra, de hoofdpersoon van On Borrowed Wings. Ze groeit op in Stony Creek, een Amerikaans plaatsje dat bekend staat om zijn graniet steengroeve. De tegenstelling tussen arm en rijk is hier goed zichtbaar: de armen, dat zijn de arbeiders in de steengroeve. De rijken, dat zijn de 'cottagers',  de welgestelden die zomers de stad ontvluchten en in hun cottages aan de kust van Stony Creek verblijven.

Pa Pietra en zoon Charles werken beiden als quarryman, steenhouwer. Ma Pietra doet samen met Adele de was voor de cottagers. Ma is afkomstig uit een welgestelde familie uit Philadelphia, maar is verstoten toen zij de arme Italiaanse immigrant Gianno Pietra trouwde. Ma heeft al een partner voor Adele op het oog: de oudere steenhouwer Sylvio.
Adele verzet zich tegen haar lot. Ze is een dromerig meisje dat veel van lezen houdt. Het dromerige heeft ze van haar vader met wie ze dan ook beter overweg kan dan haar moeder. Die heeft al haar hoop in haar zoon gesteld; ze wil dat Charles gaat studeren, zodat hij rijk zal worden. Ze heeft hem zover gekregen dat hij een toelatingsexamen doet voor Yale.
Als pa en Charles omkomen bij een ongeluk in de steengroeve, ziet Adele haar kans. Ze knipt haar haar af en Ma gaat onmiddellijk mee in haar plan: zich voordoen als Charles en met zijn beurs studeren aan Yale University, New Haven. Dit speelt zich af in de dertiger jaren, het zou nog bijna 40 jaar duren voordat Yale University de eerste vrouw toeliet.

Het gegeven van een meisje dat zich voordoet als jongeman, is uiteraard niet heel origineel. Wat dit boek zeer de moeite waard maakt vond ik met name de sfeerbeschrijvingen van Yale, dat mannenbolwerk, beschreven met de blik van een vrouw. De moeilijkheden die Adele daarbij ondervindt maar ook de vriendschappen die ze desondanks weet te sluiten met een paar andere jongens, die als karakters ook erg goed uit de verf komen: Harry, Wick en Phin. Haar bijbaantje bij een professor in de eugenetica met verwerpelijke denkbeelden, die zij uiteindelijk op meesterlijke wijze een hak weet te zetten. Want Adele is aan de ene kant heel naief, maar tegelijkertijd als het moet ook wijs en daadkrachtig.  Naast dat bijbaantje geeft ze bijles in lezen en schrijven aan bijna de gehele familie DiRisio, een italiaanse immigrantenfamilie waarmee ze vrienden is geworden. Deze lessen vinden vooral in de dochter Ceci een vruchtbare bodem, want zij wil maar één ding: net als Amelia Earhart de lucht in!

Prasad is een verhalenverteller die met een wat melancholische ondertoon schrijft, in dit geval vooral over identiteit (geslacht, ras, afkomst).  Wat ik een beetje miste was enige humor. Adele is wel een innemende heldin maar erg serieus, een beetje humor of luchtigheid had geen kwaad gekund. Het is al met al geen meesterwerk maar wel een erg onderhoudend en fijn boek dat al heel lang op mijn lijstje stond. Ik ben blij dat ik het nu eindelijk gelezen heb.
Prasad (1975) komt zelf uit New Haven en heeft aan Yale gestudeerd. Haar vader komt uit India en haar moeder heeft Zweedse, Italiaanse en Engelse wortels. Het thema identiteit is haar dus niet vreemd.

Overigens schreef ze na dit boek een roman over...Amelia Earhart: Breathe the sky.

Een boek om je goed te voelen

Gail Honeyman - Ik ben Eleanor Oliphant  (Met mij gaat alles goed)
UK 2017, oorspr.: Eleanor Oliphant is completely fine

Een week of wat terug las ik in de krant dat een onderzoek had uitgewezen dat er in Frankrijk opvallend veel 'feel good boeken' worden gelezen. (Dat zal in andere landen vast niet anders zijn, maar daar is het niet onderzocht)
Mij verbaast dat niets.
In hetzelfde artikel staat dat we die feel good boeken beter links kunnen laten liggen, omdat we er niets uit leren over onszelf of de wereld.
'De boeken die ons aan onszelf onthullen zijn niet de meest vriendelijke. Wie wijzer wil worden, leze ongemakkelijke, weerspannige en pijnlijke boeken' aldus een Franse bibliotherapeute, Régine Detambel.

Dat zal vast zo zijn, maar ik zou daar iets tegen in willen brengen, namelijk dat ik uit de kranten, opiniestukken op internet en het 8-uur journaal de indruk krijg dat de wereld helemaal niet zo'n fijne plaats meer is en dat het er sterk op lijkt dat niemand meer te vertrouwen is. Soms vind ik dat alles al pijnlijk en ongemakkelijk genoeg.  Ik weet niet hoe het bij jullie zit, maar ik krijg af en toe een sterke behoefte om even iets te lezen waar de mensen wél van nature goed en te vertrouwen zijn, en dingen doen voor anderen zónder iets terug te verwachten.

Nu had ik weliswaar het boek van Gail Honeyman al wel eens ergens voorbij zien komen, maar was ik niet direct enthousiast toen ik het omslag van dit boek zag. Want 'feel good' boeken, vooral die met humor, zijn naar mijn smaak vaak nogal flauw, met van die melige humor waarbij elke zin leuk moet zijn. ('De honderdjarige man die..' is voor mij nog steeds één  van de ergste voorbeelden)
Gelukkig kon ik van de plaatselijke boekjuwelier een leesexemplaar (zonder tegenprestatie!) lenen.

Soms word je, als je er totaal geen verwachtingen van hebt, opeens heel blij van een boek, dan blijkt opeens dat je een juweeltje in handen hebt. Eleanor bleek zo'n boek te zijn.

Eleanor is een intelligente jonge vrouw, die in haar jeugd zoveel meegemaakt heeft dat ze sociaal erg onhandig is. Zolang ze haar eigen routines maar kan volgen gaat het goed. Als ze daar door omstandigheden uitgehaald wordt, gebeurt er van alles met haar, wat voor komische situaties zorgt. Zeker als De Liefde in haar leven komt. Tegelijkertijd wordt langzaam duidelijk welke verschrikkingen ze in haar jeugd heeft meegemaakt.
Eleanor is grappig, maar niet overdreven en zeker niet voortdurend. Onder de vaak komisch aandoende verwikkelingen zitten serieuze thema's als eenzaamheid, de dwingende sociale mores en kindermishandeling, die echter nooit zwaar worden door de lichtheid van stijl.

Een boek zit qua sfeer ergens tussen The Rosie Project en Come, thou tortoise. De humor van beide, het lieve kluchtige van Het Rosie Project,  en het warme gevoel met serieuze ondertoon van de Schildpad.

En ja, ik weet ook wel dat dit soort boeken, totaal niet literair, allemaal een beetje hetzelfde format heeft (held/heldin draait op routine en als die routine onderbroken wordt ontstaan er allerlei verwikkelingen) maar o, wat is dit lekker om te lezen! Precies wat een mens soms nodig heeft.

Met dank aan Berry van de Readshop